Mamie ,

ktora nazywala mnie Korniszonem ,

i Tacie ,

ktory nazywal mnie Kolesiem .





ROZDZIAl 1


WPIS W DZIENNIKU : SOL 6 .[1]

Mam calkowicie przesrane .

To moja przemyslana opinia .

Przesrane .

Szosty dzien tego , co mialo byc dwoma najwspanialszymi miesiacami w moim zyciu , i wszystko zamienilo sie w koszmar .

Nawet nie wiem , kto to przeczyta . Pewnie ktos to w koncu znajdzie . Moze za setki lat .

Tak wspominam… Nie umarlem 6 . sola . Bez watpienia reszta zalogi tak myslala i nie moge ich za to winic . Moze oglosza z mojego powodu zalobe narodowa , a na mojej stronie w Wikipedii napisza : „Mark Watney to jedyny czlowiek , ktory umarl na Marsie” .

I to bedzie prawda , tak podejrzewam . Bo na pewno tu umre . Po prostu nie w solu 6 . , tak jak wszyscy mysla .

Tak wiec… od czego by tu zaczac ?

Program Ares . Ludzkosc siegajaca Marsa , po raz pierwszy wysylajaca ludzi na inna planete , zeby poszerzyc swoje horyzonty , bla , bla , bla… Zaloga misji Ares 1 zrobila , co do niej nalezalo , i wrocila na Ziemie jako bohaterowie . Byly na ich czesc parady , zyskali slawe i swiat ich pokochal .

Ares 2 zrobil to samo , tylko w innym miejscu Marsa . Dostali mocny uscisk dloni i goraca filizanke kawy , gdy wrocili .

Ares 3 . No coz . To moja misja . No wlasciwie nie moja . Komandor porucznik Lewis dowodzila . Ja bylem tylko zwyklym czlonkiem zalogi . W gruncie rzeczy to mialem najnizsza range ze wszystkich i zostalbym dowodca tylko wtedy , gdybym byl jej ostatnim czlonkiem .

I wiecie co ? Jestem dowodca .

Zastanawiam sie , czy ten dziennik zostanie odnaleziony , zanim zaloga umrze ze starosci . Zakladam , ze cali dotarli na Ziemie . Tak wiec jesli to czytacie : to nie byla wasza wina . Zrobiliscie to , co musieliscie . Na waszym miejscu postapilbym dokladnie tak samo . Nie obwiniam was i ciesze sie , ze przezyliscie .

Chyba powinienem wytlumaczyc , na czym polegaja misje na Marsa . Przeciez moga to przeczytac laicy . No orbite okoloziemska dostalismy sie normalnie , zwyczajnym statkiem dotarlismy na Hermesa . Wszystkie misje marsjanskie wykorzystuja Hermesa , aby dostac sie na Marsa i przyleciec z powrotem . Jest naprawde wielki i drogi , wiec NASA zbudowala tylko jednego .

Jak juz bylismy na Hermesie , cztery misje bezzalogowe dostarczyly nam paliwo i zapasy , a my w tym czasie przygotowywalismy sie do naszej podrozy . Kiedy wszystko bylo gotowe , rozpoczelismy podroz na Marsa . Ale nie za szybko . Czasy spalania ciezkiego chemicznego paliwa i wykonywania manewrow „wstrzykniecia”[2] juz sie skonczyly .

Hermes jest napedzany silnikami jonowymi . Wyrzucaja w tyl argon z olbrzymia predkoscia , aby wytworzyc minimalne przyspieszenie . Sek w tym , ze nie zuzywaja duzo paliwa , tak wiec wystarczalo nam niewiele argonu (i reaktor jadrowy zasilajacy silniki) , zebysmy mogli przyspieszac stale , przez cala droge na miejsce . Bylibyscie zdziwieni , jak bardzo mozna sie rozpedzic , majac tak male przyspieszenie przez dlugi czas . Moglbym was zabawic opowiescia o tym , jaka frajde mielismy w trakcie podrozy , ale tego nie zrobie . Nie chce teraz do tego wracac wspomnieniami . Wystarczy , ze powiem , iz dotarlismy na Marsa sto dwadziescia cztery dni pozniej , nie zabijajac sie nawzajem .

Stamtad dostalismy sie przy uzyciu MDV-a (Mars Descent Vehicle) na powierzchnie . MDV to w zasadzie taka wielka puszka ze slabymi dopalaczami i dolaczonymi spadochronami . Jego jedynym zadaniem jest dostarczyc z orbity na powierzchnie Marsa szesc osob , nie zabijajac ich przy tym .

I teraz dochodzimy do fajnej sztuczki misji eksploracji Marsa : nasze graty byly tam przed nami .

Czternascie misji bezzalogowych dostarczylo wszystko , czego potrzebowalismy na powierzchni . Naprawde sie starano , aby wszystkie jednostki przewozace zapasy wyladowaly w jednej okolicy , i calkiem niezle to wyszlo . Zapasy oczywiscie nie sa tak kruche jak ludzie i moga uderzyc w powierzchnie naprawde mocno . Ale mialy spora tendencje do odbijania sie .

Oczywiscie nie wyslali nas na Marsa przed potwierdzeniem , ze wszystkie zapasy dotarly na planete i ze wszystkie kontenery sa cale . Od poczatku do konca , wliczajac misje zaopatrzeniowe , misja marsjanska trwa okolo trzech lat . W rzeczy samej , gdy zaloga misji Ares 2 wracala na Ziemie , na Marsa juz lecialo zaopatrzenie Aresa 3 .

Najwazniejsza zaawansowana technicznie przesylka byl bez watpienia MAV – Mars Ascent Vehicle . To nim mielismy sie znowu dostac na Hermesa , po tym jak wszystkie operacje na powierzchni zostana zakonczone . MAV byl wyposazony w system miekkiego przyziemiania (zupelnie inaczej niz odbijajacy sie na balonach inny nasz sprzet) . Oczywiscie utrzymywal ciagla lacznosc z Houston i jesli bylyby z nim jakies problemy , zawrocilibysmy na Ziemie , nie ladujac nawet na Marsie .

MAV jest fajny . Jak sie okazuje , dzieki cyklowi ciekawych reakcji chemicznych z marsjanska atmosfera kazdy kilogram wodoru przywieziony z Ziemi mozna zamienic w trzynascie kilogramow paliwa . Ale jest to powolny proces . Zapelnienie calego baku zajmuje dwadziescia cztery miesiace . Dlatego wyslali MAV na dlugo przedtem , zanim tu dotarlismy .

Mozecie sobie wyobrazic , jakim rozczarowaniem byloby odkrycie , ze go nie ma .

Calkiem absurdalny splot wydarzen sprawil , ze prawie zginalem . A jeszcze bardziej absurdalny jednak uratowal mi zycie .

Misja marsjanska jest przygotowana tak , aby wytrzymac burze piaskowe osiagajace predkosc do 150 km/h . Tak wiec Houston nie bez powodu zrobilo sie nerwowe , gdy uderzyl w nas wiatr o predkosci 175 km/h . Wszyscy ubralismy sie w nasze kombinezony do lotu i zbilismy sie w gromade na srodku Habu , na wypadek utraty cisnienia . Ale to nie Hab byl problemem .

MAV to statek kosmiczny . Ma duzo delikatnych czesci . Moze wytrzymac burze piaskowe przez pewien czas , ale nie wiecznosc . Po poltorej godzinie utrzymujacego sie wiatru NASA wydala rozkaz przerwania misji . Nikt nie chcial konczyc miesiecznej misji po szesciu dniach , ale jesli MAV zostalby uszkodzony , wszyscy bysmy utkneli tu na dole .

Musielismy wyjsc w burze , zeby przejsc od Habu do MAV-u . To oczywiscie bylo ryzykowne , ale jaki mielismy wybor ?

Udalo sie wszystkim oprocz mnie .

Talerz glownej anteny komunikacyjnej , ktora przekazywala sygnaly z Habu do Hermesa , zadzialal jak spadochron . Zostal wyrwany ze swojego mocowania i poniesiony wiatrem . Lecac , uderzyl w uklad anten odbiorczych . Jedna z tych dlugich cienkich anten walnela we mnie . Weszla w kombinezon jak noz w maslo i poczulem w boku najmocniejszy bol w zyciu , gdy tam sie werznela . Ledwo pamietam nagle uciekajace powietrze i bol w uszach , gdy cisnienie w skafandrze spadalo .

Ostatnie , co pamietam , to Johanssen bezradnie starajaca sie mnie zlapac .

Obudzil mnie alarm sygnalizujacy spadek preznosci tlenu w skafandrze . Ciagly , przykry sygnal , ktory w koncu wyciagnal mnie z glebokiego i silnego pragnienia , zeby po prostu , kurwa , umrzec .

Burza zelzala . Lezalem twarza w dol , prawie calkowicie pokryty piachem . Oszolomiony , trzesac sie caly , zastanawialem sie , dlaczego nie bylem bardziej martwy .

Antena miala wystarczajaca sile , zeby przebic sie przez skafander i przez moj bok tez , ale zatrzymala sie na miednicy . Tak wiec w skafandrze byla tylko jedna dziura (i oczywiscie jedna we mnie) .

Odrzucilo mnie spory kawalek i stoczylem sie ze stromego wzgorza . Wyladowalem twarza na ziemi i dlatego antena byla ustawiona mocno ukosnie , co spowodowalo duza sile skrecajaca dzialajaca na dziure w skafandrze . W ten sposob skafander zostal chwilowo czesciowo uszczelniony .

Tymczasem wiele krwi , ktora wyplynela z mojej rany , pocieklo w strone otworu w skafandrze . Gdy tam dotarla , woda z niej szybko wyparowala z powodu duzego przeplywu powietrza i niskiego cisnienia , zostawiajac tylko tluste pozostalosci . Naplynelo wiecej krwi i stalo sie z nia dokladnie to samo . W koncu krew uszczelnila nierownosci otworu i zredukowala przeciek do poziomu , ktoremu skafander mogl przeciwdzialac .

A spisal sie doskonale . Wykryl spadek cisnienia i wlaczyl ciagly doplyw azotu ze swojego zbiornika , aby wyrownac cisnienie . Gdy wyciek stal sie mozliwy do opanowania , musial tylko napuscic nowego powietrza , aby wyrownac straty .

Po chwili absorbenty dwutlenku wegla w skafandrze sie zuzyly . To znaczacy czynnik ograniczajacy system podtrzymywania zycia . Nie ilosc tlenu , jaka zabierzesz , ale ilosc CO2 , ktora mozesz usunac . W Habie mielismy oksygenator , wielki sprzet do rozbijania czasteczek CO2 i odzyskiwania z nich tlenu . Ale skafander musial byc przenosny , tak wiec zastosowano jednorazowe filtry dzialajace na zasadzie prostej chemicznej absorbcji . Bylem nieprzytomny tyle czasu , ze filtry sie zuzyly .

Kombinezon dostrzegl problem i przelaczyl sie w tryb awaryjny , ktory inzynierowie nazywali „upuszczaniem krwi” . Nie majac mozliwosci pochlaniania CO2 , skafander celowo wypuszczal powietrze w marsjanska atmosfere , a potem znow dopelnial azotem . W ten sposob szybko wyczerpal zapasy azotu . Zostala tylko moja butla z tlenem .

Zrobil wiec jedyna rzecz , ktora mogl , zeby utrzymac mnie przy zyciu . Zaczal napelniac skafander czystym tlenem . Teraz ryzykowalem , ze umre od nadmiaru tlenu , poniewaz jego znacznie podwyzszone stezenie moglo mi uszkodzic uklad nerwowy , pluca i oczy . Ironiczna smierc dla kogos w dziurawym skafandrze kosmicznym : zbyt duzo tlenu .

Temu wszystkiemu towarzyszyly wyjace alarmy i ostrzezenia . Ale to alarm wysokiego stezenia tlenu mnie obudzil .

Czas poswiecany na trening do misji kosmicznych jest zdumiewajacy . Spedzilem tydzien na Ziemi , cwiczac postepowanie w razie awarii skafandra . Wiedzialem , co robic .

Ostroznie siegnalem do boku helmu i wyciagnalem zestaw do latania . To nic innego niz lejek z zaworem na mniejszym koncu i niewiarygodnie lepka zywica na drugim . Powietrze moze uciekac przez zawor , nie przeszkadzajac zywicy w dokladnym uszczelnieniu dziury . Potem zamykasz zawor i dziura jest zalatana .

Dowcip polegal na tym , ze musialem pozbyc sie anteny . Wyciagnalem ja tak szybko , jak tylko moglem , krzywiac sie , gdy nagly spadek cisnienia mnie oszolomil i sprawil , ze rana przerazliwie zabolala .

Przylozylem zestaw do latania do dziury i uszczelnilem skafander , ktory dopelnil brakujace powietrze wieksza iloscia czystego tlenu . Sprawdzilem na wyswietlaczu na reku . W skafandrze bylo teraz 85 procent tlenu . Dla porownania – w ziemskiej atmosferze stezenie tlenu to okolo 21 procent . Stezenie to nie bylo niebezpieczne , jeslibym dlugo nie musial oddychac taka mieszanka .

Wdrapalem sie na wzgorze , aby wrocic do Habu . Gdy znalazlem sie w najwyzszym punkcie , zobaczylem cos , co sprawilo , ze posmutnialem , i cos , dzieki czemu poczulem zadowolenie : Hab byl caly (hura!) i MAV odlecial (buu!) .

Od razu wiedzialem , ze mam przerabane . Ale nie chcialem po prostu umrzec na powierzchni . Pokustykalem do Habu i niezdarnie wszedlem do sluzy powietrznej . Zrzucilem helm od razu po wyrownaniu cisnien .

Po wejsciu do Habu zdjalem skafander i pierwszy raz przyjrzalem sie swojej ranie . Trzeba bylo ja zaopatrzyc szwami . Na szczescie kazdy z nas zostal przeszkolony w podstawowych procedurach medycznych i Hab mial doskonale zapasy sprzetu medycznego . Szybkie znieczulenie miejscowe , przeplukanie rany , dziewiec szwow i po sprawie . Bede bral antybiotyki przez kilka tygodni , ale poza tym wszystko powinno byc w porzadku .

Wiedzialem , ze to bez sensu , ale sprobowalem nawiazac lacznosc . Oczywiscie brak sygnalu . Pamietacie , ze odpadl glowny talerz satelitarny ? I rozwalil anteny odbiorcze . Hab mial drugo-i trzeciorzedowy system komunikacji . Ale oba sluzyly do lacznosci z MAV-em , ktory uzylby swoich duzo mocniejszych systemow , zeby przekazac wiadomosc na Hermesa . Problem w tym , ze to moglo dzialac tylko wtedy , gdy MAV byl w poblizu .

Nie mialem jak porozumiec sie z Hermesem . Moglbym w koncu znalezc talerz satelitarny na powierzchni , ale nawet prowizoryczne naprawy zajelyby mi tygodnie , a to stanowczo za dlugo . Po odwolaniu misji Hermes opuscilby orbite w ciagu dwudziestu czterech godzin . Dynamika orbitalna sprawiala , ze im szybciej opuscisz orbite , tym szybciej i bezpieczniej wrocisz do domu , wiec czemu czekac ?

Sprawdzilem skafander i odkrylem , ze antena przeorala komputer sledzacy parametry biologiczne . W trakcie wyjscia EVA (Extravehicular Activity) skafandry wszystkich czlonkow zalogi sa polaczone , wiec mamy informacje o stanie innych . Reszta zalogi na pewno widziala cisnienie w moim skafandrze spadajace prawie do zera i natychmiast zanikajace odczyty biologiczne . Dodajcie do tego , ze stoczylem sie ze zbocza z bokiem przebitym wlocznia w samym srodku burzy piaskowej… tak . Pomysleli , ze nie zyje . Jakzeby mogli inaczej ?

Moze przeprowadzili nawet krotka dyskusje na temat zabrania mojego ciala , ale procedury byly jasne . Jesli czlonek zalogi umarl na Marsie , mial zostac na Marsie . Zostawienie go sprawialo , ze MAV mial mniejsza mase startowa . To z kolei prowadzilo do zwiekszenia marginesu bledu w sterowaniu ciagiem . Nie bylo sensu z tego rezygnowac z powodu sentymentow .

Tak wiec sytuacja wyglada nastepujaco . Utknalem na Marsie . Nie mam jak uzyskac polaczenia z Hermesem ani Ziemia . Wszyscy mysla , ze umarlem . Jestem w Habie zaprogramowanym na przetrwanie trzydziestu jeden dni .

Jesli oksygenator sie zepsuje , udusze sie . Jesli system odzyskiwania wody sie zepsuje , umre z pragnienia . Jesli zostanie naruszona hermetycznosc Habu , mniej wiecej eksploduje . Jesli zadna z tych rzeczy sie nie wydarzy , w koncu skonczy mi sie jedzenie i umre z glodu .

Mam przesrane .





ROZDZIAl 2


WPIS W DZIENNIKU : SOL 7 .

OK , dobrze sie w nocy wyspalem i wszystko nie wyglada tak beznadziejnie jak wczoraj .

Dzisiaj zrobilem bilans zapasow i szybkie wyjscie , zeby sprawdzic sprzet zewnetrzny . Oto moja sytuacja :

Misja na powierzchni miala trwac trzydziesci dni . Na wszelki wypadek kapsuly z jedzeniem zawieraly zapasy na piecdziesiat szesc dni dla calej zalogi . Dzieki temu jesli z jedna lub dwiema kapsulami bylby problem , nadal mielibysmy wystarczajaco duzo jedzenia na cala misje .

Bylismy tu szesc dni , zanim rozpetalo sie pieklo , dlatego zostaje wystarczajaca ilosc jedzenia dla szesciu osob na piecdziesiat dni . Jestem sam , wiec wchloniecie tego zajmie mi trzysta dni . Przy zalozeniu , ze nie bede sobie racjonowal zywnosci . Tak wiec mam przed soba sporo czasu .

Mam tez zapas skafandrow EVA . Kazdy czlonek zalogi mial dwa skafandry : jeden do lotow , ktory mial byc uzywany tylko w trakcie ladowania i startu , i duzo bardziej przysadzisty , mocny skafander EVA do wyjsc na powierzchnie . Moj skafander do lotow ma dziure w boku , a czlonkowie zalogi oczywiscie mieli nalozone swoje w trakcie powrotu na Hermesa . Ale wszystkie skafandry EVA sa tu i nic im nie dolega .

Hab przetrwal burze bez zadnych uszkodzen . Ale na zewnatrz sprawy nie wygladaja tak rozowo . Nie moge znalezc anteny satelitarnej; najprawdopodobniej odleciala kilometry stad .

MAV-u oczywiscie nie ma . Czlonkowie zalogi zabrali go na Hermesa . Ale dolna czesc (modul ladowniczy) pozostala . Nie ma sensu tego zabierac z powrotem , gdy ciezar jest twoim wrogiem . To czesc odpowiedzialna za przyziemienie , wytwornia paliwa i wszystko , co NASA uznala za niewarte zabierania z powrotem na orbite .

MDV lezy na boku z wyrwa w kadlubie . Wyglada na to , ze burza rozerwala oslone dodatkowego spadochronu (ktorego nie uzylismy w trakcie ladowania) . Kiedy spadochron sie rozwinal , przeciagnal MDV po calej okolicy , walac nim o kazdy kamien po drodze . Nie zeby MDV mogl mi sie przydac , silniki nawet by go nie udzwignely . Ale mogl byc cenny jako zrodlo czesci zamiennych . Moze nadal jest .

Oba laziki sa do polowy zakopane w piasku , ale poza tym wygladaja w porzadku . Ich zamkniecia cisnieniowe sa nietkniete . Ma to sens . Procedura mowi , ze jesli burza w ciebie uderzy , nalezy sie zatrzymac i ja przeczekac . laziki sa zbudowane tak , zeby przyjac uderzenie . Moge je odkopac w dzien lub dwa .

Stracilem lacznosc ze stacjami meteo umieszczonymi kilometr od Habu w czterech kierunkach . Z tego , co wiem , nadal moga dzialac idealnie . System lacznosci Habu jest teraz slaby , prawdopodobnie zasieg nie przekracza kilometra .

Farma ogniw slonecznych byla cala pokryta pylem , przez co staly sie bezuzyteczne (podpowiedz : ogniwa sloneczne potrzebuja swiatla , zeby wytwarzac prad) . Ale gdy usunalem z nich pyl , powrocily do pelnej sprawnosci . Cokolwiek bede robil , energii na pewno mi nie zabraknie . Dwiescie metrow kwadratowych ogniw slonecznych i ogniwa wodorowe do magazynowania energii . A ja tylko musze zmiatac z nich pyl co pare dni .

Wewnatrz sprawy maja sie doskonale dzieki mocnej budowie Habu .

Zrobilem pelna diagnostyke oksygenatora . Dwa razy . Jest w doskonalym stanie . Jesli cos sie zepsuje , mam zapasowy , ktorego moge krotko uzywac , tylko przez czas naprawy podstawowego . Zapasowy tak naprawde nie rozrywa czasteczek CO2 , uwalniajac tlen . Absorbuje CO2 dokladnie tak samo jak skafandry kosmiczne . Jest przystosowany do dzialania przez piec dni , zanim zuzyja sie filtry , co oznacza trzydziesci dni dla mnie (tylko jedna oddychajaca osoba zamiast szesciu) . Tak wiec jest to calkiem niezle zabezpieczenie .

Odzyskiwacz wody takze dziala bez zastrzezen . Niestety nie ma zapasu . Jesli sie zepsuje , bede pil rezerwy wody do czasu , az sklece prymitywny system do destylacji sikow . Bede takze tracil pol litra wody dziennie z powodu oddychania , az wilgotnosc w Habie osiagnie maksimum i woda zacznie sie osadzac na wszystkich powierzchniach . Wtedy bede ja zlizywal ze scian . No , na razie nie mam problemow z odzyskiwaczem wody .

Tak . zywnosc , woda , powietrze , wszystkim sie zajalem . Natychmiast zaczynam racjonowanie jedzenia . Porcje juz teraz sa male , ale mysle , ze bez uszczerbku moge jesc trzy czwarte tego co teraz na kazdy posilek . To powinno przedluzyc moje zycie z trzystu dni do czterystu . Przeszukujac ambulatorium , znalazlem wielka butle witamin . Mam wystarczajaco duzo multiwitaminy na lata . Tak wiec nie bede mial problemow ze skladnikami odzywczymi (ale i tak umre z glodu , gdy skoncza sie zapasy , niezaleznie od tego , ile witamin polkne) .

W razie naglych wypadkow w ambulatorium jest morfina . Starczy jej , zeby podac sobie smiertelna dawke . Nie bede powoli czekal na smierc glodowa . Nic z tego . Jesli zajdzie potrzeba , wybiore latwiejszy sposob na opuszczenie tego swiata .

Kazdy uczestnik misji mial dwie specjalizacje . Ja jestem botanikiem i inzynierem mechanikiem . Ogolnie rzecz biorac , podczas misji bylem zlota raczka , ktora bawila sie roslinami . Zdolnosci inzynierskie moga mi uratowac zycie , jesli cos sie zepsuje .

Rozmyslalem o tym , jak to przetrwac . Nie jest calkowicie beznadziejnie . Mniej wiecej za cztery lata na Marsie beda ludzie , gdy przybedzie tu Ares 4 (zakladajac , ze nie skasuja programu z powodu mojej „smierci”) .

Ares 4 bedzie ladowal w kraterze Schiaparellego , ktory oddalony jest mniej wiecej o trzy tysiace dwiescie kilometrow od mojej lokalizacji na rowninie Acidalia . Zero szans , zebym sie tam dostal sam . Ale jesli uda mi sie nawiazac lacznosc , moze mnie uratuja . Nie mam pojecia , jak mieliby to zrobic z tym , co beda mieli pod reka . Ale w NASA pracuje duzo madrych ludzi .

Tak wiec znalezienie sposobu na skontaktowanie sie z Ziemia to obecnie moje zadanie . Jesli mi sie nie uda , musze znalezc sposob na polaczenie sie z Hermesem , gdy przybedzie tu za cztery lata z zaloga Aresa 4 .

Oczywiscie nie mam planu na przetrwanie czterech lat , bo zywnosci starczy jedynie na rok . Ale po kolei . Na razie jestem najedzony i mam cel : Naprawic to cholerne radio .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 10 .

Zrobilem trzy wyjscia i nie natrafilem na slad anteny satelitarnej .

Odkopalem jeden z lazikow i dokladnie objechalem okolice , ale po calych dniach tulaczki mysle , ze nadszedl czas , zeby przestac . Najprawdopodobniej burza zdmuchnela antene daleko stad i zamazala wszystkie slady , ktore moglyby mnie naprowadzic na cel . Pewnie tez pogrzebala go w pyle .

Reszte dnia spedzilem z tym , co zostalo z szeregu anten . To bardzo przykry widok . Rownie dobrze moglbym po prostu krzyczec w kierunku Ziemi .

Moglbym zrobic prymitywna antene satelitarna z metalu , ktory znalazlem wokol bazy . Ale to nie jest zabawa z walkie-talkie . Komunikacja miedzy Marsem a Ziemia to bardzo powazna rzecz i wymaga wyjatkowo specjalistycznego sprzetu . Nie sklece nic z folii aluminiowej i kleju .

Musze racjonowac moje wyjscia tak samo jak jedzenie . Filtry CO2 nie sa regenerowalne . Po wysyceniu nadaja sie do kosza . Misja zakladala czterogodzinne wyjscie na czlonka na dzien . Na szczescie filtry CO2 sa male i tanie , wiec NASA szarpnela sie i wyslala ich wiecej , niz potrzebowalismy . Wychodzi na to , ze mam filtrow na jakies tysiac piecset godzin . Po tym czasie wszystkie wyjscia beda zwiazane z upuszczaniem powietrza .

Moze sie wydawac , ze tysiac piecset godzin to duzo , ale musze przetrwac tutaj co najmniej cztery lata , jesli mam miec jakakolwiek szanse na ratunek . A kilka godzin w tygodniu musze poswiecic na odpylanie pola ogniw slonecznych . Tak czy siak zadnych niepotrzebnych wyjsc .

A teraz z innej beczki . Zaczynam miec pomysl na to , skad wziac jedzenie . Moje wyksztalcenie botaniczne moze sie przydac .

Po co sciagac botanika na Marsa ? W koncu Mars jest znany z tego , ze nic tu nie rosnie . No coz , pomysl byl taki , zeby sprawdzic , jak rosliny rosna w marsjanskiej grawitacji , i przekonac sie , co , jesli w ogole , mozemy zrobic z marsjanska gleba . Najkrotsza odpowiedz brzmi : calkiem sporo… prawie . Marsjanski grunt ma podstawowe skladniki budulcowe potrzebne do wzrostu roslin . Ale w ziemskiej glebie dzieje sie duzo rzeczy , ktorych nie uswiadczymy na Marsie , nawet gdy umiescimy marsjanska glebe w ziemskiej atmosferze i zapewnimy jej dostateczna ilosc wody . Aktywnosc bakterii , niektore skladniki odzywcze dostarczane przez zwierzeta itp . Nic z tego nie dzieje sie na Marsie . Jednym z moich zadan bylo zbadanie tego , jakie rosliny moglyby tu rosnac , w roznych kombinacjach marsjanskiej i ziemskiej gleby i atmosfery .

Dlatego mam ze soba troche ziemskiej gleby i mnostwo nasion .

Ale nie moge wpadac w nadmierna ekscytacje . Ziemi jest mniej wiecej tyle , ze starczy do napelnienia donicy okiennej . A jedyne nasiona , jakie mam , to pare gatunkow traw i paproci . Sa najbardziej wytrzymalymi roslinami na Ziemi , wiec NASA wybrala je do testow w pierwszej kolejnosci .

Zatem sa dwa problemy : malo ziemi i nic jadalnego do zasadzenia w niej .

Ale , cholera , jestem botanikiem . Powinienem sobie poradzic . Jesli nie zdolam , w ciagu roku stane sie glodnym botanikiem .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 11 .

Zastanawiam sie , jak Cubsi sobie radza .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 14 .

Licencjat zdobylem na Uniwersytecie Chicago . Polowa ludzi studiujacych tam botanike to byli hipisi , wierzacy , ze moga przywrocic swiat do naturalnego stanu i w jakis sposob wykarmic siedem miliardow ludzi dzieki samemu zbieractwu . Spedzali wiekszosc czasu , ulepszajac metody hodowania trawki . Nie lubilem ich . Zawsze siedzialem w tym dla nauki , nie dla jakiegos naiwnego Nowego Porzadku Rzeczy .

Kiedy robili sterty kompostowe i starali sie zachowac kazdy gram zywej materii , smialem sie z nich . „Spojrzcie na tych glupich hipisow – szydzilem . – Patrzcie na ich zalosne proby nasladowania zlozonosci swiatowego ekosystemu w ich ogrodkach” .

Teraz sam to robie . Zachowuje kazdy fragment biomaterii , ktory uda mi sie znalezc . Za kazdym razem , gdy skoncze jesc , resztki trafiaja do kompostowego wiadra . Jesli mowa o innym materiale biologicznym…

Hab ma bardzo zaawansowane toalety . Gowno jest zazwyczaj liofilizowane , potem zbierane w szczelnych torebkach i porzucane na powierzchni .

Juz nie!

Prawde mowiac , zrobilem nawet wyjscie , zeby odzyskac torebki z kalem , ktore zostawila zaloga przed odlotem . Te calkowicie wysuszone odchody nie mialy juz w sobie bakterii . Jednak nadal zawieraly aminokwasy zlozone i mogly posluzyc za dobry nawoz . Dodanie do tego wody i zywych bakterii szybko sprawi , ze ozyja , zastepujac w ten sposob wszystko , co zostalo zabite przez Toalete Zaglady .

Znalazlem duzy pojemnik i nalalem do niego troche wody , a potem wrzucilem suszone fekalia . Od tego czasu moja kupa tez tam trafiala . Im gorzej pachnie , tym lepsze reakcje tam zachodza . Oto bakterie przy pracy!

Jak przyniose troche marsjanskiej ziemi , to bede mogl ja zmieszac z odchodami i rozlozyc na wiekszej powierzchni . A potem posypie na gorze ziemska gleba . Mozecie myslec , ze to nie jest wazny krok , ale mylicie sie . Cale dziesiatki gatunkow bakterii zyja w ziemskiej glebie i sa kluczowe dla wzrostu roslin . Szerza sie i rozmnazaja jak… no coz , jak infekcja bakteryjna…

Ludzie uzywali swoich odchodow jako nawozu od stuleci . W normalnych warunkach nie jest to najlepszy sposob na prowadzenie hodowli – moga sie szerzyc choroby . Ludzkie odchody maja w sobie patogeny , ktore , jak wam wiadomo , infekuja ludzi . Ale dla mnie to nie problem . Jedyne patogeny w tych fekaliach to te , ktore juz we mnie sa .

W ciagu tygodnia marsjanska ziemia bedzie gotowa na to , aby mogly w niej wykielkowac rosliny . Ale jeszcze ich nie zasadze . Rozloze ja , podwajajac powierzchnie . Bakterie „zainfekuja” nowa porcje marsjanskiej gleby . I tak dalej . Oczywiscie caly czas bede dodawal nowego nawozu , aby wspierac ten wysilek .

Dupa pracuje na moje utrzymanie , tak samo jak mozg .

To nie jest nowy pomysl . Ludzie przez dekady rozwazali , jak przemienic marsjanska ziemie w glebe zdolna wydac rosliny . Ja po prostu pierwszy to testuje .

Przeszukalem zapasy jedzenia i znalazlem rozne rzeczy , ktore moge zasadzic . Na przyklad groszek . A takze sporo fasoli . Jest tez kilka ziemniakow . Jesli ktorekolwiek z nich da rade puscic pedy po mece , jaka przeszly , bedzie wspaniale . Majac niemalze nieskonczony zapas witamin , do przetrwania potrzebuje juz tylko kalorii .

Calkowita powierzchnia podlogi w Habie to okolo dziewiecdziesieciu dwoch metrow kwadratowych . Mam zamiar calosc poswiecic temu przedsiewzieciu . Nie przeszkadza mi chodzenie po ziemi . Bedzie z tym sporo roboty , ale musze pokryc podloge warstwa grubosci dziesieciu centymetrow . To oznacza , ze musze do srodka przetransportowac dziewiec i dwie dziesiate metra szesciennego gruntu . Moze dam rade przeniesc jedna dziesiata metra szesciennego naraz przez sluze powietrzna , jednak zgromadzenie tego bedzie katorznicza praca . Ale jesli wszystko pojdzie tak , jak zaplanowalem , bede mial dziewiecdziesiat dwa metry kwadratowe gleby zdolnej do wydania plonow .

Cholera , jestem botanikiem! Bojcie sie moich botanicznych mocy!

WPIS W DZIENNIKU : SOL 15 .

Och! To wyczerpujaca praca!

Spedzilem dzis dwanascie godzin na zewnatrz , zeby dostarczyc ziemie do Habu . Udalo mi sie tylko zakryc maly rog bazy , moze jakies piec metrow kwadratowych . Przy tej predkosci wniesienie calej potrzebnej ziemi zajmie mi tygodnie . Hej , przeciez czas to jedyne , co naprawde mam .

Pierwsze kilka wyjsc bylo bardzo nieefektywnych . Napelnialem male pojemniki i przenosilem je przez sluze . Potem zmadrzalem i po prostu postawilem w sluzie jeden wielki pojemnik , do ktorego sypalem ziemie . To przyspieszylo sprawe , poniewaz przejscie przez sluze zajmuje okolo dziesieciu minut .

Caly jestem obolaly . A lopaty , ktore mam , sa przeznaczone do pobierania probek , a nie do ciezkiej pracy . Plecy bola mnie jak diabli . Udalem sie do ambulatorium jakies dziesiec minut temu i wzialem troche vicodinu . Zaraz powinien zaczac dzialac .

W kazdym razie milo jest zobaczyc postep . Pora , aby bakterie zaczely pracowac nad tymi mineralami . Po obiedzie . Dzisiaj nie ma trzech czwartych racji . Zasluzylem na caly posilek .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 16 .

Jest jednak jeden problem , o ktorym nie pomyslalem : woda .

Okazuje sie , ze kilka milionow lat wyeliminowalo cala wode z marsjanskiego gruntu[3] . Moj stopien magistra botaniki podpowiada mi , ze rosliny potrzebuja wilgotnej gleby , zeby rosnac . Nie wspominajac juz o bakteriach , ktore musza tam najpierw zyc .

Na szczescie mam wode . Ale nie tyle , ile bym chcial . zeby to mialo sens , metr szescienny ziemi potrzebuje czterdziestu litrow wody . Moj plan zaklada dziewiec i dwie dziesiate metra szesciennego ziemi . Tak wiec bede potrzebowal trzystu szescdziesieciu osmiu litrow wody .

Hab ma doskonaly odzyskiwacz wody . Najlepsza technologia dostepna na Ziemi . NASA pomyslala : Po co wysylac tam duzo wody ? Wyslijmy tyle , zeby starczylo w sytuacji awaryjnej . Czlowiek potrzebuje trzech litrow wody dziennie , aby zyc w komforcie . Dali nam po piecdziesiat na glowe . W Habie jest trzysta litrow wody .

Chce dla sprawy przeznaczyc caly zapas oprocz awaryjnych piecdziesieciu litrow . To oznacza , ze moge nawodnic szescdziesiat dwa i pol metra kwadratowego na glebokosc dziesieciu centymetrow . Jakies dwie trzecie podlogi w Habie . Bedzie musialo starczyc . Na dzis moim celem bylo piec metrow kwadratowych .

Uzylem kilku kocow i mundurow kolegow , ktorzy odlecieli , zeby zrobic z tego brzeg pola przeznaczonego na uprawy (reszte granicy tworzyla zakrzywiona sciana Habu) . Bylo to prawie piec metrow kwadratowych . Rozlozylem piach w rogu Habu na jakies dziesiec centymetrow grubosci . Potem poswiecilem dwadziescia litrow cennej wody bogom ziemi .

Pozniej zrobilo sie ohydnie . Wylalem moj wielki kontener gowna na glebe i prawie sie porzygalem od smrodu . lopata zmieszalem caly ten szajs z ziemia i rowno rozlozylem . Potem posypalem to z wierzchu ziemska gleba . Bierzcie sie do roboty bakterie . Licze na was . Ten zapach utrzyma sie tu jakis czas . To nie jest tak , ze moge otworzyc okno . Jednak jakos sie przyzwyczaje .

Z innych informacji . Dzis jest Dzien Dziekczynienia . Moja rodzina bedzie sie zbierac w Chicago na tradycyjne swietowanie w domu moich rodzicow . Zgaduje , ze to nie bedzie dobra zabawa , zwazywszy na to , ze umarlem dziesiec dni temu . Kurde , pewnie zebrali sie wlasnie na moj pogrzeb .

Zastanawiam sie , czy kiedykolwiek dowiedza sie , co naprawde sie wydarzylo . Bylem tak zajety staraniem sie , zeby przezyc , ze nie pomyslalem o tym , jak teraz czuja sie moi rodzice . Cierpia obecnie najwiekszy bol , jaki czlowiek moze zniesc . Oddalbym wszystko za mozliwosc powiedzenia im , ze ciagle zyje .

Musze przezyc , zeby moc sie tym zajac .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 22 .

Wow . Sprawy szly calkiem niezle .

Zebralem caly piach i wszystko jest gotowe do dalszej pracy . Dwie trzecie powierzchni bazy jest teraz pokryte ziemia . Dzisiaj wykonalem pierwsze podwajanie powierzchni uzytecznej ziemi . Minal tydzien i to , co bylo marsjanska ziemia , zamienilo sie w bogata i zyzna glebe . Jeszcze dwa takie dublowania i cale pole bedzie gotowe .

Ta praca doskonale wplynela na moje morale . Zajela mnie czyms . Pozniej zjadlem kolacje , sluchajac przy tym Beatlesow , ktorych zabrala Johanssen , i teraz jestem przygnebiony .

zadne obliczenia nie uchronia mnie przed glodowaniem .

Moja najwieksza szansa na uzyskanie kalorii sa ziemniaki . Rosna plennie i maja calkiem dobra kalorycznosc (770 kilokalorii na kilogram) . Jestem prawie pewien , ze te , ktore mam , puszcza pedy . Sek w tym , ze nie moge ich wyhodowac wystarczajaco duzo . Na szescdziesieciu dwoch metrach kwadratowych moglbym pewnie wyhodowac ze sto piecdziesiat kilogramow w ciagu czterystu dni (czas , ktory mam , zanim mi sie skonczy jedzenie) . To daje razem 115500 kilokalorii . Odnawialny zapas 288 kilokalorii na dzien . Uwzgledniajac moj wzrost i mase , sklonnosc do lekkiego glodowania , potrzebuje 1500 kilokalorii na dzien .

Nie da rady .

Tak wiec nie moge wiecznie zyc z ziemi . Ale moge wydluzyc moje zycie . Ziemniaki dadza mi dodatkowe siedemdziesiat szesc dni .

Ziemniaki rosna bez przerwy , wiec w ciagu tych siedemdziesieciu szesciu dni moge wyhodowac kolejne 22000 kilokalorii w ziemniakach . To mi da kolejne pietnascie dni . Po tym nie ma juz sensu tego kontynuowac . Wszystko razem daje mi jakies dziewiecdziesiat dni .

Tak wiec teraz zaczne umierac z glodu w 490 . solu , a nie w solu 400 . To postep , ale jakakolwiek szansa na przetrwanie musi sie wiazac z przetrwaniem do sola 1412 . , kiedy Ares 4 wyladuje .

Brakuje mi jedzenia na jakies tysiac dni . I nie mam pomyslu , skad je wziac .

Cholera .





ROZDZIAl 3


WPIS W DZIENNIKU : SOL 25 .

Pamietacie te stare zadania algebraiczne , ktore mieliscie na matematyce ? Woda wplywa do zbiornika w okreslonym tempie i wyplywa w innym i musicie ustalic , kiedy zbiornik bedzie pusty . Ten koncept jest kluczowy w projekcie „Mark Watney nie umiera” , nad ktorym wlasnie pracuje .

Musze stworzyc kalorie . Potrzebuje tyle , zeby przetrwac tysiac trzysta osiemdziesiat siedem solow , do przybycia Aresa 4 . Zakladam , ze jesli nie uratuje mnie Ares 4 , to i tak jestem trupem . Sol jest dluzszy o trzydziesci dziewiec minut od dnia , to daje tysiac czterysta dwadziescia piec dni . Tak wiec to jest moj cel : jedzenie na tysiac czterysta dwadziescia piec dni .

Mam mnostwo multiwitaminy , ponad dwa razy tyle , ile potrzebuje . I w kazdej paczce jedzenia jest pieciokrotnie wiecej bialka , niz potrzebuje . Tym samym racjonalne gospodarowanie porcjami sprawi , ze starczy mi bialka co najmniej na cztery lata . W zasadzie srodki odzywcze mam zapewnione . Potrzebuje tylko kalorii .

Potrzebuje 1500 kilokalorii dziennie . Na poczatek mam jedzenia na czterysta dni . Ile musze wytwarzac kalorii dziennie przez caly okres , zeby przezyc okolo tysiaca czterystu dwudziestu pieciu dni ?

Oszczedze wam matematyki . Odpowiedz : mniej wiecej 1100 . Musze dziennie wyhodowac 1100 kilokalorii , zeby dotrwac do czasu , az Ares 4 tu przybedzie . Tak naprawde troche wiecej niz 1100 , jest juz sol 25 . , a ja jeszcze niczego nie zasadzilem .

Majac szescdziesiat dwa metry kwadratowe upraw , zdolam produkowac okolo 288 kilokalorii dziennie . Musze zwiekszyc prawie czterokrotnie moje spodziewane przychody , zeby przezyc .

Potrzebuje wiecej pola pod uprawy i wiecej wody , zeby nawodnic glebe . Ale po kolei .

Ile ziemi uprawnej moge naprawde miec ?

Sa dziewiecdziesiat dwa metry kwadratowe w Habie . Powiedzmy , ze moge wszystko wykorzystac .

Jest takze piec nieuzywanych koi . Zalozmy , ze w nie tez nasypie ziemi . Maja po dwa metry kwadratowe , co daje mi dodatkowe dziesiec metrow kwadratowych . Zwiekszylismy stan do stu dwoch .

Hab ma trzy stoly laboratoryjne , kazdy ma okolo dwoch metrow kwadratowych . Jeden chce zachowac dla wlasnego uzytku , dwa zostaja poswiecone dla sprawy . Te kolejne cztery metry kwadratowe zwiekszaja powierzchnie pod uprawe do stu szesciu .

Mam dwa laziki marsjanskie . Dzieki zamknieciom cisnieniowym mozna nimi kierowac , nie nakladajac skafandra , i jezdzic dlugo po powierzchni . Sa zbyt ciasne , zeby w ich srodku uprawiac rosliny , ale maja dmuchane namioty awaryjne .

Widze sporo problemow zwiazanych z uzyciem namiotow do upraw , ale oba maja po dziesiec metrow kwadratowych powierzchni . Zakladajac , ze pokonam trudnosci , dadza kolejne dwadziescia metrow kwadratowych , powiekszajac moja farme do stu dwudziestu szesciu .

Podsumujmy – sto dwadziescia szesc metrow kwadratowych gruntow uprawnych . Mozna z tym pracowac . Nie mam wystarczajaco duzo wody , zeby nawodnic glebe . Ale jak powiedzialem , po kolei – jeden problem naraz .

Nastepna kwestia do rozwazenia : ile moge wyhodowac ziemniakow ? Oparlem szacunki mojej hodowli na przemysle ziemniaczanym na Ziemi . Ale farmerzy nie sa w trakcie desperackiego wyscigu o przetrwanie . Czy moge otrzymac wiecej ?

Na poczatek moge poswiecic czas kazdej roslinie z osobna . Moge je przycinac , dbac o ich zdrowie i pilnowac , zeby nie przeszkadzaly sobie wzajemnie . Moge takze rozkwitajace rosliny zakopywac glebiej , gdy przebija sie na powierzchnie , a nad nimi sadzic mlodsze . Dla rolnikow nie jest to warte zachodu , poniewaz maja do czynienia doslownie z milionami roslin .

Ten sposob takze niszczy glebe . Kazdy rolnik , ktory by sie na to zdecydowal , zamienilby glebe w pyl w ciagu dwunastu lat . To nie jest sposob uprawy w nieskonczonosc . Ale kto by sie przejmowal ? Musze przetrwac tylko cztery lata .

Szacuje , ze uzywajac tych metod , moge zebrac plony o 50 procent wieksze . Przy stu dwudziestu szesciu metrach kwadratowych gleby (troche wiecej niz dwa razy szescdziesiat dwa) dostaje ponad 850 kilokalorii na dzien .

Prawdziwy postep . Nadal grozilby mi glod . Ale z tym da sie juz przetrwac . Moze bede ciagle glodowal , ale jest szansa , ze nie umre . Moge zminimalizowac swoje zapotrzebowanie na kalorie , ograniczajac prace fizyczne . Moge ustawic w Habie wyzsza temperature niz normalnie , zeby moje cialo zuzywalo mniej energii na ogrzanie siebie . Moglbym sobie odciac reke i ja zjesc . Zyskalbym cenne kalorie i zmniejszyl wlasne zapotrzebowanie na kalorie .

Nie , nie moglbym .

Powiedzmy , ze moglbym uzyskac tyle pola uprawnego , co wspominalem . Wydaje sie to rozsadne . Skad wezme wode ? Aby powiekszyc uprawy z szescdziesieciu dwoch do stu dwudziestu szesciu metrow kwadratowych przy glebokosci dziesieciu centymetrow , bede potrzebowal dodatkowych szesciu i czterech dziesiatych metra szesciennego ziemi (hej , wiecej kopania!) i dwustu piecdziesieciu litrow wody .

Te piecdziesiat litrow , ktore mam , zostaje na wypadek awarii odzyskiwacza wody . Czyli brakuje mi dwustu piecdziesieciu litrow z docelowych dwustu piecdziesieciu litrow .

Ech , ide do lozka .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 26 .

To byl wyczerpujacy , ale produktywny dzien .

Mialem dosc myslenia , wiec zamiast kombinowac , skad wytrzasnac dwiescie piecdziesiat litrow wody , zajalem sie praca fizyczna . Musze przyniesc do Habu mnostwo ziemi , nawet jesli teraz jest sucha i bezuzyteczna .

Przynioslem metr szescienny , zanim opadlem z sil .

Potem uderzyla mala burza piaskowa i zakryla piachem kolektory sloneczne . Tak wiec musialem ubrac sie w skafander i znowu zrobic kolejne wyjscie . Caly czas mialem gowniany nastroj . Zamiatanie pola paneli slonecznych jest nudne i ciezkie . Ale gdy skonczylem , moglem wrocic do mojego malego Habu na prerii .

Nadchodzil czas podwajania ilosci ziemi pod uprawy i pomyslalem , ze moze warto to miec za soba . Ta praca zabrala godzine . Jeszcze jedna taka operacja i cala ziemia bedzie gotowa .

Doszedlem takze do wniosku , ze czas zasiac pierwsze rosliny . Mialem juz wystarczajaco duzo ziemi , zeby poswiecic na to jej czesc . Na poczatek dwanascie ziemniakow .

Mam cholerny fart , ze nie sa ani liofilizowane , ani trzymane w mierzwie . Czemu NASA wyslala dwanascie ziemniakow , w niskiej temperaturze , ale niezamrozonych ? I dlaczego wyslala je z nami , w kabinie cisnieniowej , zamiast w skrzyni z reszta towarow ? Poniewaz psycholodzy NASA doszli do wniosku , ze skoro w trakcie naszego pobytu na Marsie wypada Dzien Dziekczynienia , to byloby dobrze , gdybysmy przygotowali prawdziwy posilek . Nie tylko zjedli , ale naprawde przygotowali . Pewnie jest w tym jakas logika , ale kogo to obchodzi ?

Pocialem kazdego ziemniaka na cztery czesci , upewniajac sie , ze kazda z nich ma co najmniej dwa oczka . To z nich wyrastaja pedy . Zostawilem je na kilka godzin , zeby troche stwardnialy , a potem zasadzilem w rogu , zachowujac odpowiednie odstepy . Z Bogiem , male obdrapance . Moje zycie od was zalezy .

Normalnie wyhodowanie ziemniaka pelnych rozmiarow zajmuje dziewiecdziesiat dni . Ale nie moge czekac tak dlugo . Wszystkie plony z tej partii bede musial pociac , aby zaczac uprawe na pozostalej powierzchni .

Ustawie temperature w Habie na przyjemne 25 ,5°C , zeby rosly szybciej . Lampy zapewnia wystarczajaca ilosc „swiatla slonecznego” i upewnie sie , ze roslinki beda mialy odpowiednio duzo wody (jak juz wykombinuje , skad wziac wode) . Nie bedzie zlej pogody , zadnych pasozytow , ktore moglyby przeszkadzac ziemniakom , ani chwastow konkurujacych o skladniki odzywcze z gleby . Biorac to wszystko pod uwage , powinny w ciagu czterdziestu dni wytworzyc bulwy zdolne do puszczenia pedow .

No , to tyle z bycia Rolnikiem Markiem na dzisiaj .

Na kolacje pelny posilek . Zasluzylem . No i spalilem mase kalorii i chce je z powrotem .

Pogrzebalem w rzeczach komandor porucznik Lewis , az znalazlem jej pena . Kazdy musial zabrac ze soba cos rozrywkowego zapisane cyfrowo , co chcial . A ja juz mialem dosc sluchania Beatlesow Johanssen . Pora zobaczyc , co wziela Lewis .

Gowniane programy telewizyjne . To ze soba miala . Niekonczace sie serie programow z zamierzchlej przeszlosci .

No coz . zebrak nie wybiera . Three’s Company – rozrywka na dzisiaj .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 29 .

W ciagu ostatnich kilku solow naznosilem cala ziemie , ktorej bede potrzebowal . Przygotowalem stoly i koje do utrzymania ciezaru gleby i nawet jej tam nasypalem . Nadal brak mi wody , zeby to wszystko dzialalo , ale mam troche pomyslow . Co prawda zlych , ale lepsze takie niz zadne .

Dzisiaj wielkim osiagnieciem bylo rozstawienie namiotow .

Problem w tym , ze nie przewidziano ich do czestego uzytku .

Pomysl byl taki , zeby nadmuchac namiot , schronic sie w srodku i czekac na pomoc . sluza powietrzna to nic innego jak zawory i dwie pary drzwi . Wyrownaj cisnienie ze swoja strona , wejdz , wyrownaj cisnienie z druga strona , wyjdz . To oznacza , ze traci sie mase powietrza . A musze tam wchodzic co najmniej raz dziennie . Calkowita objetosc kazdego namiotu jest bardzo mala . Nie moge sobie pozwolic , zeby powietrze z nich uciekalo .

Spedzilem cale godziny , starajac sie wymyslic , jak polaczyc sluze namiotow ze sluza Habu . Mam trzy sluzy w Habie , dwie chce polaczyc z namiotami . To byloby swietnie .

Frustrujace jest to , ze nie mozna polaczyc sluzy pompowanych namiotow z innymi sluzami! Moglbys miec tam rannych ludzi albo za malo skafandrow . Musisz byc w stanie wyciagnac ludzi ze srodka , nie narazajac ich na kontakt z marsjanska atmosfera .

Ale namioty zostaly zaprojektowane z uwzglednieniem tego , ze czlonkowie zalogi przyjada po ciebie lazikiem . sluzy w Habie sa duzo wieksze i calkowicie roznia sie od tych w lazikach . Jesli sie nad tym zastanowic , nie ma powodow , zeby przylaczac namiot do Habu .

Chyba ze utknales na Marsie i wszyscy mysla , ze jestes martwy , i desperacko walczysz z czasem i srodowiskiem o przetrwanie . Ale wiecie , poza ta skrajna sytuacja nie ma innego powodu .

W koncu sie zdecydowalem . Strace troche powietrza za kazdym razem , gdy bede wchodzil do namiotu lub z niego wychodzil . Dobre wiesci sa takie , ze namiot ma na zewnatrz zawor . Pamietajcie , to sa schronienia ratunkowe . Ktos , kto tam utknal , pewnie potrzebuje powietrza , ktore mozna dostarczyc z lazika , podlaczajac odpowiednia rure . To nic innego niz zwykla rura wyrownujaca cisnienie miedzy lazikiem a namiotem .

Hab i laziki maja standardowe zawory i rury . Dzieki temu moglem podlaczyc namioty bezposrednio do Habu . To sprawi , ze cisnienie automatycznie sie wyrowna , gdy bede wchodzil lub wychodzil .

NASA nie opierdzielala sie przy tych namiotach ratunkowych . Jak tylko wcisnalem guzik alarmowy w laziku , zatkalo mi uszy z powodu pedzacego powietrza i namiot z trzaskiem sie rozlozyl . Polaczony ze sluza lazika . Zajelo to jakies dwie sekundy .

Zamknalem sluze od strony lazika i mialem ladny , odizolowany namiot . Poprowadzenie rury wyrownujacej cisnienia bylo dziecinnie proste (chociaz raz uzywam czegos zgodnie z jego przeznaczeniem) . Potem , po kilku przejsciach przez sluze (ze strata powietrza automatycznie wyrownywana przez Hab) , wnioslem ziemie .

Powtorzylem dokladnie to samo z drugim namiotem . Wszystko poszlo jak z platka .

Ech… woda .

W liceum duzo gralem w Dungeons and Dragons . (Mogliscie nie zgadnac , ze botanik i inzynier mechanik byl troche nerdem w liceum , ale bylem) . Gralem Klerykiem . Jednym z czarow , ktore moglem rzucac , bylo Tworzenie Wody . Zawsze myslalem , ze to beznadziejnie glupie zaklecie i nigdy z niego nie skorzystalem . O rety , ile bym dal , zeby moc z niego skorzystac teraz .

W kazdym razie to problem na jutro .

Dzis w nocy wracam do Three’s Company . Zeszlej nocy zatrzymalem sie na tym , jak pan Roper zobaczyl cos wyrwanego z kontekstu .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 30 .

Mam idiotycznie niebezpieczny plan uzyskania wody , ktorej potrzebuje . O rety , naprawde niebezpieczny . Ale nie mam wyboru . Brak mi pomyslow , a za kilka dni musze znowu podwoic ilosc ziemi uprawnej . Kiedy zrobie to ostatni raz , bede to robil na tej ziemi , ktora przynioslem ostatnio . Jak nie zapewnie jej wody , wszystko tam umrze .

Nie ma specjalnie wiele wody na Marsie . Jest lod na biegunach , ale to za daleko . Jesli chce wody , musze improwizowac . Na szczescie znam przepis : Wez wodor . Dodaj tlenu . Przeprowadz spalanie .

Zajmij sie jednym naraz . Zaczne od tlenu .

Mam calkiem pokazne rezerwy tlenu , ale niewystarczajace , zeby zrobic dwiescie piecdziesiat litrow wody . Dwa zbiorniki wysokocisnieniowe na koncu Habu to caly zapas (plus oczywiscie powietrze w Habie) . Kazdy z nich zawiera dwadziescia piec litrow plynnego O2 . Hab wykorzystalby je tylko w sytuacji awaryjnej : ma oksygenator , zeby dbac o poziom tlenu w atmosferze . Zbiorniki tutaj sa po to , zeby napelniac skafandry i laziki .

W kazdym razie zapas tlenu starczy na wyprodukowanie stu litrow wody (piecdziesiat litrow plynnego O2 daje sto litrow wody , w ktorej jest tylko jedno O)[4] . To by oznaczalo koniec wyjsc i rezerw . I daloby mniej niz polowe wody , ktorej potrzebuje . Bez dyskusji .

Ale tlen latwiej znalezc na Marsie , niz wam sie wydaje . Atmosfera sklada sie w 95 procentach z CO2 . I mam maszyne , ktorej zadaniem jest uwalnianie tlenu z CO2 . Hura dla oksygenatora!

Jeden problem . Atmosfera jest bardzo rzadka . Cisnienie wynosi mniej niz jeden procent cisnienia ziemskiego . Tak wiec trudno zebrac powietrze . Sprawienie , zeby powietrze z zewnatrz dostalo sie do srodka , jest praktycznie niewykonalne . Caly sens istnienia Habu polega na tym , zeby nie dochodzilo do tego rodzaju wydarzen . Objetosc marsjanskiego powietrza dostajaca sie przy wchodzeniu do sluzy jest po prostu smieszna .

I tu wkracza do akcji wytwornia paliwa w MAV-ie .

Reszta zalogi zabrala MAV tygodnie temu . Ale dolna polowa zostala . NASA nie ma zwyczaju wysylania niepotrzebnego badziewia na orbite . Zostawili tu czesc odpowiedzialna za ladowanie , rampe wjazdowa i wytwornie paliwa . Pamietacie , jak MAV robil wlasne paliwo przy wykorzystaniu marsjanskiej atmosfery ? Krok pierwszy to zebranie CO2 i zmagazynowanie go w zbiorniku wysokocisnieniowym . Jak to podlacze do zasilania z Habu , bede dostawal pol litra plynnego CO2 na godzine , nieprzerwanie . Po dziesieciu dniach bede mial sto dwadziescia piec litrow CO2 , co starczy do zrobienia stu dwudziestu pieciu litrow O2 , jak tylko przepuszcze to przez oksygenator .

To starczy do wyprodukowania dwustu piecdziesieciu litrow wody . Tak wiec mam plan uzyskania tlenu .

Z wodorem bedzie wiekszy problem .

Zastanawialem sie nad wyciagnieciem go z ogniw wodorowych , ale potrzebuje ich , zeby miec prad w nocy . Jeslibym go nie mial , zrobiloby sie za zimno . Moglbym sie ubrac na cebule , ale chlod zniszczylby mi plony . A kazde z ogniw i tak zawiera niewiele H2 . Poswiecanie ich dla tak malej ilosci wodoru po prostu nie ma sensu . Na moja korzysc dziala tylko to , ze nie mam problemow z elektrycznoscia . Nie chce tego przerywac .

Musze poszukac innego sposobu .

Czesto opowiadam o MAV-ie , ale teraz chce powiedziec troche o MDV-ie .

Podczas dwudziestu trzech najbardziej przerazajacych minut w swoim zyciu ja i czterech innych czlonkow zalogi staralismy sie nie narobic w gacie , gdy MDV byl sprowadzany na powierzchnie przez Martineza . To bylo jak siedzenie w suszarce bebnowej .

Najpierw obnizylismy sie w stosunku do Hermesa i wytracilismy predkosc , abysmy mogli zaczac schodzenie . Wszystko bylo fajnie , dopoki nie uderzylismy w atmosfere . Jesli myslicie , ze lecac samolotem z predkoscia 720 km/h , doswiadczyliscie turbulencji , to sprobujcie sobie wyobrazic , jak to jest przy 28000 km/h .

Rozwinelo sie kilka zestawow stopniowo otwieranych spadochronow , aby spowolnic opadanie . A potem Martinez recznie sprowadzil nas na powierzchnie , uzywajac dopalaczy , ktore spowolnily opadanie i pozwolily kontrolowac ruchy na boki . cwiczyl do tego latami i wykonal swoja prace nadzwyczaj dobrze . Przekroczyl wszystkie mozliwe prognozy ladowania i posadzil ladownik dziewiec metrow od celu . Po prostu ladowanie przeprowadzil niesamowicie .

Dzieki , Martinez! Byc moze uratowales mi zycie!

Nie z powodu idealnego ladowania , ale dlatego ze zostalo tyle paliwa . Setki litrow niezuzytej hydrazyny . Kazda czasteczka hydrazyny zawiera cztery atomy wodoru . Tak wiec kazdy litr hydrazyny ma w sobie wystarczajaco wodoru na dwa litry wody .

Dzis zrobilem male wyjscie , zeby to sprawdzic . MDV ma dwiescie dziewiecdziesiat dwa litry paliwa w zbiornikach . Wystarczy , zeby zrobic prawie szescset litrow wody! Duzo wiecej , niz mi potrzeba!

Jest tylko jeden szkopul : uwalnianie wodoru z hydrazyny to… hm… tak dzialaja rakiety . Robi sie wtedy naprawde , naprawde goraco . I niebezpiecznie . Jesli zrobie to w atmosferze tlenowej , cieplo sprawi , ze nowo powstaly wodor wybuchnie . Na koncu powstanie mnostwo H2O , ale bede zbyt martwy , zeby to docenic .

Ogolnie rozklad hydrazyny jest bardzo prosty . Niemcy uzywali jej w trakcie drugiej wojny swiatowej w samolotach rakietowych (czasem sie przy okazji wysadzajac) .

Wszystko , co trzeba zrobic , to przepuscic ja przez katalizator (ktory moge uzyskac z silnika MDV-a) i zamieni sie w azot i wodor . Oszczedze wam obliczen chemicznych , ale na koncu piec czasteczek hydrazyny zamienia sie w piec czasteczek niegroznego N2 i dziesiec czasteczek cudownego H2 . W trakcie tego procesu wystepuje stadium posrednie , amoniak . Chemia , bedac niegodna zaufania dziwka , zapewnia to , ze troche amoniaku nie przereaguje z hydrazyna . Tak wiec zawsze nieco go zostanie . Lubicie zapach amoniaku ? No coz , bedzie dominujacy w mojej coraz bardziej piekielnej egzystencji .

Chemia stoi po mojej stronie . Pytanie tylko , jak mam przeprowadzic te reakcje wolno i zebrac wodor . Odpowiedz brzmi : nie wiem .

Zgaduje , ze cos wymysle . Albo umre .

W kazdym razie mam wazniejsze wiesci : nie moge zniesc zmiany Chrissy na Cindy . Mozliwe , ze po tym bledzie Three’s Company juz nigdy nie bedzie takie samo . Czas pokaze .





ROZDZIAl 4


WPIS W DZIENNIKU : SOL 32 .

Napotkalem kilka problemow z moim wodnym planem .

Pomysl jest taki , zeby zrobic szescset litrow wody (ograniczenie naklada ilosc wodoru , ktory moge odzyskac z hydrazyny) . To oznacza , ze potrzebuje trzystu litrow plynnego tlenu .

Tlen moge latwo uzyskiwac . MAV potrzebuje dwudziestu godzin , zeby zapelnic swoj dziesieciolitrowy zbiornik CO2 . Oksygenator potrafi to zamienic w O2 , a wtedy regulator atmosfery zarejestrowalby , ze zawartosc O2 w Habie jest za duza i wyciagnalby go z powietrza . Dalej zmagazynowalby tlen w glownych zbiornikach . One by sie przepelnily , wiec musialbym przeniesc tlen do zbiornikow lazikow , a moze nawet skafandra .

Ale nie moge otrzymywac tlenu bardzo szybko . Przy pol litra CO2 na godzine potrzeba dwudziestu pieciu dni , zeby uzyskac pozadana ilosc tlenu . To dluzej , nizbym chcial .

Jest takze problem z przechowywaniem wodoru . Zbiorniki tlenu w Habie , lazikach i skafandrach maja razem trzysta siedemdziesiat cztery litry . zeby zmagazynowac wszystkie surowce na wode , potrzebowalbym az dziewieciuset litrow .

Zastanawialem sie nad uzyciem jednego z lazikow jako zbiornika . Bez watpienia jest odpowiednich rozmiarow , ale nie zostal zaprojektowany do wytrzymywania takich cisnien . Jest dostosowany do wytrzymania (tak jest , zgadliscie) jednej atmosfery . Potrzebuje czegos , co wytrzyma piecdziesiat razy tyle . Bez watpienia tyle rozerwaloby lazik .

Najlepszym sposobem na przechowanie skladnikow do produkcji wody jest po prostu wytworzenie wody . I to wlasnie musze zrobic .

Pomysl jest prosty , ale wykonanie bedzie niesamowicie niebezpieczne .

Co dwadziescia godzin bede mial dziesiec litrow CO2 z wytworni paliwa w MAV-ie . Wypuszcze go do Habu , uzywajac wybitnie naukowej metody oddzielania zbiornika od MAV-u , przynoszenia go do Habu i otwierania zaworu , azeby zbiornik sie oproznil .

Oksygenator przerobi go na tlen w swoim czasie .

Potem uwolnie hydrazyne , bardzo powoli , na katalizator irydowy , aby zamienic ja w N2 i H2 . Skieruje wodor w ograniczony obszar i spale .

Jak widzicie , plan zapewnia wiele okazji do zginiecia w ognistej eksplozji .

Przede wszystkim hydrazyna to powazny zabojca . Jesli popelnie jakis blad , nie zostanie nic oprocz „Krateru ku czci Marka Watneya” , gdzie kiedys stal Hab .

Zakladajac , ze nic nie spieprze z hydrazyna , nadal musze spalic wodor . Bede rozpalal ogien . W Habie . Celowo .

Jesli przepytalibyscie inzynierow z NASA o to , co najgorszego moze sie wydarzyc w Habie , wszyscy by odpowiedzieli „pozar” . Jeslibyscie ich zapytali , jakie bylyby tego skutki , odpowiedzieliby „smierc od ognia” .

Ale jesli dam rade to zrobic , bede nieprzerwanie tworzyl wode , bez potrzeby magazynowania wodoru i tlenu . Woda zwiekszy wilgotnosc atmosfery , ale odzyskiwacz ja wyciagnie z powietrza .

Nie musze nawet idealnie zgrac koncowki zbiornika z hydrazyna z czescia dostarczajaca tlenu . W Habie jest masa tlenu i duzo w rezerwie . Musze sie tylko upewnic , ze nie wyprodukuje tyle wody , iz skonczy mi sie tlen .

Podlaczylem wytwornie paliwa z MAV-u do zasilania Habu . Na szczescie oba maja takie samo napiecie . Pracuje cicho , zbierajac dla mnie dwutlenek wegla .

Pol racji na kolacje . Dzisiaj jedynie obmyslalem plan , ktory mnie zabije . To nie zuzywa za duzo energii .

Dzisiaj mam zamiar skonczyc ostatni odcinek Three’s Company . Szczerze mowiac , bardziej lubie pana Furleya niz Ropersa .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 33 .

To moze byc moj ostatni wpis .

Od 6 . sola wiedzialem , ze moge tu umrzec . Ale myslalem , ze z powodu braku zywnosci . Nie podejrzewalem , ze to moze byc tak wczesnie .

Zaraz zaczne spalac hydrazyne .

Nasza misja byla zaprojektowana z mysla , ze wszystko moze wymagac utrzymania , tak wiec mam mase narzedzi . Nawet w skafandrze dalem rade wywazyc panele dostepu MDV-a i wyciagnac szesc zbiornikow z hydrazyna . Postawilem je w cieniu lazika , zeby za bardzo sie nie nagrzaly . Obok Habu jest wiecej cienia i chlodu , ale chrzanic to . Jesli cos wyleci w powietrze , niech to bedzie lazik , a nie moj dom .

Potem dostalem sie do komory spalania . Wymagalo to troche roboty i zlamalem to cholerne narzedzie na pol , ale sie udalo . Na szczescie nie chce odpowiednio przeprowadzonego spalania . Tak naprawde bardzo nie chce odpowiednio przeprowadzonego spalania .

Wnioslem cala hydrazyne i komore spalania do srodka . Przez chwile zastanawialem sie nad tym , zeby w srodku byl tylko jeden zbiornik , w celu zmniejszenia ryzyka . Ale prosta matematyka podpowiedziala mi , ze starczy tylko jeden zbiornik , zeby wysadzic caly Hab . Wiec czemu nie wniesc wszystkich ?

Zbiorniki maja zawory obslugiwane recznie . Nie jestem pewien na sto procent po co . Na pewno nie spodziewalismy sie , ze bedziemy ich uzywac . Mysle , ze sa tu , aby mozna bylo zmniejszac cisnienie podczas wielu kontroli jakosci w trakcie budowy stacji i przed napelnianiem . Jakikolwiek jest powod , mam zawory , z ktorymi moge pracowac . Potrzebuje juz tylko klucza francuskiego .

Uwolnilem odzyskiwacz wody od dodatkowego weza . Uzywajac nitki odprutej z munduru (wybacz Johanssen) , przyczepilem waz do konca zaworu . Hydrazyna to ciecz , wiec musze ja tylko przelac do komory spalania (teraz bardziej „miski spalania”) .

W tym czasie wytwornia paliwa w MAV-ie caly czas pracuje . Juz wnioslem jeden pojemnik z dwutlenkiem wegla , oproznilem go i odnioslem .

Nie mam wiecej wymowek , czas zaczac robic wode .

Jesli znajdziecie zweglone szczatki Habu , to znaczy , ze cos poszlo zle . Przekopiowuje ten dziennik na oba laziki , zwiekszajac jego szanse na przetrwanie .

Oto nadchodzi nicosc .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 33 . (2)

Nie umarlem .

Pierwsze , co zrobilem , to wlozylem wewnetrzna podszewke skafandra EVA . Nie caly wielgachny kombinezon , tylko wewnetrzne ubranie , ktore pod nim nosze , w tym rekawice i buty . Potem wzialem maske tlenowa z ambulatorium i gogle laboratoryjne z zestawu chemicznego Vogla . Prawie cale moje cialo bylo chronione i oddychalem powietrzem z puszki .

Dlaczego ? Poniewaz hydrazyna jest bardzo toksyczna . Jeslibym nawdychal sie jej za duzo , nabawilbym sie powaznych problemow z plucami . Jesli weszlaby w kontakt z moja skora , mialbym chemiczne oparzenia do konca zycia . Wolalem nie ryzykowac .

Przekrecilem zawor , az poplynela struzka hydrazyny . Pozwolilem jednej kropli spasc do miski z irydu .

Calkowicie niedramatycznie zaskwierczala i zniknela .

Ale , hej , o to mi chodzilo . Wlasnie uwolnilem wodor i azot . Hura!

Jedna z rzeczy , ktorych mam w nadmiarze , sa torebki . Nie roznia sie specjalnie od zwyklych kuchennych workow na smieci , ale jestem pewien , ze kosztuja piecdziesiat tysiecy dolarow , bo to NASA .

Oprocz tego , ze Lewis byla naszym dowodca , byla tez geologiem . Miala zebrac probki skal i gleby z calego obszaru operacyjnego (promien dziesiec kilometrow) . Limity wagowe ja ograniczaly w tym , ile mogla zabrac na Ziemie , dlatego miala najpierw wszystko zgromadzic , a potem wybrac najciekawsze piecdziesiat kilogramow , zeby wziac je do domu . Torebki sa po to , zeby mozna bylo przechowywac w nich zebrane probki . Niektore sa mniejsze niz sniadaniowe Ziploc , a inne sa tak duze jak worki Hefty na liscie i skoszona trawe .

Mam takze tasme klejaca . Zwykla tasme klejaca , ktora mozesz kupic w sklepie . Wychodzi na to , ze nawet NASA nie potrafi ulepszyc tasmy klejacej .

Pocialem kilka toreb Hefty i posklejalem je tasma , tworzac cos jak namiot . Tak naprawde to byla torba gigant . Zdolalem nia przykryc caly stol , gdzie rozstawilem swoj zestaw zwariowanego naukowca do pracy z hydrazyna . Polozylem troche bibelotow na stole , zeby utrzymac plastik z dala od irydowej miski . Na szczescie torby sa przejrzyste , wiec moge obserwowac , co sie dzieje w srodku .

Potem poswiecilem dla sprawy skafander . Potrzebowalem rurki tlenowej . W koncu mam nadmiar skafandrow . Szesc , po jednym na czlonka zalogi , i zapas . Nie przejalem sie rozwaleniem jednego .

Wycialem otwor w gornej czesci torby i przykleilem tam tasma wezyk . Trzyma szczelnie , tak mysle .

Uzywajac kolejnych nitek ze stroju Johanssen , zawiesilem w powietrzu drugi koniec wezyka . Wykorzystalem do tego dwie zawiazane nitki , ktore przyczepilem do szczytu kopuly , dbajac o to , zeby znalazly sie daleko od konca wezyka . Teraz mialem maly komin . Wezyk mial okolo centymetra srednicy . Mam nadzieje , ze to odpowiedni rozmiar .

Po reakcji wodor bedzie goracy i pojdzie w gore . Pozwole mu unosic sie w kominie , a gdy z niego wyleci , to go spale .

Potem trzeba wynalezc ogien .

NASA bardzo sie postarala , zeby wszystko tutaj bylo niepalne . Wszystko zrobiono z metalu lub ognioodpornego plastiku . Mundury sa syntetyczne . Potrzebowalem czegos , co by moglo podtrzymac plomien . Nie mam takich umiejetnosci , zeby zapewnic ciagly przeplyw wodoru do ognia , nie zabijajac sie przy tym . Za waski margines bledu .

Po przeszukaniu rzeczy osobistych czlonkow zalogi (hej , jesli chcieli zachowac prywatnosc , nie powinni mnie zostawiac samego na Marsie) znalazlem rozwiazanie .

Martinez to zarliwy katolik . To wiedzialem . Ale nie wiedzialem , ze zabral ze soba maly drewniany krzyz . Jestem pewien , ze NASA trula mu dupe na ten temat , ale wiem tez , ze nieustepliwy z niego skurczybyk .

Za pomoca szczypiec i srubokreta podzielilem jego poswiecony religijny przedmiot na dlugie drzazgi . Stwierdzilem , ze jesli Bog istnieje , to znajac sytuacje , wybaczy mi .

Zniszczenie jedynego symbolu religijnego wystawilo mnie na pastwe marsjanskich wampirow . Musze zaryzykowac .

Mialem mase drutow i baterii , zeby wytworzyc iskre . Ale nie mozna , tak po prostu , mala iskra zapalic drewna . Dlatego zebralem wystarczajaco paskow kory z tutejszych drzew palmowych , wzialem pare patykow i pocieralem to wszystko , zeby wytworzyc wystarczajace tarcie do…

No niezupelnie . Skierowalem czysty tlen na drzazge i skubana zapalila sie jak zapalka .

Trzymajac w reku minipochodnie , odkrecilem lekko zbiornik z hydrazyna . Zaskwierczala i zniknela . Chwile po tym komin zaczal wyrzucac z siebie krotkie salwy ognia .

Glowna rzecz , na ktora musialem uwazac , to temperatura . Rozklad hydrazyny jest ekstremalnie egzotermiczny . Dlatego robilem to malymi porcjami , caly czas monitorujac termopare , ktora przyczepilem do miski irydowej .

Cholera , to dzialalo!

Kazdy ze zbiornikow z hydrazyna zawiera troche ponad piecdziesiat litrow . Co starczy do zrobienia stu litrow wody . Ogranicza mnie produkcja tlenu . Ale jestem podekscytowany , wiec zuzyje polowe rezerwy . Krotko mowiac , przestane , gdy zbiornik bedzie w polowie pusty , a ja bede mial cos okolo piecdziesieciu litrow wody!

WPIS W DZIENNIKU : SOL 34 .

To zabralo naprawde duzo czasu . Cala noc pracowalem z hydrazyna . Ale zrobilem swoje .

Moglbym wykonac to szybciej . Doszedlem jednak do wniosku , ze ostroznosc jest najwazniejsza , gdy spala sie paliwo rakietowe w zamknietej przestrzeni .

O rety , mam tu teraz tropikalna dzungle , mowie wam .

Jest prawie trzydziesci stopni i wilgotno jak diabli . Wlasnie wyrzucilem mase ciepla i piecdziesiat litrow wody w powietrze .

W trakcie tego Hab musial mi matkowac , jakbym byl balaganiacym bobasem . Zastepowal tlen , ktorego uzywalem , a odzyskiwacz wody stara sie doprowadzic wilgotnosc do rozsadnego poziomu . Nic sie nie zrobi z cieplem . W rzeczy samej w Habie nie ma klimatyzacji . Mars jest zimny . Pozbywanie sie zbednego ciepla nie jest czyms , z czym musielismy sobie radzic .

Przyzwyczailem sie juz do wszystkich alarmow , ktore wyja caly czas . Alarm pozarowy przestal wyc , w koncu nie ma juz ognia . Alarm ostrzegajacy o zbyt niskim poziomie tlenu powinien sie niedlugo wylaczyc . Alarm o zbyt duzej wilgotnosci raczej sobie pobrzeczy dluzszy czas . Odzyskiwacz wody skonczyl na dzis pracowac .

Za chwile kolejny alarm . Odzyskiwacz wody ma pelny glowny zbiornik . O tak! Takie problemy chce miec!

Pamietacie skafander , ktory wczoraj zniszczylem ? Zawiesilem go na wieszaku i nosilem do niego wiadrem wode z odzyskiwacza . Moze wytrzymac cisnienie atmosfery . Powinien dac rade przechowac troche wiader wody .

O rany , ale jestem zmeczony . Bylem na nogach cala noc i pora spac . Ale odplyne do krainy marzen w najlepszym humorze od czasu 6 . sola .

Sprawy nareszcie ukladaja sie po mojej mysli . Wlasciwie to ida wspaniale! Mam szanse przezyc!

WPIS W DZIENNIKU : SOL 37 .

Mam przesrane i umre!

OK , uspokojcie sie . Na pewno cos wymysle .

Pisze do was , drodzy przyszli marsjanscy archeolodzy , z lazika numer 2 . Mozecie sie zastanawiac , czemu nie jestem teraz w Habie . Poniewaz ucieklem przerazony , oto powod! I nie jestem pewien , co do cholery mam robic dalej .

Zgaduje , ze powinienem wytlumaczyc , co sie stalo . Jesli to moj ostatni wpis , przynajmniej bedziecie wiedzieli czemu .

W ciagu ostatnich paru dni robilem wode . Wszystko szlo plynnie . (Widzicie , co zrobilem ? „Plynnie”) .

Podrasowalem nawet kompresor paliwa z MAV-u . To bylo bardzo fachowe (zwiekszylem napiecie w pompie) . Teraz robie wode nawet szybciej .

Po tym , jak szybko przerobilem piecdziesiat litrow , zdecydowalem sie zwolnic i pracowac w tempie , w jakim uzyskuje tlen . Nie mam zamiaru zejsc ponizej dwudziestu pieciu litrow rezerwy . Gdy wiec spadam ponizej , daje spokoj hydrazynie , az bede mial znowu ponad dwadziescia piec litrow tlenu .

Wazna notatka : kiedy powiedzialem piecdziesiat litrow , to byly tylko szacunki . Nie odzyskalem piecdziesieciu litrow wody . Dodatkowa ziemia , ktora wypelnilem Hab , byla ekstremalnie sucha i chciwie wchlonela od cholery wilgoci . I tak chcialem , zeby woda tam trafila , wiec nie jestem zmartwiony i nie zdziwilem sie , ze odzyskiwacz nie zebral piecdziesieciu litrow .

Mam dziesiec litrow dwutlenku wegla co pietnascie godzin po podrasowaniu pompy . Przeprowadzilem ten proces cztery razy . Matematyka mi podpowiada , ze wliczajac piecdziesiat litrow z pierwszego spalania , powinienem miec dodatkowe sto trzydziesci litrow wody w systemie .

Matematyka to cholerna klamczucha!

Zyskalem siedemdziesiat litrow w systemie regulacji wody i moim skafandrozbiorniku . Duzo sie skondensowalo na scianach i kopulastym dachu , grunt tez absorbuje calkiem sporo . Ale to nijak sie ma do szescdziesieciu litrow brakujacej wody . Cos poszlo nie tak .

Wtedy zauwazylem drugi zbiornik tlenu .

Hab ma dwa zapasowe zbiorniki tlenu . Oba po bokach . Ze wzgledow bezpieczenstwa . Hab decyduje , ktorego uzyc . Wychodzi na to , ze zuzywal powietrze ze zbiornika numer 1 . Ale kiedy dodawalem tlenu do srodowiska (przy uzyciu oksygenatora) , Hab rozdysponowywal zysk pomiedzy oba zbiorniki . Zbiornik numer 2 powoli zapelnial sie tlenem .

To nie problem , po prostu robi swoje . Ale to znaczy , ze powoli zyskiwalem tlen . To z kolei znaczy , ze nie zuzywalem go tak szybko , jak myslalem .

Hura! Wiecej tlenu! Teraz moge szybciej robic wode! – pomyslalem najpierw… Ale wtedy dotarlo do mnie cos niepokojacego .

Przesledzcie moj tok myslenia : Zyskuje tlen . Ale ilosc , ktora dostarczam z zewnatrz , jest stala . Tak wiec jedynym sposobem , zeby „zyskac” , jest zuzywac mniej , niz myslalem . Ale przeprowadzalem reakcje z hydrazyna , zakladajac , ze zuzywalem wszystko .

Jedyne wytlumaczenie jest takie , ze nie spalalem calego wodoru .

Patrzac teraz , widze , ze jest to oczywiste . Ale nie wydawalo mi sie , ze czesc wodoru moze nie splonac . Przechodzil obok plomienia i lecial sobie wesolo dalej . Cholera , jestem botanikiem , a nie chemikiem!

Chemia jest niechlujna . Tak wiec w powietrzu jest niespalony wodor . Dookola mnie . Zmieszany z tlenem . Po prostu… tam sobie jest . Czeka na iskre , zeby rozerwac Hab na strzepy!

Gdy to odkrylem i pozbieralem sie , wzialem torebke wielkosci tych Ziploc i pomachalem nia . A potem ja uszczelnilem .

Zrobilem mala wycieczke do lazika , gdzie mamy analizatory atmosfery . Azot : 22 procent . Tlen : 9 procent . Wodor : 64 procent .

Od tamtego czasu chowam sie w laziku .

Hab jest teraz Wioska Wodorowa .

Mam duzy fart , ze nie wylecial w powietrze . Nawet male wyladowanie statyczne moglo doprowadzic do mojego malego prywatnego „Hindeburga” .

Tak wiec siedze w laziku numer 2 . Moge tu zostac dzien lub dwa , zanim filtry CO2 z lazika i skafandra sie zuzyja . Tyle mam na wykombinowanie , jak sobie poradzic z tym problemem .

Hab jest teraz bomba .





ROZDZIAl 5


WPIS W DZIENNIKU : SOL 38 .

Nadal ukrywam sie w laziku , ale mialem troche czasu , zeby pomyslec . I wiem , jak poradzic sobie z wodorem .

Rozmyslalem nad regulatorem atmosfery . On sprawdza sklad powietrza i rownowazy go . Tak nadmiar tlenu , ktory importowalem , trafial do zbiornikow . Problem polega na tym , ze nie jest zbudowany do usuwania wodoru z powietrza .

Regulator uzywa wymrazania frakcyjnego , zeby oddzielic gazy . Kiedy zauwazy , ze jest za duzo tlenu , zaczyna zbierac powietrze do zbiornika i ochladza je do 90 kelwinow . To sprawia , ze tlen staje sie ciecza , ale azot (punkt rosy : 77 K) jest nadal gazem . A potem magazynuje tlen .

Ale nie moze tego zrobic z wodorem . Poniewaz wodor musi zostac ochlodzony ponizej 21 K , zeby zamienic sie w ciecz . A w regulatorze nie uzyskujemy tak niskich temperatur . slepa uliczka .

Oto rozwiazanie :

Wodor jest niebezpieczny , bo moze wybuchnac . Ale moze wybuchnac , tylko jesli w poblizu jest tlen . Wodor bez tlenu jest nieszkodliwy . A regulator jest po to , zeby odciagac tlen z powietrza .

Cztery mechanizmy zabezpieczajace dbaja o to , zeby regulator nie obnizyl zbytnio poziomu tlenu w Habie . Ale sa zaprojektowane tak , zeby przeciwdzialac awariom , a nie sabotazowi (buhaha!) .

W skrocie , moge sprawic , ze regulator wyciagnie z Habu caly tlen . Potem moge wlozyc skafander (zebym mogl oddychac) i zrobic , cokolwiek zechce , nie bojac sie , ze wylece w powietrze . Hura!

Uzyje zbiornika O2 , zeby krotkimi seriami strzelac tlenem w wodor . Iskre wytworze za pomoca kilku drucikow i baterii . Podpale wodor , ale tylko tak , zeby zuzyc niewielka czesc tlenu .

I bede to powtarzal w kolko , kontrolowanymi seriami . Az spale caly wodor .

Jest tylko jeden drobny feler : to zabije moja ziemie rolna .

A ona jest cenna , bo zawiera bakterie . Jesli pozbede sie calego tlenu , bakterie umra . Niestety nie mam pod reka stu miliardow malych kombinezonikow .

To rozwiazanie polowiczne .

I tak pora zrobic przerwe w mysleniu .

Komandor porucznik Lewis ostatnia korzystala z lazika . Miala go uzyc znow w solu 7 . , ale zamiast tego udala sie do domu . Jej osobisty zestaw podrozny nadal jest z tylu . Przejrzalem go i znalazlem batonik bialkowy i pendrive’a . Pewnie jest na nim pelno muzyki do sluchania w trakcje jazdy .

Pora cos przegryzc i zobaczyc , jaka dobra komandor porucznik muzyke tu zostawila .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 38 . (2)

Disco . Niech cie cholera , Lewis .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 39 .

Chyba mam rozwiazanie .

Bakterie glebowe sa przyzwyczajone do zim . Staja sie mniej aktywne i wymagaja mniej tlenu do przetrwania . Moge obnizyc temperature w Habie do 1°C , wtedy wejda w cos w rodzaju hibernacji . To dzieje sie na Ziemi caly czas . Moga w ten sposob przetrwac kilka dni . Jesli zastanawiacie sie , jak bakterie przezywaja dlugie okresy mrozu na Ziemi , odpowiedz brzmi , nie przezywaja . Bakterie z glebi ziemi , gdzie bylo cieplej , rozmnazaja sie i zastepuja te martwe .

Nadal beda potrzebowac troche tlenu , ale niewiele . Mysle , ze 1 procent starczy . To powinno podtrzymac oddychanie bakterii , ale nie ogien . Tym samym wodor nie wybuchnie .

Ale to prowadzi do innego problemu . Ziemniakom ten plan sie nie spodoba .

Nie przeszkadza im brak tlenu , ale zimno je zabije . Tak wiec musze wlozyc je do doniczek (wlasciwie do torebek) i przeniesc do lazika . Jeszcze nie puscily pedow , wiec nie potrzebuja swiatla .

Zaskakujaco denerwujace bylo wymyslenie tego , jak sprawic , zeby lazik trzymal temperature , nawet gdy mnie tam nie ma . Ale poradzilem sobie . W koncu wszystko , co tu mam , to czas .

Oto plan . Po pierwsze , zapakowac ziemniaki do torebki i zaniesc do lazika (upewniajac sie , ze cholerny grzejnik dziala) . Po drugie , obnizyc temperature w Habie do 1°C . Potem obnizyc zawartosc tlenu do jednego procentu . Pozniej spalic wodor przy uzyciu baterii , drucikow i zbiornika z tlenem .

Taaa . To wszystko brzmi tak doskonale , ze na pewno nie ma szans na katastrofe .

Tak przy okazji , to byl sarkazm .

Pora na mnie .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 40 .

Plan nie wypalil w stu procentach .

Mowia , ze zaden plan nie moze przetrwac pierwszej proby realizacji . Musze sie zgodzic . Oto co sie stalo :

Przywolalem cala swoja odwage i wrocilem do Habu . Gdy tam wszedlem , poczulem sie troche pewniej . Wszystko bylo tak , jak zostawilem (czego sie spodziewalem ? Marsjan przetrzasajacych moje graty ?) .

Ochladzanie Habu musialo potrwac , wiec od razu przykrecilem temperature do 1°C .

Zapakowalem ziemniaki , przy okazji sprawdzajac , co z nimi . Puszczaja ladnie korzenie i zaraz pojawia sie pedy . Musialem sie zastanowic , jak je przeniesc do lazikow .

Odpowiedz byla calkiem prosta . Wlozylem wszystkie do kombinezonu Martineza . Potem zaciagnalem go do lazika , z ktorego uczynilem tymczasowa szkolke .

Upewnilem sie , ze ustawilem grzejnik tak , zeby byl ciagle wlaczony , i udalem sie do Habu .

Gdy dotarlem , bylo juz tam calkiem zimno : -5°C . Trzesac sie i widzac pare buchajaca z ust , wlozylem na siebie kilka dodatkowych warstw ubrania . Na szczescie nie jestem duzym facetem . Ubrania Martineza mieszcza sie na moich , a Vogla na jego . Te gowniane ubrania byly zaprojektowane do noszenia w kontrolowanym srodowisku . Bylo mi zimno , nawet pomimo trzech warstw . Wspialem sie do mojej koi i przykrylem , zeby sie ogrzac .

Gdy temperatura spadla do 1°C , odczekalem jeszcze godzine , aby upewnic sie , ze bakterie w glebie zorientowaly sie , ze juz czas wziac na wstrzymanie .

Nastepnym problemem byl regulator . Pomimo mojej butnej pewnosci siebie nie umialem go przechytrzyc . On naprawde nie chce wyciagnac zbyt duzo tlenu z powietrza . Najmniej udalo mi sie uzyskac 15 procent . Po tym nie dalo sie juz obnizyc i nic , co robilem , nie pomagalo . Chcialem go przeprogramowac . Ale jak sie okazalo , protokoly bezpieczenstwa sa zapisane na ROM-ie , wiec nic z tego .

Trudno go winic . Jedynym jego zadaniem jest sprawienie , zeby powietrze nie stalo sie zabojcze . Nikt w NASA nie pomyslal : Hej , pozwolmy obnizyc stezenie tlenu do poziomu , ktory wszystkich zabije!

Musialem wymyslic bardziej prymitywny plan .

Regulator uzywa innego zestawu przewodow wentylacyjnych do probkowania powietrza niz do pracy . Powietrze , ktore zostanie wymrozone frakcyjnie , wpada jedna wielka rura w jednostce glownej . Ale pobiera probki z dziewieciu malych przewodow , ktore biegna do jednostki glownej . To dobry sposob , zeby wyciagnac srednia wynikow z calego Habu .

Zatkalem tasma osiem wlotow , zostawiajac tylko jeden . Potem przyczepilem tasma otwor wielkiego worka , tych wielkosci Hefty , do szyi skafandra (tym razem nalezacego do Johanssen) . W dnie torebki zrobilem mala dziurke i przyczepilem ja do ostatniej rurki wentylacyjnej .

Potem napompowalem torbe czystym tlenem ze zbiornikow skafandra . Och , kurna! – pomyslal regulator – lepiej natychmiast wyciagne tlen z powietrza!

Zadzialalo super!

Zdecydowalem , ze sam nie naloze skafandra . Cisnienie mialo byc w porzadku . Potrzebowalem tylko tlenu . Wzialem mala butle z tlenem z ambulatorium . W ten sposob mialem duzo wieksza swobode ruchu . Mialem nawet gumke do przytrzymania maski na twarzy!

Ale potrzebowalem skafandra , zeby monitorowac poziom tlenu w Habie (glowny komputer Habu byl przekonany , ze jest 100 procent tlenu w powietrzu) . Zobaczmy… Kostium Martineza byl w laziku . Ten Johanssen oglupial regulator . Kombinezon Lewis sluzyl za zbiornik wody . Ze swoim nie chce nic kombinowac (hej , one sa szyte na miare!) . Tak wiec zostaly mi dwa kombinezony do pracy .

Zlapalem skafander Vogla i wlaczylem wewnetrzne czujniki powietrza , a helm zdjalem . Gdy poziom tlenu spadl do 12 procent , wlozylem maske tlenowa . Patrzylem , jak poziom spada coraz nizej i nizej . Gdy osiagnal 1 procent , odcialem zasilanie regulatora .

Moze i nie potrafie przeprogramowac regulatora , ale potrafie drania calkowicie odlaczyc .

Hab ma awaryjne latarki , rozmieszczone w wielu miejscach , na wypadek krytycznej awarii zasilania . Wyrwalem LED z jednej i zblizylem dwa postrzepione przewody do siebie . Uzyskalem mala iskre .

Wzialem butle z tlenem ze skafandra Vogla , przyczepilem paski do obu koncow i przewiesilem ja sobie przez ramie . Potem przyczepilem rurke do zbiornika i przycisnalem ja kciukiem . Ustawilem bardzo slaby przeplyw tlenu , wystarczajaco maly , zeby nie mial sily przecisnac sie przez rurke , dzieki przeszkodzie w postaci mojego kciuka . Stanalem na stole , w jednej rece trzymajac iskrownik , a w drugiej rurke z tlenem . Wyciagnalem rece w gore i sprawdzilem , jak dziala .

I niech mnie diabli , dzialalo! Przepuszczajac tlen nad iskrownikiem , wlaczylem latarke i przepiekny strumien ognia wystrzelil z rurki . Oczywiscie alarm przeciwpozarowy natychmiast zaczal wyc . Ale tyle ostatnio znioslem , ze ledwo to zauwazylem .

Bylem w euforii! To najlepszy plan w dziejach! Nie tylko pozbywalem sie wodoru , ale tworzylem tez wiecej wody!

Wszystko szlo cudownie az do eksplozji .

W jednej sekundzie stalem sobie szczesliwie , spalajac wodor , w drugiej lezalem po przeciwleglej stronie Habu , a duzo rzeczy sie poprzewracalo . Wstalem i ujrzalem Hab pograzony w chaosie .

Uszy mnie bola jak cholera – to byla moja pierwsza mysl .

Potem pomyslalem : Kreci mi sie w glowie . I upadlem na kolana . Potem na twarz . Tak bardzo mi sie krecilo w glowie . Obmacalem glowe , szukajac rany , ktorej desperacko pragnalem tam nie znalezc . Wszystko wydawalo sie w porzadku .

Ale czucie na mojej glowie i twarzy ujawnilo problem . Wybuch zerwal mi maske tlenowa . Oddychalem prawie czystym azotem .

Podloga byla zasmiecona roznymi rzeczami z Habu . Nie bylo zadnej mozliwosci , zeby odnalezc ten zbiornik O2 z ambulatorium . zadnej mozliwosci znalezienia go , zanim nie zemdleje .

Zobaczylem skafander Lewis wiszacy tam , gdzie powinien . Wybuch go nie przesunal . Sam w sobie byl ciezki , mial tez w srodku siedemdziesiat litrow wody .

Popedzilem do niego , odkrecilem tlen i wsadzilem glowe do otworu , gdzie sie przymocowuje helm (ktory zdjalem dawno temu , zeby miec latwiejszy dostep do wody) . Oddychalem , az zawroty glowy ustapily , a potem wzialem gleboki wdech i zatrzymalem powietrze .

Ciagle wstrzymujac oddech , spojrzalem na kombinezon i torbe , ktora do niego przymocowalem , zeby oszukac regulator . Zle wiesci byly takie , ze nigdy jej nie zdjalem . Dobre – zrobil to za mnie wybuch . Osiem z dziewieciu rurek nadal bylo zablokowanych , ale ta jedna mogla powiedziec prawde .

Zatoczylem sie do regulatora i wlaczylem go .

Po dwoch sekundach rozruchu (z oczywistych przyczyn zrobili go tak , zeby szybko startowal) natychmiast zidentyfikowal problem .

Przeszywajacy alarm informujacy o zbyt niskim stezeniu tlenu zawyl w Habie . Regulator zaczal pompowac tlen w powietrze tak szybko , jak tylko mogl to robic bezpiecznie . Wydzielenie tlenu z atmosfery jest trudne i zajmuje duzo czasu , ale wprowadzanie go do atmosfery jest tak proste jak otwarcie zaworu .

Wspialem sie po roznych szczatkach do skafandra Lewis i wlozylem znowu glowe do srodka , zeby zaczerpnac dobrego powietrza . W ciagu trzech minut regulator wyrownal poziom tlenu w Habie .

Po raz pierwszy zauwazylem , jak spalone byly moje ubrania . Wybralem dobry czas na noszenie trzech warstw . Uszkodzenia dotyczyly glownie moich rekawow . Wierzchnia warstwa po prostu zniknela . srodkowa byla miejscami spalona , a miejscami tylko przypalona . Wewnetrzna , moj wlasny mundur , byla w calkiem dobrym stanie . Wyglada na to , ze znowu mi sie pofarcilo .

Spojrzalem na glowny komputer Habu i zauwazylem , ze temperatura wzrosla do 15°C . Cos bardzo goracego i bardzo wybuchowego sie stalo , a ja nie wiedzialem co . Lub jak .

I wlasnie teraz o tym mysle . Zastanawiam sie , co do diaska sie stalo .

Po calej tej pracy i eksplozji jestem wyczerpany . Jutro bede musial sprawdzic milion urzadzen , zeby sie dowiedziec , co wybuchlo , ale teraz chce mi sie jedynie spac .

Noc znow spedzam w laziku . Nawet gdy zniknal wodor , mam opory przed zostaniem w Habie , teraz gdy ma za soba historie eksplozji bez przyczyny . No i nie moge byc pewien , ze nie ma wycieku .

Tym razem wzialem ze soba odpowiedni posilek . I cos do sluchania , co nie jest disco .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 41 .

Spedzilem wiekszosc dnia , przeprowadzajac kontrole wszystkich systemow w Habie . To bylo niesamowicie nudne , ale moje przezycie zalezy od tych maszyn , wiec musialem to zrobic . Nie moge po prostu zalozyc , ze eksplozja nie wyrzadzila zadnych trwalych szkod .

Najpierw przeprowadzilem najwazniejsze testy . Numerem jeden bylo sprawdzenie integralnosci powloki Habu . Bylem przekonany , ze jest w dobrym stanie , poniewaz spedzilem noc w laziku , a po powrocie do Habu cisnienie bylo dobre . Komputer nie wykazal zmiany cisnienia w tym czasie , poza niewielkimi fluktuacjami zaleznymi od temperatury .

Potem sprawdzilem oksygenator . Jesli on przestanie dzialac , a ja nie bede umial go naprawic , jestem trupem . Bez problemow .

Pozniej regulator atmosfery . Nadal bez problemow .

Jednostka grzewcza , glowny uklad baterii , zbiorniki O2 i N2 , odzyskiwacz wody , wszystkie trzy sluzy , swiatla , glowny komputer… i tak dalej . Z kazda chwila czulem sie lepiej i lepiej , gdy kazdy z systemow udowadnial , ze jest w pelni sprawny .

Trzeba przyznac NASA jedno – ludziska nie opieprzaja sie , robiac ten sprzet .

Potem nadeszla krytyczna chwila… sprawdzanie ziemi . Wzialem kilka probek z calego Habu (pamietajcie , wszedzie na podlodze jest teraz ziemia) i przygotowalem szkielka .

Obejrzalem je pod mikroskopem , zeby sprawdzic moje ukochane bakterie . Odetchnalem z ulga , gdy ujrzalem zdrowe , zywe bakterie zajmujace sie swoimi sprawami . Wyglada na to , ze nie zaczne umierac z glodu od sola 400 . Opadlem na krzeslo i zaczalem oddychac spokojnie .

Nastepnie zajalem sie sprzataniem tego bajzlu . I mialem duzo czasu , zeby zastanowic sie , co sie stalo .

Tak wiec co sie stalo ? Mam teorie .

Zgodnie z tym , co ujawnil glowny komputer , w trakcie wybuchu cisnienie wzroslo do jednej i czterech dziesiatych atmosfery , a temperatura – do 15°C w mniej niz sekunde . Ale cisnienie szybko wrocilo do jednej atmosfery . Mialoby to sens , gdyby regulator atmosfery byl wlaczony , ale go odlaczylem .

Temperatura utrzymala sie na poziomie 15°C przez jakis czas , tak wiec powinny byc slady rozszerzalnosci cieplnej . Ale cisnienie znowu opadlo , wiec gdzie sie podzial jego nadmiar ? Podwyzszenie temperatury , przy zachowanej stalej liczbie atomow , powinno doprowadzic do stabilnego wzrostu cisnienia . Ale tak sie nie stalo .

Szybko wymyslilem odpowiedz . Wodor (jedyna substancja do spalenia) polaczony z tlenem (stad zaplon) dal wode . Woda jest tysiac razy gestsza od gazu . Tak wiec cieplo , cisnienie i przeksztalcenie wodoru i tlenu w wode znowu obnizyly cisnienie .

Pytanie za milion dolarow : Skad , do cholery , wzial sie tlen ? Caly plan polegal na tym , zeby ograniczyc ilosc tlenu i powstrzymac eksplozje . I wszystko dzialalo calkiem dobrze az do wybuchu .

Chyba mam odpowiedz . I zwiazana jest z pokpieniem przeze mnie sprawy . Pamietacie , jak zdecydowalem sie nie wkladac skafandra kosmicznego ? Ta decyzja prawie mnie zabila .

Medyczny zbiornik z tlenem miesza go z powietrzem , a potem dostarcza przez maske . Maska zostaje na twarzy , przymocowana gumowa opaska , ktora otacza szyje . Nie ma szczelnego polaczenia .

Wiem , co sobie myslicie . Tlen przeciekal z maski . Ale nie . Wdychalem tlen . Kiedy to robilem , praktycznie uszczelnialem uklad , przysysajac maske do twarzy .

Problemem byl wydech . Wiecie , ile tlenu pochlaniacie z powietrza z kazdym oddechem ? Ja tez nie wiem , ale przeciez nie 100 procent . Z kazdym wydechem dodawalem wiecej tlenu do systemu .

Nie dotarlo to do mnie wczesniej . A powinno . Jesli pluca pochlanialyby caly tlen , oddychanie metoda usta-usta by nie dzialalo . Jestem takim durniem , ze o tym nie pomyslalem . I moja durnota prawie mnie zabila!

Naprawde musze byc ostrozniejszy .

Dobrze , ze spalilem wiekszosc wodoru przed wybuchem . Inaczej to bylby koniec . A jak widac , eksplozja nie miala tyle sily , zeby rozerwac Hab . Ale miala tyle sily , zeby prawie to zrobic z moimi blonami bebenkowymi .

Wszystko zaczelo sie od tego , ze zauwazylem brak szescdziesieciu litrow wody . Troche spalania , nieprzewidziana eksplozja i znow jestem w grze . Odzyskiwacz wody spisal sie wczoraj w nocy i odzyskal kolejne piecdziesiat litrow wody z powietrza . Teraz piecdziesiat litrow jest w kombinezonie Lewis , ktory bede nazywal Cysterna , bo tak brzmi fajniej . Pozostale dziesiec zostalo zaabsorbowane przez sucha ziemie .

Duzo fizycznej roboty dzis mialem . Zasluzylem na pelny posilek . I aby uczcic moja pierwsza noc po powrocie do Habu , poloze sie i obejrze jakis dwudziestowieczny szajs z telewizji , ktory zapewnila mi komandor porucznik Lewis .

Diukowie Hazzardu , ech ? Sprobujmy .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 42 .

Spalem dzis dlugo . Zasluzylem sobie . Po czterech nocach okropnego snu w laziku koja wydawala sie najdelikatniejszym , najpiekniejszym lozem wypelnionym puchem , jakie kiedykolwiek powstalo .

W kazdym razie wyciagnalem swoja dupe z lozka i dokonczylem powybuchowe porzadki .

Przynioslem dzis znowu ziemniaki . W sama pore . Zaczely puszczac pedy . Wygladaja zdrowo i wesolo . To nie jest chemia , medycyna , bakteriologia , dietetyka , dynamika eksplozji ani zadne inne gowno , ktorym sie ostatnio zajmowalem . To jest botanika . Mysle , ze przynajmniej moge wyhodowac pare roslin i nic przy tym nie spieprzyc .

Prawda ?

Wiecie , co jest do bani ? Zrobilem tylko sto trzydziesci litrow wody . Musze jeszcze wyprodukowac czterysta siedemdziesiat . Myslelibyscie , ze po dwukrotnej probie samobojczej przestane majstrowac przy hydrazynie . Nie . Bede redukowal hydrazyne i spalal wodor w Habie przez dziesiec kolejnych dni , dziesiec godzin dziennie . Teraz spisze sie lepiej . Zamiast liczyc na czysta reakcje , bede przeprowadzal czeste „oczyszczanie z wodoru” za pomoca malego plomienia . Bedzie sie spalal stopniowo , nie dochodzac do stezenia zdolnego zabic Marka .

Mam duzo czasu do zabicia . Dziesiec godzin , zeby jeden ze zbiornikow dwutlenku wegla sie napelnil . A zredukowanie hydrazyny i spalenie wodoru trwa tylko dwadziescia minut . Reszte czasu spedze , ogladajac telewizje .

I serio… To oczywiste , ze general Lee moze wyprzedzic radiowoz . Dlaczego Roscoe po prostu nie pojedzie na farme Duke’a i nie aresztuje ich , kiedy nie sa w samochodzie ?





ROZDZIAl 6


Venkat Kapoor wrocil do swojego biura , postawil neseser na podlodze i opadl na skorzany fotel . Przez chwile podziwial przez okno malowniczy widok . Jego biuro w budynku numer 1 zapewnialo widok na duzy park w srodku Centrum Lotow Kosmicznych imienia Lyndona B . Johnsona . Dalej tuziny rozrzuconych budynkow dominowaly w krajobrazie az do Mud Lake .

Spojrzal na ekran komputera i zauwazyl czterdziesci siedem nieprzeczytanych wiadomosci pilnie domagajacych sie jego uwagi . Mogly poczekac . Dzis byl smutny dzien . Odbylo sie nabozenstwo zalobne za Marka Watneya .

Prezydent wyglosil krotka mowe , wychwalajac odwage Watneya i jego poswiecenie , a takze szybka akcje komandor porucznik Lewis , ktora wszystkich uratowala . Lewis i reszta zalogi , korzystajac z systemu komunikacji dalekiego zasiegu Hermesa , wychwalala pod niebiosa swojego zmarlego kolege z przestrzeni kosmicznej . Mieli przed soba jeszcze dziesiec miesiecy podrozy .

Administrator takze przemowil , przypomnial wszystkim , ze loty kosmiczne sa nieslychanie niebezpieczne i ze nie cofniemy sie przed przeciwnosciami .

W trakcie przygotowan do nabozenstwa zapytano Venkata , czy chce wyglosic mowe . Odmowil . Jaki bylby w tym sens ? Watney nie zyl . Mile slowa od dyrektora misji marsjanskich nie przywroca go do swiata zywych .

– W porzadku , Venk ? – dobiegl znajomy glos od strony drzwi .

Venkat zakrecil sie na krzesle .

– Tak przypuszczam – odpowiedzial .

Teddy Sanders strzepnal samotna nitke z poza tym nieskazitelnej marynarki .

– Mogles wyglosic mowe .

– Nie chcialem . Wiesz o tym .

– Tak , wiem . Ja tez nie chcialem . Ale jestem administratorem NASA . Spodziewaja sie po mnie takich rzeczy . Na pewno wszystko w porzadku ?

– Tak , nic mi nie bedzie .

– To dobrze – powiedzial Teddy , wchodzac . – W takim razie wracajmy do pracy .

– Pewnie . – Wzruszyl ramionami . – Zacznijmy od tego , zebys dal mi autoryzacje na czas satelity .

Teddy oparl sie o sciane i westchnal .

– Znowu to .

– Tak – odparl Venkat . – Znowu to . W czym problem ?

– Dobra , powiedz mi , o co dokladnie ci chodzi .

Venkat pochylil sie do przodu .

– Ares 3 byl porazka , ale mozemy cos z niego uratowac . Ufundowalismy piec misji Ares . Mysle , ze mozemy przekonac Kongres , zeby szarpnal sie na szosta .

– No nie wiem , Venk…

– To proste , Teddy – naciskal Venk . – Ewakuowali sie po szesciu dobach . Tam jest niemalze cala misja w zapasach na powierzchni . Szostka kosztowalaby tylko ulamek tego co zwykla misja . Normalnie potrzeba czternastu misji bezzalogowych , zeby przygotowac teren . My moglibysmy wyslac to , czego brakuje , w trzech . Moze dwoch .

– Venk , wiatr uderzyl w to miejsce z predkoscia stu siedemdziesieciu pieciu kilometrow na godzine . Bedzie naprawde w zlym stanie .

– Dlatego chce miec obrazy – wytlumaczyl Venk . – Chce tylko pare zdjec lokalizacji . Moglibysmy sie duzo dowiedziec .

– Na przyklad czego ? Myslisz , ze wyslalibysmy na Marsa ludzi , nie majac pewnosci , ze wszystko dziala idealnie ?

– Nie wszystko musi dzialac idealnie – szybko odparl Venkat . – Jesli cos bedzie zepsute , to wyslemy nowe .

– Jak niby obrazy nam powiedza , co jest zniszczone ?

– To tylko pierwszy krok . Ewakuowali sie , poniewaz wiatr byl zagrozeniem dla MAV-u , ale Hab moze zniesc duzo wiecej . Mozliwe , ze nadal jest w jednym kawalku . To calkiem oczywiste . Jesli Hab nie wytrzymal , bedzie calkowicie zniszczony . Jesli nadal stoi , wszystko w srodku bedzie w porzadku . laziki sa solidne , wytrzymaja kazda burze , ktora Mars ma do zaoferowania . Tylko spojrzmy , Teddy . Jedynie tego chce .

Teddy podszedl do okien i patrzyl na rozlegly teren pelen budynkow .

– Nie tylko ty chcesz dostepu do satelity , sam wiesz . Misje zaopatrzeniowe Aresa 4 sie zblizaja . Musimy sie skoncentrowac na Kraterze Schiaparellego .

– Nie kumam , Teddy . Jaki w tym problem ? Mowie o zabezpieczeniu innej misji . Mamy dwanascie satelitow na orbicie Marsa , jestem pewien , ze mozesz odstapic jeden lub dwa na kilka godzin . Moge ci dac rozpiske z tym , kiedy ktory satelita ma odpowiedni kat , zeby zrobic zdjecia Aresowi 3 .

– Tu nie chodzi o czas satelitow , Venk – przerwal mu Teddy .

– A o co ? – Venkat znieruchomial .

Teddy opuscil glowe .

– Jestesmy organizacja publiczna . Nie ma tutaj takich rzeczy jak informacja tajna lub niejawna .

– No i… ?

– Jakiekolwiek zrobimy zdjecia , od razu stana sie publicznie dostepne .

– Ponownie , no i ?

– Cialo Marka Watneya bedzie w promieniu dwudziestu metrow od Habu . Moze czesciowo zakopane w piachu , ale nadal dobrze widoczne . A z piersi bedzie mu sterczec antena . Bedzie to widac na zdjeciach .

Venk gapil sie na niego przez moment , by po chwili spiorunowac go wzrokiem .

– I to dlatego odmawiales mi dostepu do satelitow przez dwa miesiace ?

– Venk , daj spokoj .

– Naprawde , Teddy ? Boisz sie problemow z public relations ?

– Medialny szum zwiazany ze smiercia Watneya w koncu przycichl – wyjasnil spokojnie Teddy . – Przez dwa miesiace mielismy zla prase . Dzisiejsze nabozenstwo to dla wielu ludzi zakonczenie sprawy , a media moga zajac sie inna historia . Absolutnie nie chcemy tego odgrzebywac .

– Wiec co z tym zrobimy ? On sie nie rozlozy . Bedzie tam zawsze .

– Nie zawsze . W ciagu roku zakryje go piach , ktory naniesie zwykla aktywnosc pogodowa .

– Rok ? – powiedzial Venkat , wstajac . – To niedorzeczne . Nie mozemy czekac na to rok .

– Czemu nie ? Ares 4 nie bedzie startowal przez najblizsze piec lat . Sporo czasu .

Venkat wzial gleboki wdech i zamyslil sie na chwile .

– Dobra , przemysl to sobie . Wszyscy bardzo wspolczuja rodzinie Watneya . Ares 6 moglby sprowadzic cialo z powrotem . Nie bedziemy mowic , ze to cel misji . Ale damy jasno do zrozumienia , ze to byloby jej czescia . Jesli tak to rozegramy , dostaniemy wieksza pomoc z Kongresu . Ale nie wtedy , gdy poczekamy rok . Za rok to nie bedzie ludzi obchodzic .

– Mhm… – mruknal Teddy , drapiac sie w brode .

*

Mindy Park patrzyla na sufit . Niewiele miala innego do roboty . Zmiana o trzeciej w nocy byla nudna . Tylko nieprzerwany strumien kawy utrzymywal ja przytomna .

Monitorowanie stanu satelitow wokol Marsa wydawalo sie ciekawe , gdy sie przenosila . Ale satelity mialy w zwyczaju same o siebie dbac . Jej praca sprowadzala sie do wysylania e-maili , gdy pojawialy sie zdjecia .

Magister inzynier mechanik , a pracuje w calodobowym automacie fotograficznym – narzekala .

Pociagnela lyk kawy .

Migotanie ikony na ekranie zwrocilo uwage , ze jest dostepny nowy zestaw zdjec do przeslania . Sprawdzila adresata . Venkat Kapoor .

Umieszczajac dane bezposrednio na wewnetrznych serwerach , napisala e-mail do doktora Kapoora . Wpisujac wspolrzedne zdjecia , rozpoznala numery .

31 ,2°N , 28 ,5°W… Rownina Acidalia… Ares 3 ?

Z ciekawosci wlaczyla pierwsze siedemnascie zdjec .

Tak jak myslala , przedstawialy teren misji Ares 3 . Slyszala , ze maja zamiar ja sfotografowac . Lekko zawstydzona , przejrzala zdjecia , wypatrujac ciala Marka Watneya . Po minucie bezowocnych poszukiwan czula ulge i rozczarowanie .

Zaczela przegladac reszte zdjec . Hab byl nietkniety; doktor Kapoor sie ucieszy .

Przytknela kubek kawy do ust i skamieniala .

– Hm…– mruknela . – Uchhh…

Szybko wlaczyla intranet NASA , przejrzala szczegolowe dane Aresa . Po blyskawicznych badaniach podniosla sluchawke .

– Hej , tu Mindy Park z SatCon . Potrzebuje logow misji Ares 3 , gdzie moge je znalezc ?… Yyy… uch… OK… Dzieki .

Spedzila jeszcze troche czasu w intranecie , odchylila sie w fotelu . Nie potrzebowala juz kawy , zeby byc przytomna .

Znow podniosla sluchawke .

– Halo , ochrona ? Tu Mindy Park z SatCon . Potrzebny mi numer alarmowy do doktora Venkata Kapoora… Tak , to nagly wypadek .

*

Mindy nie mogla usiedziec w miejscu , gdy Venkat wszedl do srodka . Nie bylo zwykla rzecza , ze dyrektor misji marsjanskich odwiedzal SatCon . Jeszcze bardziej niezwykle bylo ujrzenie go w dzinsach i T-shircie .

– Ty jestes Mindy Park ? – zapytal z grymasem niezadowolenia kogos , kto spal dwie godziny .

– Tak – odparla drzacym glosem . – Przepraszam za sprowadzenie tu pana .

– Zgaduje , ze masz wazny powod . Tak wiec ?

– Hm… – Spuscila wzrok . – Hm… Chodzi o zdjecia , ktore pan zamowil . Uhm . Prosze tu podejsc i na nie spojrzec .

Przyciagnal sobie krzeslo i usadowil sie obok jej konsoli .

– Chodzi o cialo Watneya ? Dlatego jestes wstrzasnieta ?

– Nie . Hm . No coz… – Wskazala na ekran .

Venkat przyjrzal sie zdjeciu .

– Wyglada na to , ze Hab jest w jednym kawalku . To dobrze . Panele sloneczne wygladaja w porzadku . Z lazikami wszystko OK . Nie ma glownego talerza satelitarnego , ale to zadne zaskoczenie . Skad to cale zamieszanie ?

– To – powiedziala , dotykajac palcem ekranu .

Venkat pochylil sie i przyjrzal dokladniej zdjeciu . Zaraz ponizej Habu , obok lazikow , na piasku byly dwa biale kola .

– Hm . Wyglada jak plotno Habu . Moze Hab zostal jednak uszkodzony ? Zgaduje , ze kawalki zostaly oderwane i…

– Wygladaja jak namioty lazikow – przerwala mu .

Venkat przypatrzyl sie znowu .

– Pewnie masz racje .

– Jak one sie rozlozyly ? – zapytala Mindy .

Venkat wzruszyl ramionami .

– Komandor porucznik Lewis pewnie kazala je rozlozyc w trakcie ewakuacji . Niezly pomysl . Miec zapasowe schronienie , na wypadek gdyby MAV nie zadzialal , a Hab ulegl uszkodzeniu .

– Tak , tylko – Mindy otworzyla dokument na swoim komputerze – to caly log misji od sola 1 . do sola 6 . Od ladowania MDV-a do awaryjnego odlotu MAV-u .

– No dobra , i… ?

– Przeczytalam go . Kilka razy . Nigdy nie nadmuchali namiotow . – Jej glos zalamal sie przy ostatnim slowie .

– No coz… – odpowiedzial Venkat zdezorientowany – jak widac , zrobili to , tylko nie umiescili tego w logu .

– Aktywowali dwa namioty awaryjne i nigdy nikomu nie powiedzieli ?

– No tak . To nie ma za duzo sensu . Moze burza narozrabiala cos przy lazikach i namioty same sie napompowaly ?

– Ech… – jeknela Mindy . – I po samoczynnym rozlozeniu odlaczyly sie od lazikow i ustawily w linii dwadziescia metrow dalej ?

– Bez watpienia jakos sie aktywowaly .

– Dlaczego panele sloneczne sa czyste ? – powiedziala Mindy , w jej oczach pojawily sie lzy . – Byla wielka burza . Dlaczego nie sa pokryte piaskiem ?

– Mocny wiatr moglby je oczyscic – powiedzial niepewnie Venkat .

– Wspomnialam , ze nie znalazlam ciala Watneya ? – zapytala , pociagajac nosem .

Oczy Venkata rozszerzyly sie , gdy patrzyl na zdjecie .

– Och… Och , Boze – wyszeptal .

Mindy ukryla twarz w dloniach i zaplakala cicho .

*

– Kurwa! – krzyczala Annie Montrose . – Chyba sobie ze mnie robicie jaja!

Teddy spojrzal nad mahoniowym , nieskazitelnie czystym biurkiem na swoja dyrektor do spraw komunikacji z mediami .

– Nie pomagasz , Annie – powiedzial , po czym odwrocil sie do Venkata . – Na ile jestesmy tego pewni ? – spytal , masujac sobie czolo .

– Prawie sto procent – odparl Venkat .

– Kurwa! – powtorzyla Annie .

Teddy przesunal troche teczke na biurku , tak zeby znalazla sie w jednej linii z podkladka pod myszke .

– Jest , jak jest . Musimy sobie z tym dac rade .

– Wyobrazasz sobie , jak wielkie bedzie gowno , ktore w nas walnie ? Nie musisz codziennie stawac naprzeciwko reporterow . Ja tak!

– Jedna rzecz naraz – powiedzial Teddy . – Venk , z jakiego powodu jestes pewien , ze on zyje ?

– Na poczatek , nie ma ciala . Dodatkowo nadmuchiwane namioty sa rozstawione . Panele sloneczne sa czyste . Mozecie podziekowac za zauwazenie tego wszystkiego Mindy Park z SatConu , tak przy okazji . Ale – kontynuowal Venkat – jego cialo moglo zostac zasypane przez burze w 6 . solu . Namioty mogly sie same rozlozyc , a wiatr mogl je przesunac . Wiatr o predkosci trzydziestu kilometrow na godzine jakis czas pozniej mialby wystarczajaca sile , zeby oczyscic panele , ale nie zeby naniesc nowego piachu . To nie jest prawdopodobne , ale mozliwe .

– Dlatego spedzilem ostatnie kilka godzin , sprawdzajac wszystko , co tylko sie dalo . Komandor porucznik Lewis zrobila dwa wyjscia , korzystajac z lazika numer 2 . Drugie bylo w solu 5 . Zgodnie z logami po powrocie podlaczyla go do Habu , zeby sie naladowal . Potem go nie uzywano , trzynascie godzin pozniej nastapila ewakuacja .

Popchnal zdjecie do Teddy’ego w poprzek stolu .

– To jedno ze zdjec z zeszlej nocy . Jak widzisz , lazik numer 2 jest ustawiony przodem do Habu . Port do ladowania ma na przodzie , a kabel nie jest wystarczajaco dlugi , zeby siegnac .

Teddy w zamysleniu obrocil zdjecie tak , zeby jego krawedzie ustawily sie rownolegle do krawedzi biurka .

– Musiala go zaparkowac przodem do Habu , inaczej by go nie podlaczyla . Zostal przestawiony od 5 . sola .

– Tak – powiedzial Venkat , posylajac mu kolejne zdjecie . – Ale to jest prawdziwy dowod . Na dole po prawej masz MDV . Zostal rozebrany na czesci . Jestem pewien , ze nie zrobiliby czegos takiego , nie mowiac nam o tym .

– Mysle , ze decydujacy argument jest po prawej stronie – wskazal Venkat – rozporki czesci MAV-u . Wyglada na to , ze wytwornia paliwa zostala calkowicie rozebrana i w trakcie tych dzialan rozporki ulegly uszkodzeniu . Nie ma mowy , zeby to sie stalo przed odlotem . Zagroziloby to MAV-owi w takim stopniu , ze Lewis by sie na to nie zgodzila .

– Hej – przerwala Annie . – Dlaczego nie porozmawiamy z Lewis ? Idzmy do CAPCOM-a[5] i wypytajmy o caly ten szajs .

Venkat spojrzal porozumiewawczo na Teddy’ego . Ten po chwili westchnal .

– Poniewaz jesli Watney naprawde zyje – powiedzial – nie chcemy , zeby zaloga Aresa 3 o tym wiedziala .

– Co ?! Jak to , nie powiecie im ?! – krzyknela Annie .

– Maja jeszcze dziesiec miesiecy podrozy do domu – wyjasnil Teddy . – Podroze kosmiczne sa niebezpieczne . Musza byc uwazni i skupieni . Sa smutni z powodu utraty czlonka zalogi , ale byliby zdruzgotani , gdyby uslyszeli , ze zostawili go tam zywego .

Annie spojrzala na Venkata .

– Zgadzasz sie na to ?

– Nie ma sie nad czym zastanawiac – powiedzial . – Pozwolimy im uporac sie z trauma , kiedy nie bedzie ich na statku kosmicznym .

– To bedzie najczesciej omawiane wydarzenie od czasow Apollo 11 – podkreslila Annie . – Jak to przed nimi ukryjecie ?

Teddy wzruszyl ramionami .

– Prosto . Kontrolujemy cala lacznosc z nimi .

– Cholera – rzucila Annie , otwierajac laptopa – kiedy chcecie to oglosic ?

– Jak myslisz ? – zapytal .

– Hm – mruknela . – Mozemy przetrzymac zdjecia przez dwadziescia cztery godziny , potem musimy je upublicznic . Razem z nimi musimy wydac oswiadczenie . Nie chcemy , zeby ludzie sami sie domyslili . Wyszlibysmy na dupkow .

– Okej – zgodzil sie Teddy . – Przygotuj odpowiednie oswiadczenie .

– Bedzie zabawa – wymamrotala .

– Co robimy dalej ? – zapytal Teddy Venkata .

– Krok pierwszy to nawiazanie lacznosci . Ze zdjec widac , ze uklad anten jest uszkodzony . Musimy znalezc inny sposob komunikacji . Gdy bedziemy mogli rozmawiac , ocenimy sytuacje i sporzadzimy plany .

– W porzadku – powiedzial Teddy . – Zajmij sie tym . Bierz , co chcesz , z jakiegokolwiek departamentu . Wezcie nadgodziny . Znajdz sposob , zeby z nim pogadac . To teraz twoje jedyne zadanie .

– Zrozumialem .

– Annie , upewnij sie , ze nic do nikogo nie dotrze , dopoki tego nie oglosimy .

– Oczywiscie , kto jeszcze wie ?

– Tylko nasza trojka i Mindy Park z SatConu – powiedzial Venkat .

– Pogadam z nia – oswiadczyla Annie .

Teddy wstal i otworzyl swoj telefon .

– Lece do Chicago , wroce jutro .

– Po co ? – zapytala Annie .

– Tam mieszkaja rodzice Watneya . Jestem im winien osobiste wytlumaczenie wszystkiego , zanim to wszystko upublicznimy .

– Uciesza sie , ze ich syn zyje – powiedziala .

– Tak , zyje . Ale jesli matematyka mnie nie zawodzi , jest skazany na smierc glodowa , zanim zdolamy mu pomoc . Wcale nie ciesze sie na te rozmowe .

– Cholera – rzucila Annie w zamysleniu .

*

– Nic ? Naprawde nic ? – wyjeczal Venkat . – zarty sobie robicie ? Macie dwudziestu ekspertow pracujacych nad tym przez dwanascie godzin . Macie warta wiele miliardow siec lacznosci . Nie mozecie wymyslic zadnego sposobu , zeby z nim porozmawiac ?

Dwoch mezczyzn w gabinecie Venkata poruszylo sie na krzeslach .

– On nie ma radia – powiedzial Chuck .

– W sumie to ma – wtracil Morris . – Ale nie ma talerza satelitarnego .

– Sek w tym – kontynuowal Chuck – ze bez talerza sygnal musialby byc bardzo mocny…

– Tak mocny , ze moglby smazyc golebie – wspomogl go Morris .

– zeby mogl go odebrac – dokonczyl Chuck .

– Rozwazalismy satelity marsjanskie – powiedzial Morris . – Sa najblizej . Ale obliczenia sie nie zgadzaja . Nawet SuperSurveyor 3 , ktory ma najmocniejszy nadajnik , potrzebowalby czternascie razy wiecej mocy .

– Siedemnascie razy – poprawil Chuck .

– Czternascie – upieral sie Morris .

– Nie . Siedemnascie . Zapominasz o natezeniu potrzebnym , zeby grzejniki mogly utrzymac…

– Chlopaki – przerwal Venkat . – Zrozumialem .

– Przepraszam .

– Przepraszam .

– Przepraszam , jesli jestem zrzedliwy . Spalem dwie godziny – powiedzial Venkat .

– zaden problem – rzekl Morris .

– Calkowicie zrozumiale – dodal Chuck .

– Dobra , wytlumaczcie mi , jak jedna burza piaskowa pozbawila nas lacznosci z Aresem 3 .

– Nawalila wyobraznia – powiedzial Chuck .

– Nikt tego nie przewidzial – zgodzil sie Morris .

– Ile zapasowych systemow lacznosci miala misja Ares ? – zapytal Venkat .

– Cztery – odparl Chuck .

– Trzy – sprostowal Morris .

– Nie , cztery – upieral sie Chuck .

– Powiedzial : zapasowych . To znaczy , nie wliczajac podstawowego .

– Och , racja . Trzy .

– Tak wiec razem cztery systemy – kontynuowal Venkat . – Wytlumaczcie , jak stracilismy wszystkie cztery .

– No wiec – zaczal Chuck – glowny system korzystal z wielkiej anteny satelitarnej . Zdmuchnela ja burza . Pozostale trzy byly w MAV-ie .

– Tak – zgodzil sie Morris . – MAV to jest taka maszyna do lacznosci . Moze gadac z Ziemia , Hermesem , nawet z satelitami wokol Marsa , jesli musi . I ma trzy niezalezne systemy , zebysmy byli pewni , ze nic lagodniejszego niz uderzenie meteoru nie przerwie lacznosci .

– Sek w tym – powiedzial Chuck – ze komandor porucznik Lewis i reszta zalogi zabrali MAV , gdy odlatywali .

– Tak wiec cztery niezalezne systemy staly sie jednym . A on sie zepsul – dokonczyl Morris .

Venkat uszczypnal sie w grzbiet nosa .

– Jak moglismy to przeoczyc ?

– Nigdy sie nad tym nie zastanawialismy – powiedzial Chuck , wzruszajac ramionami . – Nigdy nie myslelismy , ze na Marsie bedzie ktos bez MAV-u .

– No daj spokoj! – krzyknal Morris . – Jakie sa szanse ?

Chuck odwrocil sie do niego .

– Biorac pod uwage dane empiryczne , jeden do trzech . To calkiem sporo , jesli sie zastanowic .

*

zle to wygladalo i Annie o tym wiedziala . NASA nigdy nie dala takiej plamy i teraz trzeba bedzie sie do tego przyznac; kazda sekunda wystapienia Annie zostanie zapamietana na zawsze . Kazdy ruch jej ramion , intonacja glosu i wyraz twarzy beda ogladane przez miliony ludzi na calym swiecie . Raz za razem . Nie tylko w najblizszym czasie , ale takze w nadchodzacych dekadach . Kazdy dokument o Watneyu bedzie mial klip z tego przemowienia .

Byla pewna , ze nie widac po niej zadnej z tych trosk , gdy wchodzila na podium .

– Dziekuje wszystkim za tak szybkie pojawienie sie – powiedziala do zgromadzonych reporterow . – Mamy wazne ogloszenie . Prosze , zajmijcie miejsca .

– O co chodzi , Annie ? – zapytal Brian Hess z NBC . – Cos sie stalo z Hermesem ?

– Prosze , zajmijcie miejsca – powtorzyla .

Dziennikarze zmieszali sie troche , poklocili o miejsca i w koncu usiedli .

– To bedzie krotkie , ale bardzo wazne oswiadczenie – powiedziala Annie . – Teraz nie odpowiem na zadne pytania , ale za jakas godzine odbedzie sie pelna konferencja prasowa , na ktorej bedzie mozna zadawac pytania . Zrobilismy zdjecia Marsa i potwierdzilismy , ze na dzien dzisiejszy astronauta Mark Watney ciagle zyje .

Po sekundzie kompletnej ciszy w pokoju wybuchla wrzawa .

*

Dziesiec dni po ogloszeniu tej szokujacej informacji nadal byl to temat numer jeden w kazdej stacji informacyjnej na swiecie .

– Mdli mnie juz od tych codziennych konferencji – szepnal Venkat .

– Mdli mnie juz od tych cogodzinnych konferencji – odparla szeptem Annie .

Stali razem z grupa kierownikow i dyrektorow z roznych dzialow NASA na malej scenie w sali , gdzie odbywaly sie konferencje prasowe . Przed nimi rozciagala sie dziura wypelniona dziennikarzami desperacko spragnionymi strzepkow informacji .

– Przepraszam za spoznienie – powiedzial Teddy , wchodzac bocznymi drzwiami .

Teddy wyciagnal z kieszeni pamiec flash i chrzaknal , zeby oczyscic gardlo .

– W ciagu dziewieciu dni od ogloszenia , ze Mark Watney zyje , otrzymalismy bardzo duzo wsparcia ze wszystkich stron . Korzystamy z tego bezwstydnie , gdy tylko mozemy .

Sale wypelnil stlumiony chichot .

– Wczoraj na nasza prosbe cala siec SETI skupila sie na Marsie . Na wypadek gdyby Mark wysylal slaby sygnal . Okazalo sie , ze tego nie robil , ale to pokazuje , jak wszyscy chca nam pomoc . Spoleczenstwo jest bardzo w to zaangazowane , a my zrobimy wszystko , zeby bylo dobrze poinformowane . Dowiedzialem sie , ze CNN poswieci pol godziny w kazdy dzien powszedni i przedstawi informacje na ten temat . Przydzielimy do tego kilka osob z dzialu do spraw kontaktow z mediami . Dzieki temu ludzie zostana poinformowani jak najszybciej . Orbity trzech satelitow zostaly dostosowane tak , zebysmy przez wiekszy czas mogli obserwowac Aresa 3 , i liczymy na to , ze niedlugo uda nam sie uchwycic Marka na zewnatrz . Jesli nam sie to uda , opierajac sie na postawie i dzialalnosci Watneya , wyciagniemy wnioski na temat jego stanu zdrowia . Jest duzo pytan : Jak dlugo moze przezyc ? Ile ma jedzenia ? Czy Ares 4 moze go uratowac ? Jak bedziemy sie z nim porozumiewac ? Odpowiedzi na te pytania nie sa tym , co chcemy uslyszec . Nie moge obiecac , ze go uratujemy . Ale moge obiecac , ze cala uwaga NASA skupi sie na tym , zeby go sprowadzic do domu . To bedzie nasz jedyny cel , nasza obsesja . Do czasu az znowu znajdzie sie na Ziemi lub potwierdzimy , ze umarl na Marsie .

*

– Dobra przemowa – powiedzial Venkat , wchodzac do pokoju Teddy’ego .

– Kazde moje slowo bylo szczere .

– Tak , wiem .

– Co moge dla ciebie zrobic , Venk ?

– Mam pomysl . Wlasciwie to w JPL[6] maja pomysl . Ja jestem tylko poslancem .

– Lubie pomysly . – Zaprosil go gestem , by usiadl .

Venkat usiadl .

– Mozemy go uratowac dzieki misji Ares 4 . To bardzo ryzykowne . Skonsultowalismy to z zaloga . Nie tylko chca to zrobic , ale sami mocno na to naciskaja .

– Oczywiscie – powiedzial Teddy – astronauci sa z natury szaleni . I naprawde szlachetni . Co to za pomysl ?

– No wiec to dopiero wstepne plany , ale JPL mysli , ze mozna uzyc MDV-u , zeby go uratowac .

– Ares 4 nawet jeszcze nie wystartowal . Czemu mielibysmy uzyc MDV-u niezgodnie z przeznaczeniem ? Czemu nie zrobimy czegos lepszego ?

– Nie mamy czasu , zeby zbudowac cos od podstaw . Prawde mowiac , Watney moze nawet nie przezyc do czasu przybycia Aresa 4 , ale to inny problem .

– Opowiedz o MDV-ie .

– JPL wyciagnie z niego troche rzeczy , odchudzi go i wstawi dodatkowe zbiorniki paliwa . Zaloga Aresa 4 wyladuje dokladnie w bazie Aresa 3 . Potem dzieki pelnemu , mowie powaznie , pelnemu ciagowi wystartuja . Nie dadza rady wzniesc sie na orbite , ale kierujac sie w bok , moga dotrzec do stacji Ares 4 , to jest bardzo… mhm… zwariowane . Tam beda mieli MAV .

– Jak maja zamiar odchudzic pojazd ? – zapytal Teddy . – Myslalem , ze juz lzejszy byc nie moze .

– Usuwajac sprzet odpowiedzialny za bezpieczenstwo i awaryjny .

– Cudownie . Tak wiec zaryzykujemy zycie szesciu dodatkowych osob .

– Taa – odparl Teddy . – Byloby bezpieczniej zostawic zaloge Aresa 4 w Hermesie , a na dol wyslac tylko pilota w MDV-ie . Ale to oznaczaloby rezygnacje z misji , wiec wola zaryzykowac .

– Sa astronautami .

– Sa astronautami – potwierdzil Venkat .

– No coz . Ten plan jest niedorzeczny . Nigdy go nie zaakceptuje .

– Popracujemy nad nim jeszcze . Postaramy sie , zeby byl bezpieczniejszy .

– Zrobcie to . Jakies pomysly , jak utrzymac go przy zyciu przez cztery lata ?

– Nie .

– Nad tym tez popracujcie .

– Tak zrobimy – obiecal Venkat .

Teddy oparl sie w fotelu i wyjrzal przez okno na niebo nad nimi . Zapadala juz noc . Jak to jest ? – zastanawial sie . Utknal tam , mysli , ze jest calkiem sam i ze go opuscilismy . Jaki to ma wplyw na ludzka psychike ?

Odwrocil sie w strone Venkata .

– Zastanawiam sie , co teraz mysli .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 61 .

Jak Aquaman moze kontrolowac wieloryby ? To ssaki! Bez sensu .





ROZDZIAl 7


WPIS W DZIENNIKU : SOL 63 .

Jakis czas temu skonczylem robic wode . Nie ma juz zagrozenia , ze wysadze sie w powietrze . Ziemniaki ladnie rosna . Od tygodni nic nie konspirowalo , zeby mnie zabic . A programy z lat siedemdziesiatych bawia mnie niepokojaco dobrze . Sprawy na Marsie przebiegaja bez zaklocen .

Pora zaczac myslec dalekowzrocznie .

Nawet jesli uda mi sie przekazac NASA , ze zyje , nie ma gwarancji , iz zdolaja mnie uratowac . Musze byc aktywny . Musze wykombinowac , jak dostac sie do Aresa 4 .

latwo nie bedzie .

Ares 4 wyladuje w Kraterze Schiaparellego , trzy tysiace dwiescie kilometrow stad . Prawde mowiac , ich MAV juz tam jest . Wiem , bo ogladalem , jak Martinez go sprowadzal .

MAV potrzebuje osiemnastu miesiecy , zeby wyprodukowac paliwo , dlatego NASA wysyla go w pierwszej kolejnosci . Wyekspediowanie go czterdziesci osiem miesiecy wczesniej daje sporo czasu na produkcje paliwa , gdyby reakcje zachodzily za wolno . Ale co wazniejsze , oznacza to , ze precyzyjne miekkie ladowanie moze zostac przeprowadzone zdalnie przez pilota z orbity . Bezposrednie zdalne sprowadzenie przez Houston nie jest mozliwe; znajduja sie od czterech do dwudziestu minut swietlnych stad .

MAV Aresa 4 spedzil jedenascie miesiecy , podrozujac na Marsa . Wystartowal przed nami i dotarl tutaj mniej wiecej w tym samym czasie co my . Jak sie spodziewano , Martinez ladowal nim wspaniale . To byla jedna z ostatnich rzeczy , ktore zrobilismy przed zaladowaniem sie do MDV-a i udaniem na powierzchnie . Ach , stare dobre czasy , kiedy mialem ze soba zaloge .

Mam fart . Trzy tysiace dwiescie kilometrow to nie tak zle . Moglo byc nawet dziesiec tysiecy kilometrow . A poniewaz jestem na najgladszym miejscu na Marsie , pierwsze szescset piecdziesiat kilometrow to mila , rowniutka powierzchnia (hura dla rowniny Acidalia!) , ale reszta to cholerne , wyboiste , pelne kraterow pieklo .

Oczywiscie musze uzyc lazika . I wiecie co ? Nie zaprojektowano ich do dlugich wypraw .

To bedzie wymagalo sporo badan i eksperymentow . Musze sie stac mala NASA i wymyslic , jak przeprowadzac eksploracje z dala od Habu . Dobre wiadomosci sa takie , ze mam na to sporo czasu . Prawie cztery lata .

Niektore rzeczy sa oczywiste . Musze uzyc lazika . Podroz zajmie duzo czasu , wiec zabiore zapasy . W trakcie drogi bede musial ladowac baterie , a laziki nie maja paneli slonecznych . Bede musial ukrasc troche z farmy slonecznej Habu . W trakcie podrozy musze oddychac , jesc i pic .

Na szczescie dla mnie specyfikacja techniczna wszystkiego jest w komputerze .

Musze oszukac lazik . W zasadzie uczynic go mobilnym Habem . Wybieram do tego lazik numer 2 . Jest miedzy nami pewna wiez po tym , jak spedzilem w nim dwie noce w trakcie Wielkiego Wodorowego Strachu 37 . sola .

Za duzo tego . Nie chce mi sie dzis myslec nad tym gownem . Na dzisiaj tylko kwestia energii .

Nasza misja miala zasieg operacyjny o promieniu dziesieciu kilometrow . Wiedzac , ze nie poruszalibysmy sie po linii prostej , NASA zaprojektowala laziki tak , zeby na pelnym akumulatorze mogly przejechac trzydziesci piec kilometrow . Przy zalozeniu , ze jezdzimy po plaskim gruncie . Kazdy lazik ma akumulator zapewniajacy energie dziewieciu tysiecy watogodzin .

Krok pierwszy . Wymontowac akumulator z lazika pierwszego i zainstalowac go w laziku numer 2 . Tadam! Wlasnie zwiekszylem zasieg dwukrotnie .

Jest tylko jeden problem . Ogrzewanie .

Czesc energii idzie na ogrzewanie lazika . Na Marsie jest naprawde zimno . Normalnie mielismy robic wyjscia krotsze niz piec godzin . Ale ja bede mieszkal tam dwadziescia cztery i pol godziny na dobe .

Zgodnie ze specyfikacja ogrzewanie ma moc czterystu watow . Wlaczone caly dzien zuzywaloby dziewiec tysiecy osiemset watogodzin dziennie . Ponad polowe moich zapasow , codziennie!

Ale mam darmowe zrodlo ciepla : siebie . Kilka milionow lat ewolucji wyposazylo mnie w technologie „cieplokrwistosci” . Moge nosic na sobie kilka warstw ubran . lazik ma dobra izolacje . To musi wystarczyc , bede potrzebowal kazdej odrobiny energii .

Zgodnie z moimi nudnymi obliczeniami przy przejechaniu jednego kilometra zuzywa sie dwiescie watogodzin , wiec pelne osiemnascie tysiecy watogodzin (minus pomijalne ilosci dla komputera , systemu podtrzymywania zycia itd .) daje dziewiecdziesiat kilometrow . To jest cos .

Oczywiscie nigdy nie przejade naprawde dziewiecdziesieciu kilometrow na pojedynczym ladowaniu . Musze pokonac wzgorza , wyboisty grunt , piach itd . Ale to sensowna wartosc . To wszystko mowi mi , ze potrzebowalbym co najmniej trzydziestu pieciu dni , zeby dostac sie do Aresa 4 . Pewnie bedzie to blizej piecdziesieciu dni , ale przynajmniej jest mozliwe .

Przy zawrotnej maksymalnej predkosci lazika , wynoszacej 25 km/h , rozladuje akumulator w ciagu trzech i pol godziny . Moge jezdzic o zmierzchu , tak zeby zachowac sloneczna czesc dnia na ladowanie . O tej porze roku mam mniej wiecej trzynascie godzin swiatla slonecznego dziennie . Ile ogniw slonecznych bede musial podprowadzic z farmy Habu ?

Dzieki wspanialym amerykanskim podatnikom mam ponad sto metrow kwadratowych najdrozszych paneli slonecznych , jakie kiedykolwiek wyprodukowano . Maja oszalamiajaca sprawnosc 10 ,2 procent , co jest dobre , poniewaz Mars nie dostaje tyle swiatla co Ziemia . Tylko od pieciuset do siedmiuset watow na metr kwadratowy (w porownaniu z tysiacem czterysta , ktore dostaje Ziemia) .

W skrocie : musze ze soba zabrac dwadziescia osiem metrow kwadratowych ogniw . To czternascie paneli .

Na dachu moge ulozyc dwie sterty po siedem . Beda wystawac poza krawedzie . Ale jak dlugo beda bezpieczne , ja pozostane szczesliwy . Kazdego dnia po jezdzie bede je rozkladal i… czekal caly dzien . Szlag , zapowiada sie nuda jak cholera .

No , jest to jakis poczatek . Zadanie na jutro : przeniesc akumulator z lazika pierwszego do lazika drugiego .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 64 .

Czasem wszystko idzie latwo , czasem nie . Wyjecie akumulatora z lazika pierwszego okazalo sie latwe . Usunalem dwa zaciski z podwozia i wypadl sam . Okablowanie bez trudu oddzielilem , to tylko kilka skomplikowanych wtyczek .

Podlaczenie tego do lazika numer 2 to juz inna bajka . Nie ma gdzie wlozyc akumulatora!

Akumulator jest ogromny . Ledwo dalem rade go przeciagnac . I to w marsjanskiej grawitacji .

Jest po prostu za duzy . Podwozie nie pomiesci drugiego . Dach tez nie . Tam ida ogniwa sloneczne . Nie ma tez miejsca w kabinie , a i tak by nie przeszedl przez sluze .

Ale nie bojcie sie , znalazlem rozwiazanie .

Z powodu innych zagrozen niz obecne NASA zapewnila nam szesc metrow kwadratowych plotna , z ktorego zrobiony jest Hab , i troche niesamowitej zywicy . Tej samej , ktora uratowala mi zycie 6 . sola (mam na mysli zestaw do latania , ktorego uzylem) .

W razie naruszenia poszycia Habu kazdy mial pobiec do sluz powietrznych . Procedura mowila , ze lepiej , zebysmy pozwolili na przebicie Habu , niz umarli , probujac temu zapobiec . Potem ubralibysmy sie w kombinezony i ocenilibysmy uszkodzenia . Po odnalezieniu miejsca przerwania mielibysmy je uszczelnic , uzywajac plotna i zywicy . Potem pozostawalo napompowac Hab ponownie i cieszyc sie jak z nowego .

Te szesc metrow kwadratowych plotna bylo prostokatem o bokach metr na szesc metrow . Wycialem z niego paski szerokosci dziesieciu centymetrow , a nastepnie uzylem ich do zrobienia czegos w rodzaju uprzezy .

Wykorzystalem zywice i pasy , aby zrobic dwie petle o obwodzie dziesieciu metrow . Potem dolaczylem duza late plotna na kazdym koncu . Teraz mam sakwe biedaka dla mojego lazika .

zywica wiaze prawie natychmiast . Ale dziala lepiej , jesli poczeka sie godzine . Tak zrobilem . Potem ubralem sie i wyszedlem do lazika .

Zaciagnalem akumulator do lazika i naciagnalem na niego petle z jednego konca uprzezy . Przerzucilem drugi koniec przez dach . Po drugiej stronie wypelnilem plotno kamieniami . Kiedy ciezary byly mniej wiecej zblizone , pociagnalem w dol kamienie , podnoszac w ten sposob akumulator .

Hura!

Odlaczylem akumulator lazika drugiego i podlaczylem ten z lazika pierwszego . Poszedlem do kabiny i sprawdzilem uklady . Wszystko cacy .

Pojezdzilem troche lazikiem po okolicy , upewniajac sie , ze uprzaz sie trzyma . Znalazlem kilka duzych kamulcow i po nich przejechalem . Tylko zeby wstrzasnac rzeczami . Uprzaz wytrzymala . Oooo tak .

Przez krotki czas zastanawialem sie , jak splesc kable od drugiego akumulatora z glownym zasilaniem . Doszedlem do nastepujacego wniosku : pierdolic to .

Nie ma potrzeby , zebym mial nieprzerwane zrodlo energii . Kiedy akumulator numer jeden sie rozladuje , moge wyjsc na zewnatrz i podlaczyc drugi . Bo czemu nie ? To dziesieciominutowe wyjscie raz dziennie . Bede musial zamienic akumulatory ponownie , w trakcie ladowania . Ale co z tego ?

Reszte dnia spedzilem , zamiatajac farme ogniw slonecznych . Wkrotce zaczne czesc wymontowywac .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 65 .

Z ogniwami poszlo znacznie latwiej niz z akumulatorem .

Sa cienkie , lekkie i po prostu leza na ziemi . Mialem tez dodatkowy bonus , to ja je wczesniej rozmieszczalem .

No dobra , nie tylko ja . Z Voglem nad tym pracowalismy . O rany , ale sie nawiercilismy przy tym . Spedzilismy prawie caly tydzien , tylko wiercac w miejscu , gdzie miala byc farma . Potem wiercilismy wiecej , gdy tylko odkryli , ze mamy wolny czas . Zostalo to uznane za niebywale istotne dla powodzenia misji . Jeslibysmy to spieprzyli i rozwalili ogniwa lub w inny sposob sprawili , ze stalyby sie bezuzyteczne , misja by sie skonczyla .

Mozecie sie zastanawiac , co robila reszta zalogi . Rozstawiali Hab . Pamietacie , wszystko w moim wspanialym krolestwie wzielo sie z pudel . Musielismy to rozlozyc sola 1 . i sola 2 .

Kazde ogniwo sloneczne jest na lekkiej kratownicy , ktora trzyma je pod katem czternastu stopni . Przyznam sie , nie wiem , czemu akurat czternastu . To ma jakis zwiazek z maksymalizacja uzyskiwanej energii . W kazdym razie odlaczanie ogniw bylo proste , a Hab moze sie kilkoma podzielic . Przy obnizonym zapotrzebowaniu na energie , w koncu jest tylko jedna osoba zamiast szesciu , spadek produkcji energii o 14 procent jest bez znaczenia .

Potem trzeba bylo ogniwa umiescic na laziku .

Rozwazalem zdemontowanie pojemnika na probki skal . To nic innego niz wielka plocienna torba przyczepiona do dachu . Duzo za mala , zeby wlozyc do niej ogniwa . Ale po chwili namyslu postanowilem go tam zostawic . Bedzie dobra poduszka .

Panele latwo sie uklada w stos (tak zostaly przyslane na Marsa) i dwa stosy dobrze trzymaja sie na dachu . Wystaja troche po bokach , ale nie bede jezdzil tunelami , wiec sie nie martwie .

Wykorzystujac jeszcze troche materialu Habu , zrobilem paski i przywiazalem ogniwa . lazik ma zewnetrzne uchwyty po bokach , blisko przodu i tylu . Sa po to , zeby latwiej nam bylo ladowac kamienie na dach . Doskonale nadaja sie do umocowania pasow .

Odsunalem sie od lazika i podziwialem swoja prace . Hej , zasluzylem sobie . Nie bylo nawet jeszcze poludnia , gdy skonczylem .

Wrocilem do Habu , zjadlem lunch i pracowalem nad moimi plonami do konca dnia . Minelo trzydziesci dziewiec solow , odkad zasadzilem ziemniaki (to jakies czterdziesci ziemskich dni) , i nadszedl czas , by zebrac plony i zasadzic ponownie .

Wyrosly nawet lepiej , niz sie spodziewalem . Na Marsie nie ma zadnych owadow , pasozytow ani zarazy ziemniaczanej , z ktorymi musialbym walczyc . A Hab przez caly czas utrzymuje idealna temperature i wilgotnosc .

Ziemniaki byly male w porownaniu z tymi , ktore jadacie na Ziemi , ale to nic . Chcialem jedynie , zeby starczylo mi na wyhodowanie nowych roslin .

Wykopalem bulwy , uwazajac , zeby rosliny przezyly . Pocialem je na male kawalki , po jednym oku w kazdym , i posadzilem w nowej ziemi . Jesli beda tak dobrze rosnac , czeka mnie tu dlugie zycie .

Po calej tej fizycznej harowie zasluzylem na przerwe . Przejrzalem dzis komputer Johanssen i znalazlem nieprzebrany zbior e-bookow . Wyglada na to , ze jest wielka fanka Agathy Christie . Beatlesi , Christie… Zgaduje , ze jest z niej jakis anglofil lub ktos w tym stylu .

Pamietam , ze lubilem ogladac w telewizji Herculesa Poirot , gdy bylem dzieckiem . Zaczne od Tajemniczej historii w Styles . To chyba pierwsza powiesc Christie .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 65 .

Nadszedl czas (zlowieszcze muzyczne crescendo) na jakies misje!

NASA nazywa misje po bogach i innych takich , dlaczego ja nie mialbym tego robic ? Odtad misje eksperymentalne lazika beda oznaczone jako Syriusz . lapiecie , ziomki ? Coz , jak nie , to walcie sie .

Jutro Syriusz 1 .

Misja : Zaczynajac z maksymalnie naladowanymi akumulatorami , z ogniwami slonecznymi na dachu , jezdzic , az skonczy sie energia . Sprawdzic , jak daleko dojade .

Nie bede sie zachowywal jak idiota . Nie odjade prosto od Habu . Pojezdze pol kilometra tam i z powrotem . Zawsze od domu bedzie mnie dzielil krotki spacer .

Dzisiaj naladuje oba akumulatory , zebym jutro mogl odbyc jazde probna . Szacuje , ze czeka mnie trzy i pol godziny jazdy . Zabieram ze soba nowe filtry CO2 . Przy wylaczonym ogrzewaniu musze miec na sobie trzy warstwy ubran .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 67 .

Syriusz 1 ukonczony!

Wlasciwie to Syriusz 1 zostal przerwany po godzinie . Zgaduje , ze mozecie to nazwac „porazka” , ale ja wole termin „nabywanie doswiadczenia” .

Wszystko zaczelo sie swietnie . Pojechalem do ladnego miejsca kilometr od Habu i zaczalem jezdzic pol kilometra do Habu i z powrotem .

Szybko zdalem sobie sprawe , ze to bedzie gowniany test . Po kilku okrazeniach ziemia stala sie tak zbita , ze utworzyla sie porzadna droga – twarda , sprzyjajaca nienaturalnie dobremu wykorzystaniu energii . Nie tak to bedzie wygladac podczas dlugiej podrozy .

Tak wiec urozmaicilem troche test . Zaczalem jezdzic w przypadkowych kierunkach , upewniajac sie , ze zawsze jestem najdalej kilometr od Habu . Znacznie bardziej realistyczny test .

Po godzinie zaczelo robic sie zimno . I mowie serio , naprawde zimno .

lazik zawsze jest zimny , gdy do niego sie wchodzi . Jesli nie wylaczylo sie ogrzewania , to od razu sie nagrzewa . Spodziewalem sie , ze bedzie zimno , ale Jezu Chryste!

Przez chwile bylo w porzadku . Cieplo mojego ciala i trzy warstwy ubrania utrzymywaly wlasciwa temperature , a lazik ma izolacje pierwsza klasa . Cieplo , ktore uciekalo z mojego ciala , ogrzewalo wnetrze lazika . Ale nie istnieje cos takiego jak izolacja idealna , w koncu cieplo ucieklo na zewnatrz . A mnie bylo coraz zimniej i zimniej .

W ciagu godziny zaczalem szczekac zebami i skostnialem . Dosc tego . Nie ma szansy , zebym tak mogl odbywac dlugie podroze .

Wlaczylem ogrzewanie i pojechalem do Habu .

Po dotarciu do domu bylem nadasany przez jakis czas . Caly moj misterny plan pokrzyzowany przez termodynamike . Niech cie cholera , entropio!

Mam zwiazane rece . Ten cholerny grzejnik bedzie zuzywal polowe energii mojego akumulatora kazdego dnia . Moglbym go przykrecic . Tak zeby bylo mi chlodnawo , ale zebym nie zamarzl na smierc . Jednak nadal zuzywalby przynajmniej cwierc .

To bedzie wymagalo troche myslenia . Musze sobie zadac pytanie… co zrobilby Herkules Poirot ? Musze zaprzac moje male szare komorki do roboty .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 68 .

No kurna .

Wpadlem na rozwiazanie , ale… pamietacie , jak spalalem paliwo rakietowe w Habie ? To bedzie bardziej niebezpieczne .

Uzyje RTG .

RTG (radioizotopowy generator termoelektryczny) to wielkie pudlo plutonu . Ale nie takiego , jakiego uzywa sie w bombach atomowych . Nie , nie . Ten pluton jest duzo bardziej niebezpieczny!

Pluton-238 jest ekstremalnie niestabilnym izotopem . Jest tak radioaktywny , ze sam z siebie rozgrzeje sie do czerwonosci . Jak sobie mozecie wyobrazic , material , ktory doslownie moze usmazyc jajko promieniowaniem , jest tak jakby niebezpieczny .

RTG zawiera pluton , lapie promieniowanie cieplne i zamienia je w elektrycznosc . Nie jest reaktorem . Promieniowania nie da sie zwiekszyc lub zmniejszyc . To czysto naturalny proces dziejacy sie na poziomie atomowym .

Dawno temu , w latach szescdziesiatych dwudziestego wieku , NASA zaczela uzywac RTG do zasilania pojazdow bezzalogowych . Ma to duzo plusow w porownaniu z wykorzystaniem energii slonecznej . RTG nie jest zalezny od burz , pracuje dzien i noc i nie trzeba wystawiac na zewnatrz sondy delikatnych ogniw slonecznych .

Ale nigdy nie uzyli duzego RTG w misji zalogowej az do czasu programu Ares .

Czemu nie ? Powinno byc cholernie jasne czemu nie! Nie chcieli umieszczac astronautow obok swiecacej kuli radioaktywnej smierci!

Troche przesadzam . Pluton jest zamkniety wewnatrz szeregu kapsul , kazdej szczelnej i odizolowanej , zeby zapobiec wyciekowi promieniowania , nawet gdy zewnetrzny pojemnik zostanie rozszczelniony . Tak wiec dla Aresa podjeli to ryzyko .

W misji Ares chodzi o MAV . To pojedynczy najbardziej istotny komponent . To jeden z kilku systemow , ktorych nie da sie zastapic lub obejsc , jesli zawioda . To jedyny komponent , ktory powoduje , ze jesli nie dziala , to odwoluje sie misje .

Ogniwa sloneczne sa doskonale na krotki czas i na dlugi , jesli masz ludzi , ktorzy je czyszcza . Ale MAV siedzi spokojnie sam przez lata , wytwarzajac paliwo , a potem sobie po prostu czekajac , az przybedzie zaloga . Nawet gdy nic nie robi , potrzebuje energii , zeby mogl wykonywac autodiagnostyke i zeby NASA mogla go zdalnie kontrolowac .

Perspektywa odwolania misji z powodu brudnych paneli slonecznych byla nie do przyjecia . Potrzebowali bardziej niezawodnego zrodla energii . Tak wiec MAV dostal swoj RTG . Dwa i szesc dziesiatych kilograma zawartego w nim plutonu-238 daja prawie tysiac piecset watow ciepla . Moze to zamienic na sto watow pradu . MAV na tym pracuje , az przybedzie zaloga .

Sto watow to za malo , zeby grzejnik chodzil . Ale nie interesuje mnie prad . Chce ciepla . Grzejnik o mocy tysiaca pieciuset watow jest tak cieply , ze bede musial zedrzec izolacje z lazika , zeby nie bylo mi za goraco .

Gdy tylko laziki byly rozpakowane i aktywowane , komandor porucznik Lewis miala przyjemnosc pozbycia sie RTG . Odlaczyla go od MAV-u , odjechala cztery kilometry i zakopala go . Chociaz pluton byl osloniety , NASA nie chciala , zeby radioaktywny rdzen znajdowal sie blisko jej astronautow .

Parametry misji nie podaja konkretnej lokalizacji , gdzie mial zostac zakopany RTG . Po prostu „co najmniej cztery kilometry” . Musze go znalezc .

Dwie rzeczy dzialaja na moja korzysc . Po pierwsze , montowalem panele sloneczne z Voglem , gdy Lewis odjezdzala , i widzialem , ze kierowala sie prosto na poludnie . Po drugie , umiescila zielona flage na trzymetrowym maszcie w miejscu , gdzie zakopala RTG . Zielony odznacza sie nadzwyczaj dobrze na tle marsjanskiego gruntu . Wszystko po to , zeby nas odstraszyc , gdybysmy zabladzili w trakcie jazdy lazikiem .

Moj plan jest taki : udac sie cztery kilometry na poludnie i szukac do skutku zielonej flagi .

Jako ze lazik numer 1 jest juz niezdatny do uzytku , musze uzyc mojego lazika mutanta . Moge z tego zrobic uzyteczna misje testowa . Sprawdze , jak dobrze spisuje sie uprzaz akumulatora w prawdziwej podrozy i jak ogniwa sa przymocowane do dachu .

Nazwe ja Syriusz 2 .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 69 .

Nie jestem nowy na Marsie . Przebywam tu od dluzszego czasu . Ale nigdy nie odjechalem tak daleko , zeby stracic Hab z oczu , do dzisiaj . Nie pomyslelibyscie , ze to jakas roznica , ale jest .

Gdy jechalem w kierunku miejsca zakopania RTG , uderzylo mnie to , ze Mars to jalowe pustkowie , a ja tu jestem calkiem sam . Oczywiscie juz wczesniej to wiedzialem . Ale jest roznica miedzy wiedza a doswiadczeniem . Dookola mnie nie bylo nic poza pylem , kamieniami i niekonczaca sie pustynia , rozciagajaca sie we wszystkich kierunkach . Planeta zawdziecza swoj slynny czerwony kolor tlenkowi zelaza , ktory wszystko pokrywa . To nie jest tylko pustynia . To pustynia tak stara , ze doslownie rdzewieje .

Hab jest moja jedyna krztyna cywilizacji i jego znikniecie sprawilo , ze poczulem sie bardziej nieprzyjemnie , nizbym chcial przyznac .

Zostawilem te mysli za soba i skoncentrowalem sie na tym , co bylo przede mna . Znalazlem RTG dokladnie tam , gdzie powinien byc . Cztery kilometry na poludnie od Habu . latwizna . Komandor porucznik Lewis zakopala go na szczycie malego wzgorza . Najpewniej chciala sie upewnic , ze kazdy zobaczy flage , i udalo sie jej! Tyle ze zamiast jej unikac , udalem sie prosto do niej i wykopalem RTG . Nie do konca Lewis o to chodzilo .

To duzy cylinder z rozpraszaczami ciepla dookola . Nawet przez rekawice skafandra czulem emitowane przez niego cieplo . To bardzo niepokojace . Szczegolnie gdy wiadomo , ze zrodlem ciepla jest promieniowanie .

Nie bylo sensu ladowac tego na dach , moj plan i tak zakladal , ze jego miejsce bedzie w kabinie . Wzialem go ze soba , wylaczylem ogrzewanie i pojechalem do Habu .

W ciagu dziesieciu minut , jakie zabrala mi podroz do domu , z wylaczonym grzejnikiem , wnetrze lazika nagrzalo sie do uciazliwych trzydziestu siedmiu stopni . RTG zdecydowanie da rade mnie ogrzac .

Wycieczka pokazala takze , ze moj takielunek dziala . Ogniwa sloneczne i dodatkowy akumulator zostaly na swoim miejscu w trakcie osmiokilometrowej podrozy .

Oglaszam , ze misja Syriusz 2 zakonczyla sie pelnym sukcesem!

Reszte dnia spedzilem , dewastujac wnetrze lazika . Czesc utrzymujaca cisnienie jest zbudowana z metalu . W srodku tego znajduje sie izolacja pokryta twardym plastikiem . Do zdjecia plastikowych czesci uzylem wyrafinowanej metody (mlotek) , a potem ostroznie usunalem zestalona pianke (znowu mlotek) .

Po oderwaniu czesci izolacji wlozylem skafander i wystawilem RTG na zewnatrz . Wkrotce lazik znow sie ochlodzil i wnioslem RTG do srodka . Patrzylem , jak powoli rosnie temperatura . Nie tak szybko jak wtedy , gdy wracalem z miejsca zakopania RTG .

Uwaznie usunalem wiecej izolacji (mlotek) i sprawdzilem znowu . Po kilku takich cyklach usunalem tyle izolacji , ze RTG ledwo dawal rade . W zasadzie przegrywal bitwe . Cieplo powoli uciekalo . W porzadku . Moge wlaczac grzejnik krotkimi seriami , gdy zajdzie taka potrzeba .

Zabralem ze soba fragmenty izolacji do Habu . Uzywajac zaawansowanych technik konstrukcyjnych (tasma klejaca) , zrobilem z niej kwadrat . Wpadlem na to , ze jesli zrobi sie naprawde zimno , moglbym go przymocowac tasma do nagiej laty w laziku , tak zeby RTG mogl znowu wygrywac „walke o cieplo” .

Jutro Syriusz 3 (czyli znowu Syriusz 1 , tylko tym razem bez zamarzania) .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 70 .

Dzisiaj pisze do was z lazika . Jestem w polowie Syriusza 3 i sprawy maja sie swietnie .

Wyruszylem o brzasku i krecilem sie wokol Habu , starajac sie jezdzic po nienaruszonym gruncie . Pierwszy akumulator wytrzymal troche mniej niz dwie godziny . Po szybkim wyjsciu , zeby zamienic kable , znow jezdzilem . Koniec koncow oto rezultat , przejechalem osiemdziesiat jeden kilometrow w trzy godziny i dwadziescia siedem minut .

To bardzo dobry wynik! Pamietajcie , ze grunt dookola Habu jest naprawde plaski , to w koncu rownina Acidalia . Nie mam pojecia , jaki rezultat osiagne w gorszym terenie , w drodze do Aresa 4 .

Drugi akumulator nadal mial troche mocy , ale nie moge go rozladowac do konca , zanim sie nie zatrzymam . Potrzebuje systemu podtrzymywania zycia w trakcie ladowania akumulatora . Dwutlenek wegla jest absorbowany chemicznie , ale wiatrak musi go popychac , inaczej sie udusze . Pompa tlenowa tez jest dosc wazna .

Po jezdzie rozlozylem panele sloneczne . Ciezka praca . Ostatnio pomagal mi Vogel . Nie sa ciezkie , tylko nieporeczne . Po rozlozeniu polowy doszedlem do wniosku , ze moglbym je przeciagac , zamiast nosic , i tym samym przyspieszyc caly proces .

Teraz po prostu czekam , az akumulatory sie naladuja . Nudze sie , dlatego uzupelniam dziennik . Mam wszystkie ksiazki o komisarzu Poirot w swoim komputerze . To pomoze . W koncu ladowanie potrwa dwanascie godzin .

Co tam piszesz , powiecie ? Dwanascie godzin jest zle ? Mowilem wczesniej trzynascie ? No coz , moi przyjaciele , wytlumacze wam .

RTG to generator . Daje smiesznie malo energii w porownaniu z tym , co zuzywa lazik . Ale jednak daje . To sto watow . Zmniejszy czas ladowania o godzine . Czemu tak nie zrobic ?

Zastanawiam sie , co w NASA by powiedzieli na to , ze tak poczynam sobie z RTG . Pewnie schowaliby sie pod biurkami i dla pocieszenia glaskali swoje suwaki logarytmiczne .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 71 .

Jak przewidziano , pelne naladowanie akumulatorow zajelo dwanascie godzin . Po tym wrocilem prosto do domu .

Pora zaplanowac Syriusza 4 . I mysle , ze bedzie to wielodniowa wycieczka .

Wyglada na to , ze problem z moca i ladowaniem akumulatorow jest rozwiazany . Jedzenie to zaden klopot , jest duzo miejsca , zeby je skladowac . Z woda jest nawet latwiej , potrzebuje dwoch litrow dziennie .

Gdy naprawde wyrusze do Aresa 4 , bede musial zabrac oksygenator . Ale jest wielki i nie mam zamiaru sie z nim teraz chrzanic . Tak wiec polegam na O2 i filtrach CO2 w trakcie Syriusza 4 .

Dwutlenek wegla to nie problem . Zaczalem te wielka przygode z zapasem filtrow na tysiac piecset godzin i na dodatkowe siedemset dwadziescia w sytuacji awaryjnej . Wszystkie systemy uzywaja standardowych filtrow (Apollo 13 byl dla nas wazna lekcja) . W trakcie wyjsc zuzylem ich na sto trzydziesci jeden godzin . Mam dwa tysiace osiemdziesiat dziewiec w zapasie . Zostalo na osiemdziesiat siedem dni . Sporo .

Z tlenem jest wiekszy problem . lazik zostal zaprojektowany , aby utrzymac trzech ludzi przy zyciu przez dwa dni , plus rezerwa bezpieczenstwa . Tak wiec jego zbiorniki O2 zapewniaja mi zapas na siedem dni . Za malo .

Mars praktycznie ma zerowe cisnienie atmosferyczne . We wnetrzu lazika mamy jedna atmosfere . Dlatego zbiorniki z tlenem sa w srodku (mniejsza roznica cisnien do pokonania) . Dlaczego to jest wazne ? Oznacza to , ze moge uzyc innych zbiornikow , wyrownac ich cisnienie z tymi w laziku , bez wychodzenia .

Dzisiaj odlaczylem jeden z dwoch dwudziestopieciolitrowych zbiornikow tlenu z Habu i przynioslem go do lazika . NASA twierdzi , ze czlowiek potrzebuje pieciuset osiemdziesieciu osmiu litrow tlenu dziennie . Sprezony tlen jest okolo tysiaca razy gestszy niz gazowy w normalnej atmosferze . W skrocie : ze zbiornikiem z Habu tlenu starczy mi na czterdziesci dziewiec dni . Calkiem sporo .

Syriusz 4 bedzie dwudziestodniowa podroza .

Moze sie wydawac , ze to troche dlugo , ale mam okreslony cel . Poza tym moja podroz do Aresa 4 potrwa co najmniej czterdziesci dni . To dobry model podrozy .

Gdy mnie nie bedzie , Hab zadba o siebie , ale jest problem z ziemniakami . Nasyce glebe wiekszoscia wody , ktora mam . Potem wylacze regulator atmosfery , zeby nie odciagal pary wodnej z powietrza . Bedzie wilgotno jak diabli i woda skropli sie na kazdej powierzchni . To zapewni ziemniakom odpowiednie nawilzenie , gdy mnie nie bedzie .

Wiekszym problemem jest CO2 . Ziemniaki musza oddychac . Wiem , co myslicie . Mark , stary chlopie! TY produkujesz dwutlenek wegla! To wszystko jest czescia majestatycznego kregu zycia!

Problem jest taki : Gdzie ja go umieszcze ? Pewnie , wydycham CO2 z kazdym oddechem , ale nie mam go jak przechowywac . Moglbym wylaczyc oksygenator i regulator atmosfery i po pewnym czasie napelnic Hab moimi oddechami . Ale CO2 jest dla mnie smiertelny . Musze uwolnic duzo naraz i uciec .

Pamietacie wytwornie paliwa w MAV-ie ? Zbiera CO2 z marsjanskiej atmosfery . Moja mala uprawa nie jest nawet w przyblizeniu tak chciwa jak ja . Dlatego wystarczy dziesieciolitrowy zbiornik sprezonego CO2 , uwolniony do atmosfery Habu . Produkcja zajmie mniej niz dzien .

To wszystko . Uciekam , gdy tylko wypuszcze CO2 , wylacze regulator atmosfery i oksygenator i spuszcze tone wody do moich zbiorow .

Syriusz 4 . Duzy krok w moich badaniach nad lazikiem . I moge zaczac jutro .





ROZDZIAl 8


– Witam i dziekuje za dolaczenie do nas – powiedziala Cathy Warner do kamery . – Dzisiaj w Raporcie CNN o Marku Watneyu : kilka wyjsc w ciagu ostatnich kilku dni… co one znacza ? Co robi NASA , zeby uratowac Marka ? I jak to wplynie na przygotowania do misji Ares 4 ? Jest z nami doktor Venkat Kapoor , dyrektor misji marsjanskich NASA . Doktorze Kapoor , dziekuje za przybycie .

– Ciesze sie , ze moge tu byc , Cathy .

– Doktorze Kapoor , Mark Watney jest najbardziej ogladana osoba w Ukladzie Slonecznym , prawda ?

Venkat skinal glowa .

– Na pewno przez NASA . Wszystkie nasze dwanascie satelitow krazacych wokol Marsa robi zdjecia misji , gdy tylko nad nia przelatuja . Oba satelity Europejskiej Agencji Kosmicznej robia to samo .

– Rozumiem , jak czesto dostajecie te zdjecia ?

– Co kilka minut . Czasem jest przerwa , zalezna od orbit satelitow . Ale mozemy sledzic jego wyjscia .

– Prosze nam opowiedziec o tych ostatnich wyjsciach .

– Wyglada na to , ze przygotowuje lazika numer dwa do dlugiej podrozy . W solu 64 . wyjal akumulator z lazika numer jeden i przymocowal go za pomoca sporzadzonego przez siebie pasa do lazika numer dwa . Nastepnego dnia odlaczyl czternascie ogniw slonecznych i umiescil je na dachu lazika .

– A potem wybral sie na mala przejazdzke , prawda ? – podpowiedziala Cathy .

– Tak . Na godzine , troche bez celu , a potem znowu do Habu . Najprawdopodobniej sprawdzal , czy wszystko dziala . Nastepnym razem widzielismy go dwa dni pozniej , odjechal cztery kilometry i zawrocil . Kolejny test , jak przypuszczamy . Potem przez ostatnie kilka dni napelnial lazik zapasami .

– Hm , wiekszosc analitykow twierdzi , ze jedyna szansa Marka na przetrwanie jest dotarcie do Aresa 4 . Myslisz , ze doszedl do tego samego wniosku ?

– Najpewniej tak – powiedzial Venkat . – Nie wie , ze patrzymy . Ares 4 jest jego jedyna nadzieja .

– Myslisz , ze planuje niedlugo wyruszyc ? Zdaje sie , ze szykuje sie do podrozy .

– Mam nadzieje , ze nie – odparl Venkat . – Na miejscu Aresa 4 nie ma nic oprocz MAV-u . zadnych innych zapasow . To bylaby bardzo dluga i niebezpieczna podroz . Zrezygnowalby z bezpieczenstwa oferowanego przez Hab .

– Dlaczego mialby ryzykowac ?

– lacznosc – wyjasnil Venkat . – Gdy dotrze do MAV-u , bedzie mogl sie z nami skontaktowac .

– To byloby swietnie , prawda ?

– Mozliwosc komunikacji bylaby wspaniala . Ale przejechanie trzech tysiecy dwustu kilometrow do Aresa 4 jest niesamowicie niebezpieczne . Wolelibysmy , zeby zostal na miejscu . Jesli moglibysmy z nim porozmawiac , powiedzielibysmy mu to .

– Nie moze zostac w jednym miejscu na zawsze , prawda ? W koncu bedzie sie musial dostac do MAV-u .

– Niekoniecznie . JPL eksperymentuje z modyfikacjami MDV-u , zeby mogl wykonac krotki lot planetarny po wyladowaniu .

– Slyszalam , ze ten pomysl zostal odrzucony jako zbyt niebezpieczny – powiedziala Cathy .

– Pierwsza propozycja tak . Od tego czasu pracuja nad bezpieczniejszymi metodami , zeby to zrobic .

– Czy na trzy i pol roku przed planowanym wystrzeleniem Aresa 4 jest wystarczajaco duzo czasu , zeby zrobic i przetestowac modyfikacje w MDV-ie ?

– Nie moge tak twierdzic z cala pewnoscia . Ale pamietajmy , ze zrobilismy ladownik ksiezycowy prawie z niczego w siedem lat .

– Doskonala uwaga . – Cathy usmiechnela sie . – Wiec jakie Mark ma teraz szanse ?

– Nie mam pojecia – przyznal Venkat . – Ale zrobimy wszystko , zeby sprowadzic go do domu zywego .

*

Mindy rozgladala sie nerwowo po sali konferencyjnej . Nigdy w zyciu nie siedziala w takim towarzystwie . Doktor Venkat Kapoor , ktory byl cztery stopnie wyzej w hierarchii zarzadzania , siedzial po jej lewej .

Obok niego Bruce Ng , dyrektor JPL . Przylecial z Pasadeny do Houston tylko na to spotkanie . Nie pozwalal sobie na strate cennego czasu , jak szalony pisal na klawiaturze laptopa . Ciemne worki pod jego oczami sprawialy , ze Mindy zastanawiala sie , jak bardzo byl przepracowany .

Mitch Henderson , kierownik lotu misji Ares 3 , kolysal sie w przod i w tyl na swoim krzesle . W uchu mial sluchawke bezprzewodowa . Przez nia w czasie rzeczywistym dostawal wszystkie informacje z Centrum Kontroli Misji . Wprawdzie teraz nie byla jego zmiana , ale zawsze trzymal reke na pulsie .

Annie Montrose weszla do sali , piszac SMS . Nie spuszczala oczu z telefonu i zrecznie posuwala sie wzdluz brzegu sali , unikajac ludzi i krzesel , az usiadla na swoim miejscu . Mindy poczula uklucie zazdrosci , patrzac na dyrektor do spraw kontaktow z mediami . Byla wszystkim , czym Mindy chciala byc . Pewna siebie , wysoko postawiona , piekna i szanowana w calej NASA .

– Jak mi dzis poszlo ? – zapytal Venkat .

– Eeech – westchnela Annie , odkladajac telefon . – Nie powinienes uzywac zwrotow takich jak „sprowadzic go do domu zywego” . To przypomina ludziom , ze moze umrzec .

– Myslisz , ze zapomna o tym ?

– Chciales mojej opinii . Nie podoba sie ? Pierdol sie .

– Jestes takim delikatnym kwiatkiem , Annie . Jak zostalas dyrektorem do spraw kontaktow z mediami ?

– Kurewsko daje mi to w kosc .

– Ej – odezwal sie Bruce . – Musze zlapac lot do LA za trzy godziny . Teddy przychodzi czy nie ?

– Przestan sie mazgaic , Bruce – rzucila Annie . – Nikt z nas nie chce tu byc .

– Tak wiec – powiedzial Mitch Henderson , zmniejszajac glosnosc w sluchawce . – Jeszcze raz , kim jestes ?

– Eeee… Nazywam sie Mindy Park , pracuje w SatConie .

– Jestes dyrektorem czy cos ?

– Nie , po prostu pracuje w SatConie , jestem nikim .

Venkat spojrzal na Mitcha .

– Ja sprawilem , ze ona nadzoruje tropienie Watneya . Zbiera dla nas obrazy .

– Uch – westchnal Mitch . – Nie dyrektor SatConu ?

– Bob ma wiecej spraw na glowie niz sam Mars . Mindy zajmuje sie wszystkimi marsjanskimi satelitami i pilnuje , zeby celowaly w Marka .

– Czemu Mindy ? – zapytal Mitch .

– Ona pierwsza zauwazyla , ze Mark zyje .

– Dostaje awans , bo miala dyzur , jak nadeszly obrazy ?

– Nie – odparl Venkat . – Dostaje awans , bo wpadla na to , ze on zyje . Przestan byc dupkiem , Mitch . Sprawiasz , ze jej glupio .

Mitch uniosl brwi .

– Nie pomyslalem o tym . Wybacz , Mindy .

– Okej – powiedziala Mindy ze wzrokiem wbitym w stol .

Do pokoju wszedl Teddy .

– Przepraszam za spoznienie . – Zajal miejsce i wyjal kilka teczek z aktowki . Ulozyl je w porzadny stosik , otworzyl gorna i przejrzal znajdujace sie w niej papiery . – Zaczynajmy . Venkat , co z Watneyem ?

– zywy i zdrowy . zadnych zmian od mojego wczesniejszego e-maila .

– Co z RTG ? Czy opinia publiczna juz o tym wie ? – zapytal Teddy .

Annie pochylila sie do przodu .

– Jak na razie wszystko dobrze – oznajmila . – Obrazy sa wlasnoscia spoleczenstwa , ale nie mamy obowiazku publikowac naszych analiz zdjec . Nikt jeszcze na to nie wpadl .

– Dlaczego go wykopal ?

– Cieplo , tak mysle – odparl Venkat . – Chce , zeby lazik byl zdolny do odbywania dlugich podrozy . Zuzywa duzo energii do ogrzewania kabiny . RTG moze ogrzac wnetrze , nie obciazajac akumulatorow . To naprawde dobry pomysl .

– Jak niebezpieczne to jest ? – zapytal Teddy .

– Dopoki pojemnik jest nietkniety , Markowi nic nie grozi . Nawet jesli pojemnik sie rozszczelni , nic sie nie stanie , jesli kapsuly w srodku beda nienaruszone . Ale jesli one zostana uszkodzone , to jest trupem .

– Miejmy nadzieje , ze do tego nie dojdzie – rzekl Teddy . – JPL , co z planami dla MDV-u ?

– Juz dawno mielismy plan , ale go odrzuciles – odparl Bruce .

– Bruce – rzucil ostrzegawczym tonem Teddy .

Ten westchnal .

– MDV nie zostal zbudowany do startu i lotu w kierunku bocznym . Zapakowanie wiekszej ilosci paliwa nie pomoze . Potrzebny nam wiekszy silnik i nie mamy czasu , zeby go wynalezc . Czyli musimy odchudzic MDV . Mamy taki pomysl . W trakcie ladowania MDV mialby normalna mase . Jesli zrobimy tak , zeby oslona cieplna i zewnetrzny kadlub byly odczepiane , to mozemy zrzucic sporo masy po wyladowaniu w Aresie 3 . Bedziemy mieli lzejszy statek , zeby wykonac trawers do Aresa 4 . Wykonujemy teraz obliczenia .

– Informuj mnie – polecil Teddy , a nastepnie odwrocil sie do Mindy . – Panno Park . Witamy w pierwszej lidze .

– Sir . – Mindy starala sie zignorowac wielka gule w gardle .

– Jaka jest obecnie najdluzsza przerwa w obserwacji Watneya ?

– Raz na czterdziesci jeden godzin mamy siedemnastominutowa przerwe . Wynika to z orbit – wyjasnila .

– Odpowiedzialas natychmiast – rzekl Teddy . – Dobrze . Lubie kompetentnych ludzi .

– Dziekuje , sir .

– Chce , zeby przerwa zmniejszyla sie do czterech minut . Dostajesz pelna kontrole nad trajektoriami satelitow i poprawkami orbitalnymi . Zrob to .

– Tak jest , sir – odpowiedziala Mindy , nie majac pojecia , jak to zrobic .

Teddy spojrzal na Mitcha .

– Mitch , twoj e-mail sugerowal , ze masz cos pilnego ?

– Tak . Jak dlugo bedziemy to ukrywac przed zaloga Aresa 3 ? Oni mysla , ze Watney nie zyje . To bardzo obniza morale .

Teddy spojrzal na Venkata .

– Mitch . Dyskutowalismy o tym – powiedzial Venkat .

– Nie , wy o tym dyskutowaliscie – przerwal mu Mitch . – Oni mysla , ze stracili czlonka zalogi . Sa zalamani .

– A jak sie dowiedza , ze opuscili czlonka zalogi , poczuja sie lepiej ? – zapytal Venkat .

Mitch uderzyl palcem w stol .

– Zasluguja , zeby wiedziec . Myslisz , ze komandor porucznik Lewis nie zniesie prawdy ?

– To kwestia morale . Musza sie teraz skoncentrowac na powrocie do domu .

– Skontaktuje sie z nimi – powiedzial Mitch . – To ja decyduje o tym , co jest najlepsze dla zalogi . I uwazam , ze powinnismy ich poinformowac .

Po chwili ciszy wszystkie oczy skierowaly sie na Teddy’ego .

Myslal przez moment .

– Przykro mi , Mitch . Jesli o to chodzi , zgadzam sie z Venkatem . Ale gdy tylko opracujemy plan ratunkowy , mozemy przekazac informacje na Hermesa . Nie ma sensu im o tym mowic , jesli nie ma nadziei .

– Pieprzenie – rzucil Mitch . – Wszystko pieprzenie .

– Wiem , ze jestes zdenerwowany – powiedzial spokojnie Teddy . – Powiemy im . Gdy tylko wymyslimy , jak uratowac Watneya .

Teddy przerwal na kilka sekund .

– Okej . JPL pracuje nad ratunkiem . – Kiwnal glowa w strone Bruce’a . – Ale MDV bylby czescia misji Ares 4 . Jak Watney ma przezyc do tego czasu ? Venkat ?

Venkat otworzyl teczke i patrzyl przez chwile na dokumenty .

– Kazalem wszystkim ekipom sprawdzic dwa razy zywotnosc ich systemow . Jestesmy calkiem pewni , ze Hab moze dzialac przez cztery lata . Szczegolnie z czlowiekiem w srodku , ktory bedzie usuwal ewentualne usterki . Ale nie da sie obejsc problemu z jedzeniem . Zacznie glodowac za rok . Musimy mu wyslac zapasy . Po prostu .

– Co z zapasami dla Aresa 4 ? – zapytal Teddy . – Wyslijcie je po prostu do Aresa 3 .

– Tak , myslimy nad tym – potwierdzil Venkat . – Problem w tym , ze poczatkowy plan zakladal wyslanie ich za rok od teraz . Nie sa jeszcze gotowe .

– W najlepszym czasie pojazd dociera na Marsa po osmiu miesiacach . W tej chwili pozycja Ziemi i Marsa wzgledem siebie… nie jest najlepsza . Obliczylismy , ze mozemy sie tam dostac w dziewiec miesiecy . Zakladajac , ze Watney racjonuje zywnosc , starczy mu na kolejne trzysta piecdziesiat dni . To oznacza , ze musimy stworzyc misje zaopatrzeniowa w trzy miesiace . JPL jeszcze nawet nie zaczelo .

– Bedzie trudno – powiedzial Bruce . – Robienie zapasow to proces na szesc miesiecy . Jestesmy przygotowani do robienia kilku naraz , ale nie jednej w pospiechu .

– Przykro mi , Bruce – rzucil Teddy . – Wiem , ze prosimy o wiele . Ale musicie znalezc sposob .

– Znajdziemy . Ale same nadgodziny to bedzie koszmar .

– Zacznijcie . Skombinuje wam pieniadze .

– Jest jeszcze sprawa rakiety nosnej – odezwal sie Venkat . – Jedyny sposob , zeby teraz wyslac sonde na Marsa , to zuzyc w cholere paliwa . Mamy tylko jedna rakiete nosna , ktora moze to zrobic . Delta IX , ktora jest na wyrzutni , przygotowana do misji na Saturna z sonda EagleEye 3 . Musimy ja zabrac . Gadalem z ULA[7] , mowia , ze po prostu nie da sie zrobic na czas drugiej rakiety .

– Zespol EagleEye 3 sie wkurzy , ale dobra – powiedzial Teddy . – Mozemy opoznic ich misje , jesli to ma zapewnic , ze JPL dostarczy ladunek na czas .

Bruce przetarl oczy .

– Zrobimy , co w naszej mocy .

– Umrze z glodu , jesli nie zrobicie – zwrocil uwage Teddy .

*

Venkat pociagnal lyk kawy i zmarszczyl brwi , patrzac w monitor . Miesiac temu kawa o dwudziestej pierwszej bylaby czyms nie do pomyslenia . Teraz stanowila niezbedne paliwo . Planowanie zmian pracownikow , przydzielanie funduszow , zonglowanie projektami i podkradanie z innych projektow… w zyciu nie zrobil tylu numerow .

NASA to wielka organizacja – pisal . – Nie radzi sobie dobrze z naglymi zmianami . Jedyny powod tego , ze uchodzi nam to na sucho , to wyjatkowe okolicznosci . Wszyscy sie staraja uratowac Marka Watneya , bez miedzywydzialowych sprzeczek . To naprawde rzadkie . Ale i tak to bedzie kosztowac dziesiatki , jesli nie setki milionow dolarow . Modyfikacja MDV-a to tylko jeden z projektow , ktore wymagaja zatrudnienia dodatkowych ludzi . Mam nadzieje , ze zainteresowanie opinii publicznej ulatwi Panu prace . Doceniamy Pana ciagle wsparcie , Kongresmanie , i liczmy na to , ze moze Pan przekonac Komisje , zeby zapewnila nam nadzwyczajne fundusze , ktorych potrzebujemy .

Przerwalo mu pukanie do drzwi . Podniosl wzrok i zobaczyl Mindy . Miala na sobie spodnie od dresu i koszulke . Wlosy zwiazala w kucyk . Moda nie byla na szczycie priorytetow , gdy pracowalo sie do pozna .

– Przepraszam , ze przeszkadzam – powiedziala .

– Nie przeszkadzasz , przyda mi sie przerwa . Co jest ?

– Przemieszcza sie .

Venkat zgarbil sie na krzesle .

– Jakies szanse na to , ze to jazda probna ?

Pokrecila glowa .

– Jechal prosto od Habu prawie dwie godziny , zrobil krotkie wyjscie i jechal nastepne dwie . Myslimy , ze wyszedl , zeby zmienic akumulator .

Venkat westchnal ciezko .

– Moze to po prostu dluzszy test ? Wycieczka z nocowaniem , cos takiego ?

– Jest siedemdziesiat szesc kilometrow od Habu – powiedziala Mindy . – Na taki test zostalby chyba na noc znacznie blizej Habu ?

– Zgadza sie . Mamy zespoly analizujace kazde mozliwe scenariusze . Nie ma szans , zeby dotarl tak do Aresa 4 . Nie widzielismy , zeby ladowal oksygenator lub odzyskiwacz wody do srodka . Nie moze miec wystarczajaco duzo tlenu i wody , zeby przezyc tyle , ile trzeba .

– Nie sadze , zeby zmierzal w kierunku Aresa 4 . Jesli tak , to obral dziwna droge .

– Och ?

– Pojechal na poludniowy poludniowy zachod . Krater Schiaparellego jest na poludniowym wschodzie .

– Moze jest nadzieja . Co robi teraz ?

– laduje akumulatory . Rozstawil ogniwa sloneczne – powiedziala Mindy . – Ostatnim razem zajelo mu to dwanascie godzin . Mialam zamiar wyslizgnac sie do domu i przespac , jesli to nie problem .

– Pewnie . Jutro zobaczymy , co robi . Moze wroci do Habu .

– Moze – odparla z powatpiewaniem Mindy .

*

– Witam z powrotem – powiedziala Cathy do kamery . – Dzis rozmawiamy z Marcusem Washingtonem z US Postal Service . Tak wiec , panie Washington , rozumiem , ze poczta miala drobny problem z Aresem 3 . Moze pan to wytlumaczyc widzom ?

– No tak . Przez dwa miesiace wszyscy mysleli , ze Mark Watney nie zyje . W tym czasie poczta wydala serie pamiatkowych znaczkow z jego podobizna . Wydrukowano dwadziescia tysiecy i rozeslano do urzedow pocztowych w calym kraju .

– I potem okazalo sie , ze on zyje – powiedziala Cathy .

– Wlasnie – odparl Marcus . – Nie umieszczamy zywych ludzi na znaczkach . Natychmiast wstrzymalismy dystrybucje i wycofalismy znaczki , ale wyprzedano juz tysiace .

– Czy to sie kiedys zdarzylo ? – zapytala .

– Nie . Ani razu w historii Postal Service .

– Zaloze sie , ze sa teraz troche warte .

Marcus zachichotal .

– Moze , ale nie za wiele . Jak powiedzialem , sprzedano tysiace . Beda rzadkie , ale nie bardzo rzadkie .

Cathy tez zachichotala i powiedziala do kamery :

– Rozmawialismy z Marcusem Washingtonem z United States Postal Service . Jesli macie znaczek upamietniajacy Marka Watneya , moze lepiej go zachowajcie . Dziekuje , ze pan do nas wpadl , panie Washington .

– Dziekuje za zaproszenie – odparl Marcus .

– Naszym nastepnym gosciem jest doktor Irene Shields , psycholog lotu misji Ares . Doktor Shields , witam w programie .

– Dziekuje – powiedziala Irene , poprawiajac przypinany mikrofon .

– Czy znasz osobiscie Marka Watneya ?

– Oczywiscie . Przeprowadzilam miesieczna psychologiczna ocene kazdego z czlonkow zalogi .

– Co mozesz nam o nim powiedziec ? O jego osobowosci , sposobie myslenia ?

– No coz . Jest bardzo inteligentny . Oczywiscie kazdy z nich jest . Ale on jest szczegolnie sprytny i swietnie sobie radzi z problemami .

– To mu moze uratowac zycie – wtracila Cathy .

– Rzeczywiscie moze – zgodzila sie Irene . – Jest takze dobroduszny . Zazwyczaj pogodny , z doskonalym poczuciem humoru . Czesto opowiada dowcipy . W miesiacach poprzedzajacych start zaloga byla poddana serii wyczerpujacych treningow . Wszyscy okazywali oznaki stresu i zmiennosci nastrojow . Mark nie byl wyjatkiem , ale radzil sobie z tym w ten sposob , ze opowiadal jeszcze wiecej dowcipow i wszystkich rozsmieszal .

– To chyba naprawde jest swietny gosc…

– Bo jest . Zostal wybrany do tej misji po czesci dzieki swemu charakterowi . Zaloga Aresa musi przezyc ze soba trzynascie miesiecy , wiec zgodnosc charakterow jest kluczowa . Mark nie tylko doskonale wpisuje sie w kazda grupe spoleczna , ale takze usprawnia jej dzialanie . Jego smierc byla dla zalogi straszliwym ciosem .

– Oni nadal mysla , ze on nie zyje ? Zaloga Aresa 3 ?

– Niestety , tak mysla – potwierdzila Irene . – Decyzja zostala podjeta na wysokim szczeblu , na razie nie dowiedza sie o tym , ze zyje . Jestem pewna , ze nie byla to latwa decyzja .

Cathy milczala przez chwile , a potem powiedziala .

– W porzadku . Wiesz , ze musze o to zapytac . Co sie teraz dzieje w jego glowie ? Jak czlowiek taki jak Mark Watney dziala w takiej sytuacji ? Sam , zdany na wlasne sily , nie majac pojecia , ze staramy mu sie pomoc ?

– Nie mozna tego byc pewnym . Najwiekszym zagrozeniem jest utrata nadziei . Jesli uzna , ze nie ma szans na przetrwanie , przestanie sie starac .

– Wiec na razie jest w porzadku , prawda ? Wyglada na to , ze ciezko pracuje . Przygotowuje lazik do dlugiej wyprawy i testuje go . Ma zamiar byc na miejscu , gdy wyladuje Ares 4 .

– Tak , to jedna z interpretacji .

– Jest inna ?

Irene ostroznie sformuowala odpowiedz .

– Gdy ludzie staja w obliczu smierci , chca byc uslyszani . Nie chca umierac w samotnosci . Mozliwe , ze chce sie dostac do MAV-u , zeby porozmawiac z kims , zanim umrze . Jesli straci nadzieje , nie bedzie sie martwil o przetrwanie . Jego jedynym zmartwieniem bedzie dotarcie do radia . Po tym wybierze najpewniej prostszy sposob niz smierc glodowa . W zapasach medycznych misji Ares znajduje sie wystarczajaco duzo morfiny , aby mogl sobie wstrzyknac smiertelna dawke .

Po kilku sekundach calkowitej ciszy w studiu Cathy odwrocila sie do kamery .

– Zaraz wracamy .

*

– Siema , Venk – dobiegl glos Bruce’a z glosnika stojacego na biurku Venkata .

– Czesc , Bruce – odpowiedzial Venkat , uderzajac palcami w klawiature . – Dzieki , ze znalazles troche czasu . Chcialbym porozmawiac o zapasach , ktore wyslecie .

– Pewnie . Co ci chodzi po glowie ?

– Zalozmy , ze beda mialy idealne , miekkie ladowanie . Skad Mark ma wiedziec , ze to sie stalo ? I skad ma wiedziec , gdzie szukac ?

– Myslelismy nad tym . Mamy troche pomyslow – powiedzial Bruce .

– Zamieniam sie w sluch – odparl Venkat , zapisujac dokument i zamykajac laptopa .

– I tak bedziemy mu wysylac system lacznosci , prawda ? Moglibysmy go wlaczyc po wyladowaniu . Bedzie nadawal na czestotliwosci lazikow i skafandrow . Potrzebny nam bardzo mocny sygnal . laziki zostaly zaprojektowane do komunikacji z Habem i ze soba . Przyjeto zalozenie , ze zrodlo sygnalu bedzie sie znajdowac w odleglosci do dwudziestu kilometrow . laziki po prostu nie sa wystarczajaco czule . Skafandry do wyjsc sa jeszcze gorsze . Ale dopoki sygnal bedzie mocny , powinnismy dac rade . Gdy tylko zapasy wyladuja , a satelity podadza nam ich dokladna lokalizacje , nadamy ja do Marka , zeby mogl do nich dotrzec .

– Ale on pewnie nie nasluchuje , bo niby czemu by mial ? – rzucil Venkat .

– Uwzglednilismy to . Przygotujemy mase jasnozielonych wsteg . Wystarczajaco lekkich , zeby trzepotaly w trakcie opadania , nawet w marsjanskiej atmosferze . Kazda bedzie miala napis MARK : WlaCZ ODBIORNIK . Pracujemy nad mechanizmem , ktory je rozrzuci . Oczywiscie podczas sekwencji ladowania . Idealnie byloby to zrobic okolo tysiaca metrow nad powierzchnia .

– Podoba mi sie ten pomysl . Wystarczy , ze zobaczy jedna . Na pewno pojdzie sprawdzic jasnozielona wstege .

– Venk , jesli on pojedzie watneymobilem do Aresa 4 , to wszystko na nic . To znaczy mozemy wyladowac z zapasami w poblizu Aresa 4 , jesli bedzie trzeba , ale…

– Ale nie bedzie mial wtedy Habu . Taa . Jedna rzecz naraz . Powiadom mnie , kiedy opracujecie mechanizm wyrzucajacy wstegi .

– Jasne .

Po zakonczeniu rozmowy zobaczyl e-mail od Mindy Park . Watney znow sie przemieszcza .

*

– Nadal porusza sie po linii prostej – powiedziala Mindy , wskazujac na monitor .

– Widze – odparl Venkat . – Na pewne nie zmierza do Aresa 4 . Chyba ze chce ominac jakas naturalna przeszkode .

– Nie ma tam zadnej przeszkody do ominiecia , to rownina Acidalia .

– Czy to sa ogniwa sloneczne ? – zapytal Venkat , wskazujac na ekran .

– Tak . Zrobil zwyczajowa jazde trwajaca dwie godziny , wyjscie , znowu dwie godziny jazdy . Jest teraz sto piecdziesiat szesc kilometrow od Habu .

Oboje patrzyli sie w ekran .

– Zaczekaj – powiedzial Venkat . – Nie ma mowy…

– Co ? – zapytala Mindy .

Venkat zlapal karteczki samoprzylepne i dlugopis .

– Daj mi jego lokalizacje i lokalizacje Habu .

Mindy spojrzala na ekran .

– W tej chwili jest na… 28 ,9°N , 29 ,6°W – powiedziala i kilkoma uderzeniami w klawiature uruchomila inny plik . – Hab jest na 31 ,2°N , 28 ,5°W . Co pan widzi ?

Venkat skonczyl spisywac numery . Szybko skierowal sie do drzwi i powiedzial .

– Chodz ze mna .

– Ech – jeknela Mindy i ruszyla za nim . – Dokad idziemy ? – zapytala , gdy go dogonila .

– Pokoj wypoczynkowy SatConu . Nadal macie tam mape Marsa na scianie ?

– Pewnie . Ale to tylko plakat ze sklepu z upominkami . W komputerze mam mapy wysokiej rozdzielczosci .

– Nie , nie moge na nich rysowac .

Wszedl do pokoju wypoczynkowego . Wskazal mape Marsa na scianie .

– Na tym moge rysowac .

Sala byla pusta , nie liczac technika komputerowego , ktory pil kawe . Nagle wejscie Venkata i Mindy zwrocilo jego uwage .

– Dobrze . Ma rownolezniki i poludniki – ucieszyl sie Venkat , a nastepnie spojrzal na karteczke samoprzylepna . Potem poszukal palcem na mapie okreslonego punktu i narysowal tam X . – To jest Hab – powiedzial .

– Hej – rzucil technik . – Rysujesz na naszym plakacie ?

– Kupie wam nowy – odparl Venkat , nie odwracajac sie . Narysowal kolejny X . – To jego obecna lokalizacja . Daj mi linijke .

Mindy rozejrzala sie , ale nigdzie nie znalazla linijki . Zlapala wiec notatnik technika .

– Co jest ?! – zaprotestowal technik .

Uzywajac notatnika jako linijki , Venkat polaczyl lokalizacje Habu i Marka , a takze przedluzyl linie . Odsunal sie o krok .

– Taa . To tam sie udaje! – wykrzyknal z entuzjazmem .

– Och! – wyrwalo sie Mindy .

Linia przechodzila dokladnie przez srodek zoltej kropki na mapie .

– Pathfinder! – krzyknela Mindy . – Zmierza do Pathfindera!

– Tak! Wreszcie do czegos dochodzimy . Jest jakies osiemset kilometrow od niego . Moze przejechac tam i z powrotem z tymi zapasami , ktore zabral .

– I zabrac ze soba Pathfindera i lazik Sojourner – dodala Mindy .

Venkat szybko wyciagnal telefon .

– Stracilismy z nim kontakt w tysiac dziewiecset dziewiecdziesiatym siodmym roku . Jesli znowu go uruchomi , bedziemy mogli sie komunikowac . Moze starczy tylko oczyszczenie ogniw slonecznych . Nawet jesli jest jakis wiekszy problem , Mark jest inzynierem! – dodal , wybierajac numer . – Naprawianie to jego praca!

Usmiechajac sie po raz pierwszy od tygodni , przylozyl telefon do ucha i czekal na odpowiedz .

– Bruce ? Tu Venkat . Wszystko sie zmienilo . Watney zmierza do Pathfindera . Tak! Wiem , wspaniale , no nie ?! Odszukaj wszystkich , ktorzy pracowali nad tym projektem , i natychmiast sciagnij ich do JPL . Zlapie nastepny lot .

Zakonczyl rozmowe i usmiechnal sie do mapy .

– Mark , ty podstepny , sprytny sukinsynu!





ROZDZIAl 9


WPIS W DZIENNIKU : SOL 79 .

Jest wieczor mojego osmego dnia w drodze . Jak na razie Syriusz 4 to sukces .

Popadlem w rutyne . Kazdego ranka budze sie o swicie . Najpierw sprawdzam poziom tlenu i dwutlenku wegla . Potem zjadam sniadanie z paczki i pije kubek wody . Pozniej myje zeby , uzywajac do tego tak malo wody , jak tylko sie da , i gole sie maszynka elektryczna .

lazik nie ma toalety . Mielismy uzywac sytemu odzyskiwania w naszych skafandrach . Ale nie sa zaprojektowane tak , zeby przetrzymywac produkty z dwudziestu dni .

Moje poranne siki trafiaja do pudelka z uszczelniaczem . Gdy je otwieram , lazik smierdzi jak toaleta na postoju dla kierowcow ciezarowek . Moglbym je zabrac na zewnatrz i pozwolic sie wygotowac sikom , ale pracowalem ciezko , zeby zrobic te wode . I ostatnie , co mam zamiar zrobic , to ja zmarnowac . Po powrocie nakarmie tym odzyskiwacz .

Bardziej cenny jest moj nawoz . Wrecz niezbedny dla mojej farmy ziemniakow , a ja jestem jego jedynym zrodlem na Marsie . Na szczescie , gdy czlowiek spedzi wystarczajaco duzo czasu w kosmosie , nauczy sie srac do torebki . A jesli myslicie , ze smierdzi , po tym jak otworze pojemnik na siki , wyobrazcie sobie zapach , gdy postawie klocka .

Po skonczeniu tych milych czynnosci wychodze na zewnatrz i zbieram ogniwa sloneczne . Czemu nie zrobilem tego poprzedniej nocy ? Poniewaz proba odlaczenia i zaladowania ogniw w calkowitej ciemnosci nie jest fajna . Nauczylem sie tego w przykry sposob .

Po zabezpieczeniu ogniw wracam do srodka , puszczam jakas gowniana muzyczke z lat siedemdziesiatych i zaczynam jazde . Turlam sie z predkoscia 25 km/h , maksymalna , jaka osiaga lazik . W srodku jest komfortowo . Nosze w pospiechu obciete spodnie i cienka koszule , a RTG grzeje jak piec . Kiedy robi sie za goraco , odczepiam izolacje , ktora przymocowalem tasma do kadluba . Kiedy robi sie za zimno , przyczepiam ja znowu .

Mam prawie dwie godziny , zanim akumulator sie wyczerpie . Robie szybkie wyjscie , zeby zamienic kable , a potem wracam za kolko na druga czesc mojej codziennej jazdy .

Grunt jest bardzo plaski . Podwozie lazika wyzsze niz jakikolwiek kamien w okolicy , a wzgorza lagodnie opadaja , wygladzone przez eony burz piaskowych .

Kiedy wyczerpie sie drugi akumulator , nadchodzi czas na kolejne wyjscie . Zdejmuje ogniwa sloneczne z dachu i rozstawiam je na ziemi . Przez kilka pierwszych solow ustawialem je w rzedzie . Teraz rozstawiam je byle gdzie , tylko staram sie , zeby byly blisko lazika , z czystego lenistwa .

Potem nastepuje niewiarygodnie nudna czesc sola . Siedze sobie przez dwanascie godzin i nie mam nic do roboty . I mam dosc tego lazika . Wnetrze jest rozmiarow vana . Moze sie wydawac , ze to sporo miejsca . Ale przesiedzcie osiem dni w vanie . Nie moge doczekac sie opiekowania sie moja uprawa ziemniakow w przepastnej , otwartej przestrzeni Habu .

Czuje tesknote za Habem ? Jak bardzo jest to chore ?

Mam gowniane programy z lat siedemdziesiatych i troche ksiazek o Poirocie . Ale wiekszosc czasu mysle o dostaniu sie do Aresa 4 . Kiedys bede musial to zrobic . Jak , do cholery , mam przetrwac podroz dlugosci trzech tysiecy dwustu kilometrow w tym czyms ? To zajmie pewnie z piecdziesiat dni . Bede potrzebowal odzyskiwacza wody i oksygenatora . Moze kilku z glownych akumulatorow Habu , troche wiecej ogniw slonecznych , zeby to naladowac… gdzie ja to wszystko pomieszcze ? Te mysli zadreczaja mnie cale nudne dni .

W koncu robi sie ciemno i jestem zmeczony . Klade sie miedzy paczkami z zywnoscia , zbiornikami wody , dodatkowym zbiornikiem tlenu , sterta filtrow dwutlenku wegla , pudelkiem z sikami , torbami gowna i rzeczami osobistymi . Mam kilka kombinezonow jednoczesciowych zalogi , sluza mi za posciel , razem z moim kocem i poduszka . Podsumowujac , co noc spie na stercie smieci .

À propos snu… Dobrej nocy .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 80 .

Zgodnie z moimi szacunkami jestem okolo stu kilometrow od Pathfindera . Formalnie rzecz biorac , to Carl Sagan Memorial Station . Ale z calym respektem dla Carla , moge to nazwac , jak zechce . Jestem krolem Marsa .

Jak wspomnialem , to byla dluga i nudna podroz . A ja nadal zmierzam do celu . Ale hej , jestem astronauta . Dlugie podroze to moja specjalnosc .

Nawigacja jest trudna .

Radiolatarnia Habu ma zasieg tylko czterdziestu kilometrow , potem sygnal jest za slaby . Wiedzialem , ze to bedzie problem , gdy planowalem moja mala wycieczke . Dlatego obmyslilem genialny plan , ktory nie zadzialal . Wyglada na to , ze nie mozna nawigowac przy wykorzystaniu punktow orientacyjnych , jesli nie ma zadnych cholernych punktow orientacyjnych .

Wyladowalismy w delcie dawno wyschnietej rzeki . Jesli gdzies maja byc mikroskamienialosci , to jest dobre miejsce . Co wiecej , woda przyciagnelaby kamienie i probki gleby z miejsc polozonych tysiace kilometrow dalej . Troche kopania i mozna otrzymac bogata geologiczna historie .

To wspaniale dla nauki , ale znaczy tez , ze Hab stoi na pustkowiu pozbawionym wyrazu .

Zastanawialem sie nad zrobieniem kompasu . W laziku jest pelno elektronicznego sprzetu , a w zapasach medycznych bez trudu znajde igle . Jest tylko jeden problem : Mars nie ma pola magnetycznego .

Nawiguje wiec , korzystajac z Fobosa . Pedzi tak szybko wokol Marsa , ze wschodzi i zachodzi dwa razy dziennie , biegnac z zachodu na wschod . To nie jest najdokladniejszy system , ale dziala .

Sprawy maja sie lepiej w solu 75 . Dotarlem do doliny ze wzniesieniem na zachodzie . Miala plaski grunt , dobry do jazdy . Musialem tylko podazac za granica wzniesienia . Nazwalem ja dolina Lewis po naszej nieustraszonej dowodcy . Taki geologiczny nerd , jak ona , pokochalby to miejsce .

Trzy sole pozniej dolina Lewis otworzyla sie na przepastna rownine . Znow bylem bez punktow odniesienia i musialem polegac na tym , ze Fobos mnie poprowadzi . Jest w tym chyba jakas symbolika . Fobos to bog strachu , ja pozwalam mu byc moim przewodnikiem . Niezbyt dobry znak .

Ale dzis szczescie w koncu sie do mnie usmiechnelo . Po dwoch solach szwendania sie po pustyni znalazlem cos do nawigowania . Krater o srednicy pieciu kilometrow , tak maly , ze nawet nie mial nazwy . Ale dla mnie jest niczym latarnia morska w Aleksandrii . Odkad go zobaczylem , wiedzialem dokladnie , gdzie jestem .

Wlasnie przy nim obozuje .

W koncu minalem puste miejsca na mapie . Jutro bede nawigowal , korzystajac z „latarni” , a potem z krateru Hamelin . Jestem w dobrej formie .

Teraz zaczynam moje nastepne zadanie : Siedzenie bezczynnie przez dwanascie godzin .

Lepiej juz zaczne!

WPIS W DZIENNIKU : SOL 81 .

Prawie dotarlem dzis do Pathfindera , ale skonczylo mi sie paliwo . Jeszcze tylko dwadziescia dwa kilometry!

Niczym niewyrozniajaca sie jazda . Nawigacja nie stanowila problemu . Gdy „latarnia” znikala w oddali , ujrzalem brzeg krateru Hamelin .

Juz dawno opuscilem rownine Acidalia . Teraz jestem w glebi Ares Vallis . Puste doliny ustepuja teraz bardziej wyboistym terenom . Z porozrzucanymi przeszkodami , ktore nigdy nie zostaly zasypane przez piach . Jazda staje sie uciazliwa , musze bardziej uwazac .

Do tej pory jezdzilem po terenie usianym kamieniami . Ale im dalej na poludnie , tym glazy staja sie wieksze i liczniejsze . Musze omijac niektore z nich , inaczej ryzykowalbym uszkodzenie zawieszenia . Na szczescie nie bede musial tego robic dlugo . Gdy dotre do Pathfindera , moge zawrocic .

Pogoda byla bardzo dobra . zadnego zauwazalnego wiatru , zadnych burz . Mysle , ze mi sie poszczescilo . Jest spora szansa , ze slady mojego lazika z paru poprzednich solow sa nietkniete . Powinienem po nich dotrzec z powrotem do doliny Lewis .

Po rozstawieniu paneli slonecznych poszedlem na maly spacer . Nigdy nie stracilem lazika z oka; ostatnie , na co mam ochote , to zgubic sie podczas spaceru . Ale nie moglem tak od razu wrocic do tego ciasnego , smierdzacego szczurzego gniazda . Nie od razu .

To dziwne uczucie . Gdziekolwiek pojde , jestem pierwszy . Wyjsc z lazika ? Pierwszy czlowiek , ktory tu byl! Wejsc na wzgorze ? Pierwszy gosc , ktory na nie wszedl! Kopnac kamien ? Ten kamien byl w tym samym miejscu od milionow lat!

Jestem pierwszym czlowiekiem , ktory przejechal dlugi dystans na Marsie . Pierwszym czlowiekiem , ktory spedzil na Marsie wiecej niz trzydziesci jeden solow . Pierwszym czlowiekiem , ktory zbieral plony na Marsie . Pierwszy , pierwszy , pierwszy!

Nie spodziewalem sie , ze w czymkolwiek bede pierwszy . Bylem piatym czlonkiem zalogi , ktory wyszedl z MDV-a , gdy wyladowalismy . To uczynilo mnie siedemnastym czlowiekiem , ktory postawil stope na Marsie . Kolejnosc wychodzenia zostala ustalona lata wczesniej . Miesiac przed odlotem zrobilismy sobie tatuaze naszych marsjanskich numerow . Johanssen prawie odmowila swojej „15” , poniewaz obawiala sie , ze to bedzie bolec . Oto kobieta , ktora przetrwala wirowke , przebywanie w stanie niewazkosci , przebywanie w stanie niewazkosci w opadajacym samolocie[8] , trudne cwiczenia ladowania i dziesieciokilometrowe biegi . Kobieta , ktora poradzila sobie z usterka w trakcie symulacji MDV-a , gdy byla obracana dookola . I ta kobieta bala sie igly do tatuazu .

Cholera . Tesknie za nimi .

Jezu Chryste , oddalbym wszystko za pieciominutowa rozmowe z kimkolwiek . Kimkolwiek gdziekolwiek . O czymkolwiek .

Jestem pierwsza osoba sama na calej planecie .

Okej , starczy tego rozczulania sie . Prowadze z kims rozmowe , ktos przeciez moze przeczyta ten dziennik . Troche jednostronna , ale musi wystarczyc . Moge umrzec , ale cholera , ktos bedzie wiedzial , co mialem do powiedzenia .

Celem tej calej podrozy jest zdobycie radia . Moge uzyskac polaczenie z ludzkoscia przed smiercia .

Kolejna rzecz , w ktorej bede pierwszy . Jutro bede pierwsza osoba , ktora odzyskala sonde marsjanska .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 82 .

Zwyciestwo! Znalazlem!

Wiedzialem , ze jestem w dobrej okolicy , gdy dostrzeglem w oddali szczyty Twin Peaks . Te dwa male wzgorza sa mniej niz kilometr od miejsca ladowania . Nawet lepiej , byly na dalekim koncu obszaru . Wszystko , co musialem zrobic , to jechac w ich kierunku , az trafilem na ladownik .

I byl tam! Dokladnie tam , gdzie sie spodziewalem!

Ostatnim stadium ladowania Pathfindera byl czworoscian utworzony z balonow . Balony przyjely na siebie sile uderzenia . Gdy czworoscian sie zatrzymal , powietrze zeszlo z balonow i ukazala sie sonda .

To tak naprawde dwa oddzielne komponenty . Ladownik sam w sobie i lazik Sojourner . Ladownik nie mial mozliwosci przemieszczania sie , ale lazik jezdzil po okolicy , dobrze przypatrujac sie kamieniom . Zabieram oba ze soba , ale liczy sie przede wszystkim ladownik . To ta czesc moze sie komunikowac z Ziemia .

Nie umiem opisac swojego szczescia , gdy go znalazlem . Dostac sie tu nie bylo latwo , ale udalo mi sie .

Ladownik byl do polowy zasypany . Kopiac szybko i uwaznie , odslonilem jego wieksza czesc . Ale wielki czworoscian i balony nadal czekaly pod powierzchnia .

Po krotkich poszukiwaniach znalazlem Sojournera . Ten maly biedak byl tylko dwa metry od ladownika . Jak przez mgle pamietam , ze znajdowal sie dalej , gdy go widziano ostatni raz . Pewnie wszedl w tryb awaryjny i okrazal ladownik , probujac nawiazac kontakt .

Szybko przenioslem go do mojego lazika . Jest maly , lekki i latwo zmiescil sie w sluzie . Z ladownikiem to inna sprawa .

Nie mialem nadziei , ze w calosci zabiore go do Habu . Byl po prostu za duzy . Musialem nalozyc moj kapelusik inzyniera mechanika .

Sonda byla przytwierdzona do centralnego panelu rozlozonego czworoscianu . Pozostale trzy sciany byly przymocowane zawiasami . Kazdy w JPL wam powie , ze sondy sa delikatne . Masa jest istotna , wiec nie sa przystosowane do otrzymywania mocnych ciosow .

Jak uzylem lomu , to zawiasy od razu puscily!

Potem sprawy sie troche skomplikowaly . Gdy sprobowalem podniesc centralny panel , ani drgnal .

Tak jak pozostale trzy panele , centralny panel mial pod soba balony , z ktorych zeszlo powietrze . W ciagu dekad balony rozerwaly sie i napelnily piachem .

Moglbym je odciac , ale musialbym sie wpierw do nich dokopac . Nie byloby to trudne , to tylko piasek . Ale trzy inne panele staly na drodze .

Szybko sobie zdalem sprawe , ze mam w dupie stan pozostalych paneli . Wrocilem do lazika , wycialem kilka pasow z materialu Habu . Potem zwinalem je w prymitywna , ale wytrzymala line . Nie moja zasluga , ze byla mocna . To dzielo NASA . Ja tym pasom tylko nadalem ksztalt liny .

Przywiazalem jeden koniec do panelu , drugi do lazika . lazik zostal stworzony do pokonywania ekstremalnie wyboistych terenow , czesto pod stromym katem . Moze nie byc szybki , ale ma doskonaly moment obrotowy . Odholowalem panel jak jakis burak usuwajacy pieniek drzewa .

Teraz mialem miejsce do kopania . Po kolei odslanialem balony i odcinalem je . Cala robota zajela jakas godzine .

Pozniej podnioslem centralny panel ze sprzetem do niego przymocowanym i zanioslem to do lazika!

Przynajmniej chcialem to zrobic . Calosc jest nadal ciezka jak diabli . Zgaduje , ze to ze dwiescie kilogramow . Nawet w grawitacji Marsa to troche za duzo . Moglbym to spokojnie przenosic w Habie . Ale mialbym to podniesc , majac na sobie niewygodny skafander ? Nic z tego .

Tak wiec zaciagnalem to do lazika .

Nastepne zadanie : umiescic to na dachu .

W tym momencie dach byl pusty . Nawet majac prawie pelne akumulatory , rozstawilem panele . Czemu nie ? Darmowa energia .

Rozpracowalem to juz wczesniej . Jadac tutaj , mialem dwa stosy ogniw , ktore zajmowaly caly dach . Wracac bede z jednym stosem . To troszke bardziej niebezpieczne; moga spasc . Ale glowny problem jest taki , ze bedzie cholernie trudno ulozyc tak wysoki stos . Poradze sobie .

Nie moge po prostu przerzucic liny i wciagnac Pathfindera . Nie chce go zepsuc . To znaczy , on juz jest zepsuty , stracili z nim kontakt w 1997 roku . Ale nie chce zepsuc go bardziej .

Wpadlem na rozwiazanie . Ale na dzis starczy fizycznej pracy . Poza tym dzienne swiatlo jest juz slabe .

Teraz jestem w laziku , patrze na Sojournera . Wydaje sie w porzadku . zadnych widocznych uszkodzen . Nie wyglada na to , ze Slonce cos za bardzo przypalilo . Gesta warstwa marsjanskiego szajsu uchronila go przed uszkodzeniem slonecznym zwiazanym z dlugotrwala ekspozycja .

Mozecie pomyslec , ze z Sojournera nie bede mial zbyt wiele pozytku . Nie moze komunikowac sie z Ziemia . Czemu mi na nim zalezy ?

Bo ma duzo ruchomych czesci .

Jesli uda mi sie nawiazac lacznosc z NASA , moge do nich mowic , trzymajac zapisana kartke przed kamera ladownika . Ale jak oni beda mowic do mnie ? Jedyne ruchome czesci w ladowniku to antena kierunkowa (ktora musialaby byc wycelowana caly czas w Ziemie) i ramie kamery . Musielibysmy opracowac system , w ktorym NASA mowilaby do mnie , obracajac kamere . To bylby piekielnie wolny sposob komunikacji .

Ale Sojourner ma szesc niezaleznych kol , ktore obracaja sie z rozsadna predkoscia . Za ich pomoca byloby duzo latwiej sie komunikowac . Jesli wszystko inne zawiedzie , moglbym na nich narysowac litery i przymocowac lusterko do kamery . NASA literowalaby mi wyrazy .

To wszystko przy zalozeniu , ze uda mi sie uruchomic radio ladownika .

Pora isc w kime . Jutro mam przed soba sporo ciezkiej roboty . Potrzebuje odpoczynku .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 83 .

O Boze , caly jestem obolaly .

Ale to byl jedyny sposob , jaki mi przyszedl do glowy , zeby bezpiecznie umiescic ladownik na dachu .

Zbudowalem rampe z kamieni i piasku . Tak jak starozytni Egipcjanie .

Jesli czegos nie brakuje na Ares Vallis , to wlasnie kamieni!

Najpierw eksperymentowalem , zeby ustalic nachylenie rampy . Ukladalem troche kamieni blisko ladownika . Potem ciagalem go w gore i w dol . Pozniej robilem sterte bardziej stroma itd . Powtarzalem to , az doszedlem do wniosku , ze najlepszy bedzie kat trzydziestu stopni . Wieksze nachylenie byloby ryzykowne . Moglbym go wypuscic i ladownik zlecialby z rampy .

Dach lazika znajduje sie na wysokosci ponad dwoch metrow , wiec potrzebowalem rampy o dlugosci czterech metrow . Zabralem sie do roboty .

Z pierwszymi kilkoma kamieniami poszlo gladko . Potem zaczely sie robic coraz ciezsze i ciezsze . Taka harowka w skafandrze to istne samobojstwo . Wszystko jest trudniejsze , bo taszczysz na sobie dwudziestokilogramowy kombinezon , a twoje ruchy sa ograniczone . Po dwudziestu minutach dostalem zadyszki .

Dlatego oszukiwalem . Zwiekszylem zawartosc tlenu w mieszance oddechowej . Naprawde pomoglo . Pewnie nie powinienem tego robic zbyt czesto . Nie bylo mi tez goraco . Skafander traci cieplo szybciej , niz moje cialo wytwarza . System ogrzewania sprawia , ze temperatura jest znosna . Dzieki mojej pracy fizycznej skafander nie musial sie tak bardzo ogrzewac .

Po godzinach katorzniczej pracy rampa byla gotowa . Nic wiecej niz sterta kamieni dotykajaca lazika . Ale siegala dachu .

Najpierw wszedlem na rampe i z niej zszedlem . zeby upewnic sie , czy jest stabilna . Potem wciagnalem ladownik . Zadzialalo jak marzenie!

Caly sie usmiechalem , gdy mocowalem ladownik . Upewnilem sie , ze jest mocno przytwierdzony i nawet ulozylem panele sloneczne w jeden duzy stos (dlaczego mialbym marnowac rampe ?) .

Ale wtedy mnie to uderzylo . Rampa zapadlaby sie , gdybym odjechal , i spadajace kamienie moglyby uszkodzic kola lub podwozie . Musialem rozebrac rampe , zeby tego uniknac .

Uch .

Rozebranie jej bylo latwiejsze niz zbudowanie . Nie musialem ostroznie klasc kazdego kamienia na swoje miejsce . Po prostu rzucalem je byle gdzie . Zabralo mi to tylko godzine .

I skonczylem!

Jutro rano zaczne podroz powrotna . Majac ze soba nowe dwustukilogramowe zepsute radio .





ROZDZIAl 10


WPIS W DZIENNIKU : SOL 90 .

Siedem dni od dotarcia do Pathfindera i siedem dni blizej domu .

Tak jak liczylem , moje slady zaprowadzily mnie do doliny Lewis . Potem cztery sole latwej jazdy . Wzgorza po mojej lewej sprawily , ze nie mozna sie bylo zgubic . A grunt byl rowny .

Ale wszystko , co dobre , szybko sie konczy . Jestem znow na rowninie Acidalia . slady kol dawno zniknely . Odkad tu bylem ostatni raz , minelo szesnascie dni . Nawet podczas dobrej pogody zatarlyby sie w takim czasie .

Powinienem ukladac sterte kamieni za kazdym razem , gdy obozowalem . Teren jest tak plaski , ze widzialbym sterte z odleglosci paru kilometrow .

Z drugiej strony gdy wracalem myslami do budowania rampy… och .

Tak wiec znow jestem pustynnym wedrowcem . Wykorzystuje Fobosa do nawigacji i licze , ze nie za bardzo zabladze . Musze sie tylko dostac na odleglosc czterdziestu kilometrow od Habu i zlapie sygnal .

Jestem optymistycznie nastawiony . Po raz pierwszy mysle , ze moge w jednym kawalku wydostac sie z tej planety . Myslac o tym , zbieram probki gruntu i kamieni za kazdy razem , gdy wychodze na zewnatrz .

Na poczatku stwierdzilem , ze to moj obowiazek . Jesli przezyje , geologowie beda mnie za to kochac . Ale pozniej to zaczelo byc fajne . Teraz , jadac , czekam na prosty akt pakowania kamieni .

Fajnie jest znowu byc astronauta . O to chodzi . Nie niechetnym farmerem , nie inzynierem elektrykiem , nie kierowca ciezarowki . Astronauta . Robie to , co robia astronauci . Brakowalo mi tego .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 92 .

Zlapalem dzis dwusekundowy sygnal z Habu , potem go stracilem . Ale to dobry znak . Przez ostatnie dwa dni podrozowalem z grubsza na polnocny polnocny zachod . Musze byc jakies sto kilometrow od Habu; to cud , ze zlapalem jakikolwiek sygnal . Musialy akurat panowac idealne warunki pogodowe .

W trakcie tych wyjatkowo nudnych dni ogladam The Six Million Dollar Man z niewyczerpanej kolekcji bzdur z lat siedemdziesiatych komandor porucznik Lewis .

Wlasnie obejrzalem odcinek , w ktorym Steve Austin walczy z rosyjska sonda wenusjanska , gdy ta przypadkiem wyladowala na Ziemi . Jako ekspert od podrozy miedzyplanetarnych moge wam powiedziec , ze nie ma zadnych naukowych niescislosci w tej historii . Calkiem czesto sie zdarza , ze sonda laduje na zlej planecie . Ponadto wielki , plaski kadlub sondy doskonale wytrzymuje wysokie cisnienie atmosfery Wenus . No i jak wiemy , sondy czesto odmawiaja sluchania rozkazow i atakuja ludzi , gdy tylko ich zobacza .

Jak na razie Pathfinder nie probowal mnie zabic . Ale mam na niego oko .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 93 .

Dzis zlapalem sygnal Habu . Nie ma szans , zebym sie zgubil . Wedlug komputera jestem dwadziescia cztery kilometry siedemset osiemnascie metrow od Habu .

Jutro bede w domu . Nawet jesli lazik mialby powazna awarie , nic mi sie nie stanie . Moge stad isc do Habu .

Nie wiem , czy o tym wczesniej wspomnialem , ale mam naprawde dosc siedzenia w tym laziku . Spedzilem tyle czasu , siedzac lub lezac , ze kurewsko bola mnie plecy . Teraz najbardziej tesknie za Beckiem ze wszystkich czlonkow zalogi . On by cos zaradzil na bol plecow .

Ale pewnie tez by mnie za to opieprzyl . „Dlaczego nie robiles cwiczen rozciagajacych ? Twoje cialo jest wazne , jedz wiecej blonnika” lub cos takiego .

Na tym etapie chetnie wysluchalbym wykladu o zdrowiu .

W trakcie treningu musielismy przejsc budzace postrach cwiczenie „Chybiona orbita” . W razie awarii w trakcie drugiego etapu wznoszenia sie MAV-u bylibysmy na orbicie . Ale zbyt nisko , zeby dotrzec do Hermesa . Zahaczalibysmy lekko o atmosfere , wiec nasza orbita szybko by malala . NASA zdalnie pokierowalaby Hermesem , tak zeby nas zabrac . Potem bysmy uciekli stamtad tak szybko , jak sie da , zanim Hermes napotkalby za duzy opor .

zeby to przecwiczyc , zmusili nas do pozostania w MAV-ie przez trzy ponure dni . Szesc osob w pojezdzie zaprojektowanym do przebywania w nim przez dwadziescia trzy minuty lotu . Bylo mi troszke ciasno . I mowiac „troszke ciasno” , mam na mysli to , ze „wszyscy chcielismy sie pozabijac” .

Dalbym wszystko , zeby znowu byc z nimi w tej kapsule .

O rety , mam nadzieje , ze uruchomie Pathfindera .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 94 .

Wszedzie dobrze , ale w domu najlepiej!

Dzis pisze z mojego ogromnego , przepastnego Habu!

Po wejsciu do srodka od razu rozlozylem ramiona i biegalem w kolko . Super! Bylem w tych cholernym laziku przez dwadziescia dwa sole i nie moglem sie nawet przejsc , nie wkladajac wczesniej skafandra .

Musze zniesc dwa razy tyle , zeby dostac sie do Aresa 4 , ale to problem na pozniej .

Po kilku radosnych okrazeniach wokol Habu nadszedl czas , zeby zabrac sie do roboty .

Najpierw uruchomilem oksygenator i regulator atmosfery . Sprawdzilem stezenie gazow w powietrzu i wszystko wygladalo w porzadku . W powietrzu nadal byl CO2 , wiec rosliny nie udusily sie bez moich wydechow .

Oczywiscie sprawdzilem dokladnie uprawe – jest zdrowa .

Dodalem moja torbe gowna do stosu nawozu . Mily zapach , mowie wam . Ale jak dolozylem troche ziemi , zapach zlagodnial do poziomu , ktory mozna wytrzymac . Wlalem zawartosc mojego pudelka sikow do odzyskiwacza wody .

Nie bylo mnie trzy tygodnie i zostawilem bardzo duza wilgotnosc w Habie . Dla moich roslin . Za duzo wody w powietrzu moze spowodowac wiele problemow z elektrycznoscia . Dlatego nastepnych kilka godzin poswiecilem pelnemu skanowi systemow .

Potem usiadlem na troche . Chcialem poswiecic reszte dnia na relaks , ale czekala mnie jeszcze praca .

Ubralem sie , poszedlem do lazika i zdjalem z dachu ogniwa sloneczne . W ciagu nastepnych kilku godzin zamontowalem je na swoich miejscach i podlaczylem do sieci energetycznej Habu .

Zdjecie ladownika z dachu bylo o niebo prostsze niz umieszczenie go tam . Odczepilem rozporke od platformy MAV-u i zaciagnalem ja do lazika . Oparlem o kadlub , zakopalem drugi koniec w ziemi dla stabilnosci i mialem rampe .

Powinienem zabrac ze soba rozporke do Pathfindera . zyj i ucz sie .

Nie ma szans , zeby wprowadzic ladownik do sluzy . Jest po prostu za duzy . Moglbym pewnie go rozebrac i wniesc do srodka w czesciach . Ale przeciw temu jest argument nie do odparcia .

Nie majac pola magnetycznego , Mars nie ma zadnej ochrony przed promieniowaniem slonecznym . Jesli bylbym na nie wystawiony , dostalbym takiego raka , ze jeszcze ten rak mialby raka . Tak wiec plotno Habu ekranuje fale elektromagnetyczne . To znaczy , ze Hab zablokowalby jakakolwiek transmisje , gdyby ladownik znajdowal sie w srodku .

Jesli juz mowa o raku , nadeszla pora , zeby sie pozbyc RTG .

Cierpialem przy powtornym wejsciu do lazika , ale trzeba bylo to zrobic . Jesli RTG kiedykolwiek by sie rozszczelnil , zabilby mnie na smierc .

W NASA zdecydowali , ze cztery kilometry to bezpieczna odleglosc , i nie zamierzalem sie zastanawiac , czy mieli racje . Pojechalem tam , gdzie komandor porucznik Lewis go zostawila , wrzucilem go do tej samej dziury i wrocilem do Habu .

Jutro zaczne prace nad ladownikiem .

Teraz bede sie cieszyl dobrym , dlugim snem w prawdziwym lozku . Z podnoszaca na duchu swiadomoscia , ze gdy wstane , moje siki trafia prosto do toalety .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 95 .

Dzisiaj byl dzien napraw!

Misja Pathfindera zakonczyla sie z powodu nieznanej , krytycznej awarii ladownika . Gdy stracili kontakt z ladownikiem , nie mieli pojecia , co sie stalo z Sojournerem . Moze jest w lepszym stanie , niz mysleli . Moze potrzebuje tylko zasilania . Zasilania , ktorego nie mial , poniewaz panele sloneczne byly gesto pokryte zapieczonym pylem .

Postawilem maly lazik na stole warsztatowym , podwazylem lewarkiem panel i zajrzalem do srodka . Bateria byla nieregenerowalnym ogniwem litowo-tionylowym . Wpadlem na to dzieki subtelnym wskazowkom : ksztaltowi zlaczy , grubosci izolacji i temu , ze bylo na niej napisane LiSOCl2 NON-RCHRG .

Dokladnie oczyscilem panele sloneczne , a potem wycelowalem w nie mala , gietka lampke . Bateria dawno sie wyczerpala . Ale panele moga byc w porzadku . Sojourner moze dzialac , korzystajac tylko z nich . Zobaczymy , co sie stanie .

Potem nadszedl czas , zeby przyjrzec sie tatusiowi Sojournera . Ubralem sie i wyszedlem na zewnatrz .

W wiekszosci ladownikow problemem jest akumulator . Jest to najdelikatniejsza czesc i jesli sie zepsuje , nie ma szans , ze uda sie ja naprawic .

Ladowniki nie moga sie po prostu wylaczyc i czekac , gdy maja slabe akumulatory . Ich elektronika nie zadziala , jesli nie osiagnie minimalnej temperatury . Tak wiec maja grzejniki , ktore ja ogrzewaja . Problem , ktory rzadko wystepuje na Ziemi , ale sami wiecie – to Mars .

Po pewnym czasie panele sloneczne zostaly przykryte pylem . Zima przynosi chlodniejsze dni i mniej swiatla slonecznego . To wszystko sklada sie na wielkie „pieprz sie” od Marsa dla twojego ladownika . W koncu ladownik zuzywa wiecej mocy na ogrzanie sie , niz jest w stanie wytworzyc z mizernego swiatla , ktore przedrze sie przez pyl .

Kiedy akumulator sie rozladuje , elektronika robi sie za zimna i caly system pada . Panele sloneczne troche podladuja akumulator , ale nie ma nic , co mogloby kazac systemowi ponownie sie zaladowac . To moze nakazac tylko elektronika , ktora oczywiscie nie dziala . W koncu nieuzywany akumulator straci zdolnosc do utrzymywania ladunku .

To typowa przyczyna smierci sondy . I mam nadzieje , ze to wlasnie spotkalo Pathfindera .

Ulozylem troche resztek z MDV-a w prowizoryczny stol i rampe . Potem wciagnalem ladownik na moj nowy , zewnetrzny stol warsztatowy . Pracowanie w skafandrze jest wystarczajaco denerwujace . Schylanie sie caly czas byloby tortura .

Wzialem narzedzia i zaczalem grzebac . Otworzenie zewnetrznego panelu nie bylo zbyt trudne i bez problemu zidentyfikowalem akumulator . JPL oznacza wszystko . To akumulator Ag-Zn o pojemnosci czterdziestu amperogodzin i optymalnym napieciu poltora wolta . Wow! Kiedys naprawde te rzeczy pracowaly na niczym .

Odlaczylem akumulator i wrocilem do srodka . Sprawdzilem go za pomoca swoich narzedzi i jest martwy , martwy , martwy . Moglbym zaszurac nogami na dywanie i uzyskac wiekszy ladunek .

Wiedzialem , czego potrzebowal ladownik . Poltora wolta .

Porownujac z tym prowizorycznym chlamem , ktory budowalem od czasu 6 . sola , to byl maly pikus . Mam regulatory napiecia w swoim zestawie . Tylko pietnascie minut zajelo mi podlaczenie regulatora do zapasowej linii napiecia , a potem kolejna godzine , zeby wyjsc na zewnatrz i podlaczyc linie tam , gdzie byl akumulator .

I pojawia sie problem temperatury . Najlepiej , zeby elektronika byla cieplejsza niz -40°C . Dzisiaj jest rzeskie -63°C .

Akumulator byl wielki i latwy do zidentyfikowania , ale nie mialem pojecia , gdzie znajdowaly sie grzejniki . Nawet gdybym wiedzial , podlaczenie ich bezposrednio do pradu byloby zbyt ryzykowne . Moglbym bez problemu spalic caly uklad .

Tak wiec zamiast tego wybralem sie do starego dobrego „magazynu czesci zapasowych” , czyli lazika numer 1 , i wymontowalem z niego grzejnik kabiny . Tak wybebeszylem biedny lazik , ze wyglada , jakbym go zaparkowal w zlej dzielnicy .

Przynioslem grzejnik do mojego stolu warsztatowego i podlaczylem do zasilania Habu . Potem wlozylem do ladownika , tam , gdzie wczesniej znajdowal sie akumulator .

Teraz nic tylko czekac . I miec nadzieje .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 96 .

Mialem szczera nadzieje , ze obudze sie , a ladownik bedzie dzialal . Ale nie mialem takiego szczescia . Jego antena kierunkowa jest dokladnie tam , gdzie ja widzialem ostatni raz . Czemu to ma znaczenie ? No coz , powiem wam…

Jesli ladownik ozyje (i mamy tu spore jesli) , sprobuje nawiazac kontakt z Ziemia . Problem w tym , ze nikt nie nasluchuje . To nie jest tak , ze zespol Pathfindera siedzi w JPL i czeka , liczac , ze ich dawno martwa sonda zostanie naprawiona przez krnabrnego astronaute .

Zakladam , ze sygnal odbierze Deep Space Network lub SETI . Jesli wylapia sygnal z Pathfindera , na pewno powiedza JPL .

JPL szybko wpadloby na to , co sie dzieje , szczegolnie gdyby uzyli triangulacji do zlokalizowania zrodla sygnalu .

Przekazaliby ladownikowi , gdzie jest Ziemia , a ten ustawilby odpowiednio antene kierunkowa . Tak wiec dzieki ustawieniu anteny moge sie dowiedziec , ze sie podlaczylem .

Jak na razie , bez sukcesu .

Nadal jest nadzieja . Duzo rzeczy moze opozniac rozwoj spraw . Grzejnik lazika jest zbudowany tak , zeby ogrzewac powietrze o cisnieniu jednej atmosfery . Rzadkie marsjanskie powietrze na pewno znaczaco przeszkadza mu w pracy . Tak wiec elektronika na ogrzanie sie moze potrzebowac wiecej czasu .

Dodatkowo Ziemia jest widoczna tylko w dzien . Ja naprawilem (mam nadzieje) lazik wczoraj wieczorem . Teraz jest ranek , wiec wiekszosc czasu , jaki uplynal , to noc . Brak Ziemi .

Sojourner takze nie wykazuje oznak zycia . Cala noc byl w milym , cieplutkim srodowisku Habu . I mial duzo swiatla padajacego na jego czysciutenkie ogniwa sloneczne . Moze prowadzi program rozszerzonej autodiagnostyki albo czeka na sygnal od ladownika czy cos takiego .

Musze po prostu przestac na razie o tym myslec .

DZIENNIK PATHFINDERA : SOL 0

ZAINICJOWANO SEKWENCJe lADOWANIA POCZaTKOWEGO

CZAS 00 .00 .00

WYKRYTO SPADEK MOCY , CZAS/DATA NIEPEWNA

lADOWANIE SYSTEMU OPERACYJNEGO…

SYSTEM OPERACYJNY VXWARE (C) WIND RIVER SYSTEMS

PRZEPROWADZAM TEST SPRZeTU :

TEMPERATURA WEW . : -34°C

TEMPERATURA ZEW . : NIE DZIAlA

AKUMULATOR : PElNY

HIGAIN : OK

LOGAIN : OK

CZUJNIK WIATRU : NIE DZIAlA

METEO : NIE DZIAlA

ASI : NIE DZIAlA

APARAT : OK

RAMPA lAZIKA : NIE DZIAlA

SOLAR A : NIE DZIAlA

SOLAR B : NIE DZIAlA

SOLAR C : NIE DZIAlA

TEST SPRZeTU ZAKOnCZONO

NADAWANIE STATUSU

NASlUCHIWANIE SYGNAlU TELEMETRII…

NASlUCHIWANIE SYGNAlU TELEMETRII…

NASlUCHIWANIE SYGNAlU TELEMETRII…

ODEBRANO SYGNAl





ROZDZIAl 11


– Cos nadchodzi… tak… tak! To Pathfinder!

Sala wypelnila sie okrzykami radosci . Venkat serdecznie klepnal w plecy nieznanego mu technika , a Bruce dzgal piescia powietrze .

Dorazne centrum kontroli bylo osiagnieciem samym w sobie . W ciagu ostatnich dwudziestu dni inzynierowie z JPL pracowali dwadziescia cztery godziny na dobe , zeby zebrac razem stare komputery , naprawic zepsute czesci , polaczyc wszystko i zainstalowac pospiesznie napisane oprogramowanie , ktore pozwolilo na polaczenie z nowoczesna Deep Space Network .

Sala byla wczesniej uzywana jako sala konferencyjna . JPL nie mialo gotowej wolnej przestrzeni . Pokoj byl zapchany komputerami i innym sprzetem , zostalo niewiele miejsca dla licznych , scisnietych obserwatorow .

Tylko ekipa Associated Press przyciskala sie do sciany i nieudolnie probowala nikomu nie zagradzac drogi , filmujac ten obiecujacy moment . Reszta mediow musiala sie zadowolic nadawanym na zywo przekazem AP i czekac na konferencje prasowa .

Venkat obrocil sie do Bruce’a .

– Cholera , Bruce . Tym razem naprawde wyciagnales krolika z kapelusza! Dobra robota!

– Jestem tylko dyrektorem – odpowiedzial Bruce skromnie . – Podziekuj chlopakom , ktorzy to wszystko posklejali do kupy .

– O tak , zrobie to! – Venkat usmiechnal sie promiennie . – Ale najpierw musze porozmawiac z moim nowym najlepszym przyjacielem!

Odwrocil sie do mezczyzny w sluchawkach , siedzacego przy konsoli komunikacyjnej . Zapytal go :

– Jak masz na imie , nowy najlepszy przyjacielu ?

– Tim – odpowiedzial , nie spuszczajac z oka monitora .

– Co teraz ? – zapytal Venkat .

– Automatycznie wyslalismy odpowiedz telemetryczna . Dotrze tam za troche ponad jedenascie minut . Gdy tylko to zrobi , Pathfinder zacznie transmisje kierunkowe . Tak wiec musimy poczekac dwadziescia dwie minuty , az odezwie sie znowu .

– Venkat ma doktorat z fizyki , Tim – wtracil Bruce . – Nie musisz mu tlumaczyc czasu transmisji .

Tim wzruszyl ramionami .

– Z dyrektorami nigdy nie wiadomo .

– Co bylo w transmisji , ktora odebralismy ? – zapytal Venkat .

– To , co najwazniejsze . Autodiagnostyka sprzetu . Ma sporo niedzialajacych podzespolow , bo Watney usunal panele .

– Co z aparatem ?

– Twierdzi , ze dziala . Jak najszybciej kazemy mu zrobic panorame .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 97 .

Zadzialalo!

Rety , ja pierdziele , naprawde zadzialalo!

Wlasnie sprawdzilem ladownik . Antena kierunkowa jest wycelowana dokladnie w Ziemie! Pathfinder nie ma mozliwosci ustalenia swojego polozenia , wiec nie ma tez mozliwosci ustalenia polozenia Ziemi . Jedynym sposobem , zeby sie tego dowiedziec , jest odebranie sygnalu .

Wiedza , ze zyje!

Nie mam pojecia , co powiedziec . To byl szalony plan , a jednak zadzialal! Znowu bede z kims rozmawial . Spedzilem trzy miesiace jako najbardziej samotny czlowiek w historii , ale koniec z tym .

Pewnie , moge nie zostac uratowany . Ale nie bede sam .

Przez caly czas , gdy odzyskiwalem Pathfindera , wyobrazalem sobie te chwile . Doszedlem do wniosku , ze troche sobie poskacze , moze pokaze Marsowi srodkowy palec (bo cala ta cholerna planeta jest moim wrogiem) , ale tego nie zrobilem . Gdy wrocilem do Habu i zdjalem skafander , usiadlem na podlodze i zaczalem plakac . Ryczalem przez kilka minut jak dziecko . W koncu zaczalem tylko lekko pochlipywac i wtedy nadszedl gleboki spokoj .

To byl dobry spokoj .

Dotarlo do mnie : Teraz , kiedy moge przezyc , musze ostrozniej dokumentowac w dzienniku krepujace momenty . Jak sie usuwa wpisy z dziennika ? Nie widze tej opcji… Pozniej poszukam . Mam wazniejsze rzeczy na glowie .

Mam ludzi , z ktorymi moge rozmawiac!

*

Venkat usmiechnal sie , zajmujac podium w sali konferencyjnej JPL .

– Troche ponad pol godziny temu otrzymalismy sygnal z anteny kierunkowej – powiedzial Venkat do zgromadzonych dziennikarzy . – Natychmiast polecilismy Pathfinderowi zrobienie zdjecia panoramicznego . Mamy nadzieje , ze Watney przygotowal dla nas jakas wiadomosc . Pytania ?

W gore wystrzelil las rak .

– Cathy , zacznijmy od ciebie . – Venkat wskazal reporterke CNN .

– Dzieki . Czy udalo sie nawiazac kontakt z lazikiem Sojourner ?

– Niestety nie – odparl . – Ladownik nie nawiazal lacznosci z Sojournerem i nie mamy mozliwosci bezposredniego zlapania kontaktu .

– Co moze byc nie tak z Sojournerem ?

– Nawet nie moge spekulowac – powiedzial Venkat . – Po spedzeniu tak dlugiego czasu na Marsie wszystko moze byc nie tak .

– Najlepszy strzal ?

– Nasz najlepszy strzal jest taki , ze Watney wniosl lazik do Habu . Sygnal ladownika nie moglby sie przedostac przez plotno pokrywajace Hab . – Wskazal na innego reportera i powiedzial : – Ty , tam .

– Marty West , NBC News . Jak bedziecie sie komunikowac z Watneyem , gdy juz wszystko zadziala ?

– To zalezy od Watneya – odparl Venkat . – Dysponujemy tylko kamera . On moze pisac notatki i je podnosic . Ale problem w tym , jak my bedziemy odpowiadac .

– Jak to ? – zapytal Marty .

– Bo wszystko , co mamy , to platforma aparatu . To jedyna ruchoma czesc . Jest duzo mozliwosci przekazywania Markowi informacji za pomoca rotacji platformy , ale nie ma sposobu , zeby go o tym powiadomic . On musi cos wymyslic i nam powiedziec . Zrobimy , jak on powie .

Wskazal na innego reportera .

– smialo .

– Jill Holbrook , BBC . Trzydziesci dwie minuty w obie strony i jedna obracajaca sie platforma do porozumiewania sie , to bedzie cholernie dluga rozmowa , prawda ?

– Zgadza sie – potwierdzil Venkat . – Jest wczesnie rano na rowninie Acidalia i trzecia rano tutaj w Pasadenie . Bedziemy tu cala noc , a to dopiero poczatek . Na razie koniec pytan , panorama przybedzie za pare minut . Bedziemy was informowac .

Zanim ktokolwiek zdolal jeszcze zadac pytanie , Venkat wyszedl bocznymi drzwiami i pospieszyl przez hol do zaimprowizowanego centrum kontroli Pathfindera . Przecisnal sie przez chmare ludzi i dotarl do konsoli komunikacyjnej .

– Cokolwiek , Tim ?

– Pewnie . Ale patrzymy w ten czarny ekran , bo jest duzo ciekawszy niz zdjecia z Marsa .

– Madrala z ciebie – powiedzial Venkat .

– Przyjalem .

Bruce przedarl sie naprzod .

– Nadal zostalo kilka sekund – rzucil .

Czas mijal w ciszy .

– Cos odbieramy – powiedzial Tim . – Tak , to panorama .

Westchnienia ulgi i przyciszone rozmowy zastapily pelna napiecia cisze , gdy zdjecie zaczelo sie ladowac . Pojawialo sie na ekranie od lewej do prawej w zolwim tempie , co bylo spowodowane ograniczona predkoscia transferu starej sondy .

– Powierzchnia Marsa… – mowil Venkat , gdy ukazywaly sie linie . – Wiecej powierzchni…

– Skraj Habu! – powiedzial Bruce , wskazujac palcem na ekran .

– Hab – Venkat sie usmiechnal – wiecej Habu… wiecej Habu… czy to wiadomosc ? To wiadomosc!

Wraz z pojawieniem sie wiekszej czesci zdjecia ukazala sie odrecznie napisana notka , zawieszona na metalowym precie , na wysokosci aparatu .

– Mamy wiadomosc od Marka! – obwiescil zebranym Venkat .

Aplauz wypelnil sale , ale szybko ucichl .

– Co w niej jest ? – zapytal ktos .

Venkat pochylil sie nad ekranem .

– Mowi : Bede tu pisal pytania . Odbieracie ?

– Okej… ? – powiedzial Bruce .

– To jest napisane . – Venkat wzruszyl ramionami .

– Kolejna notka – poinformowal Tim , wskazujac na ekran , gdy powolny ciag danych sie ukazywal .

Venkat znow sie pochylil .

– Ta mowi : wskazcie tu na tak .

Venkat zalozyl ramiona na piersi .

– Dobra . Mamy sposob komunikowania sie z Markiem . Tim , wyceluj aparat na „tak” . Potem zacznij robic zdjecia co dziesiec minut , az umiesci nastepne pytanie .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 97 . (2)

Tak! Powiedzieli : Tak!

Nie bylem tak podekscytowany przez „tak” od balu na zakonczenie liceum!

Okej , uspokoj sie .

Mam ograniczona ilosc papieru . Te kartki mialy sluzyc do oznakowania probek . Mam ich okolo piecdziesieciu . Moge wykorzystac obie strony . A jesli zajdzie koniecznosc , moge ich ponownie uzyc , zdrapujac stare pytanie . Marker Sharpie , ktorego uzywam , wytrzyma zdecydowanie dluzej niz te kartki , wiec tusz nie jest problemem . Ale musze cale pisanie przeprowadzac w Habie . Nie wiem , z jakiego halucynogennego gowna zrobili ten tusz , ale jestem pewny , ze wygotowalby sie w atmosferze Marsa .

Uzywam starych czesci farmy anten , zeby przytrzymac karty . Jest w tym pewna ironia .

Musimy rozmawiac szybciej niz tak/nie co pol godziny . Kamera moze sie obracac o trzysta szescdziesiat stopni , a ja mam pelno czesci anten . Pora zrobic alfabet . Ale nie moge po prostu uzyc liter od A do Z . Z moja Karta Pytan to byloby dwadziescia siedem kart rozmieszczonych dookola ladownika . Kazda z nich mialaby tylko trzynascie stopni katowych . Nawet jesli JPL wyceluje aparat idealnie , jest spora szansa , ze nie polapie sie w tym , o jaka litere im chodzilo .

Tak wiec musze uzyc ASCII . Tak komputery sobie radza ze znakami . Kazdy znak ma kod numeryczny od 0 do 255 . Wartosci od 0 do 255 mozna wyrazic dwoma znakami w systemie szesnastkowym . Przesylajac mi pary pisane szesnastkowo , moga wyslac kazdy znak , wliczajac numery , znaki interpunkcyjne etc .

Skad bede wiedzial , jakie znaki maja jakie wartosci ? Poniewaz laptop Johanssen jest bogactwem informacji . Wiedzialem , ze gdzies ma tablice ASCII . Wszyscy maniacy komputerowi maja .

Wiec zrobilem karty od 0 do 9 i od A do F . To daje szesnascie kart dookola aparatu , plus Karta Pytan . Siedemnascie kart to ponad dwadziescia jeden stopni na kazda . Zdecydowanie latwiej .

Pora zabrac sie do roboty!

Literujcie w ASCII . Numery 0–F w 21-stopniowym inkremencie . Bede obserwowal aparat od 11 .00 mojego czasu . Kiedy skonczycie wiadomosc , powroccie do tej pozycji . Odczekajcie 20 minut i potem zrobcie zdjecie (zebym mial czas napisac i przymocowac wiadomosc) . Powtarzajcie wszystko co godzine .

S… T… A… T… U… S…

Brak problemow fizycznych . Wszystkie komponenty Habu funkcjonalne . Jem 3/4 racji . Z powodzeniem prowadze hodowle w Habie na ziemi uprawnej . Uwaga : Sytuacja nie wynikla z winy zalogi Aresa 3 . Niefart .

J… A… K… P… R…Z…E…z…Y…l…E…s…

Zraniony przez fragment anteny . Stracilem przytomnosc przez dekompresje . Wyladowalem twarza w dol , krew uszczelnila dziure . Obudzilem sie po odlocie zalogi . Komputer biomonitorujacy mnie zniszczony przez dziure . Zaloga miala powody wierzyc , ze umarlem . Nie ich wina .

U… P… R… A… W… A…  ?

Dluga historia . Ekstremalna botanika . Mam 126 m2 pola ziemniakow . Przedluzy zapasy , ale nie wystarczy do czasu przylotu Aresa 4 . Przystosowalem lazik do dalekiej podrozy . Planuje jechac do Aresa 4 .

W… I… D… Z… I… E… L… I… s… M… Y… S… A… T… E… L… I… T… A

Rzad podglada mnie za pomoca satelitow ? Musze sobie zrobic aluminiowy kapelusz! Potrzebna tez szybsza droga komunikacji . Speak & Spell zajmuje caly cholerny dzien . Jakies pomysly ?

W… Y… S… T… A… W… N… A… Z… E… W… S… J… R… N… R

Wystawilem na zewnatrz Sojournera , umiescilem go metr od ladownika . Jesli sie z nim skontaktujecie , moge napisac na kolach oznaczenia szesnastkowe i bedziecie mi mogli wysylac 6 bajtow naraz .

S… J… R… N… R… N… I… E… O… D… P

Cholera , jakies inne pomysly ? Potrzebujemy szybszej komunikacji .

P… R… A… C… U… J… E… M… Y… N… A… D… T… Y… M

Ziemia zaraz zajdzie . Wznawiamy jutro o 8 .00 rano mojego czasu . Powiedzcie rodzinie , ze wszystko ze mna w porzadku . Pozdrowcie zaloge . Powiedzcie komandor porucznik Lewis , ze pieprzyc disco .

*

Venkat mrugnal pare razy zaczerwienionymi oczyma , probujac w tym czasie posegregowac papiery na biurku . Jego tymczasowe biurko w JPL bylo niczym wiecej niz skladanym stolem , ustawionym z tylu pokoju wypoczynkowego . Ludzie wchodzili i wychodzili caly dzien , zabierajac ze soba przekaski . Plus byl taki , ze stanowisko z kawa znajdowalo sie niedaleko .

– Przepraszam – powiedzial mezczyzna , podchodzac do stolika .

– Tak , skonczyla sie dietetyczna cola – rzucil Venkat , nie podnoszac wzroku . – Nie wiem , kiedy uzupelnia lodowke .

– Przyszedlem porozmawiac z panem , doktorze Kapoor .

– Hm ? – Venkat spojrzal w gore , krecac glowa . – Bylem na nogach cala noc , prosze mi wybaczyc , jesli jestem troche nerwowy . Jeszcze raz , kim jestes ? – zapytal Venkat .

– Jack Trevor – przedstawil sie szczuply , blady mezczyzna stojacy przed Venkatem . – Jestem inzynierem oprogramowania .

– Co moge dla ciebie zrobic ?

– Mamy pomysl na komunikacje .

– Zamieniam sie w sluch .

– Przegladalismy stare oprogramowanie Pathfindera . Mamy dzialajace duplikaty komputerow , na ktorych robimy testy . Tych samych komputerow uzyto , by znalezc problem , ktory prawie zakonczyl oryginalna misje . Naprawde ciekawa historia , okazuje sie , ze to bylo odwrocenie priorytetow w menedzerze watkow Sojournera i…

– Skup sie , Jack – przerwal mu Venkat .

– Racja . W kazdym razie chodzi o to , ze Pathfinder ma mozliwosc update’owania systemu operacyjnego . Wiec mozemy zmienic oprogramowanie , na jakie chcemy .

– Okej , jak to nam pomaga ?

– Pathfinder ma dwa systemy lacznosci . Jeden do porozumiewania sie z nami , drugi do porozumiewania sie z Sojournerem . Mozemy przeprogramowac drugi system , zeby nadawal na czestotliwosci lazika Aresa 3 . I udawac , ze to sygnal radiolatarni z Habu .

– Mozecie sprawic , zeby Pathfinder gadal do lazika Marka ?

– To jedyna mozliwosc . Radio Habu padlo . Ale lazik ma wyposazenie pozwalajace na rozmowe z Habem i innym lazikiem . Sek w tym , ze zeby zaimplementowac nowy system komunikacji , oba konce musza miec odpowiednie oprogramowanie . Mozemy zdalnie aktualizowac oprogramowanie Pathfindera , ale nie lazika .

– Czyli mozesz sprawic , ze Pathfinder bedzie mowil do lazika , ale nie mozesz sprawic , zeby lazik sluchal lub odpowiedzial .

– Wlasnie . Chcemy , zeby tekst , ktory wyslemy , pokazywal sie na wyswietlaczu lazika i cokolwiek wpisze Watney , zeby do nas wracalo . To wymaga zmiany w oprogramowaniu lazika .

– Jaki sens ma ta dyskusja , jesli nie mozemy zaktualizowac oprogramowania lazika ? – spytal Venkat , wzdychajac .

Jack usmiechnal sie i kontynuowal :

– My nie mozemy zaktualizowac , ale Watney tak! Wyslemy mu dane , a on wprowadzi aktualizacje w laziku .

– O jakiej wielkosci danych rozmawiamy ?

– Moi ludzie teraz pracuja nad oprogramowaniem lazika . Patch bedzie mial dwadziescia mega , minimum . Mozemy wyslac Watneyowi jeden bajt co jakies cztery sekundy , uzywajac Speak & Spell . Zajeloby to trzy lata nieprzerwanego nadawania , zeby przeslac ten patch . Czyli nie jest dobrze .

– Ale rozmawiamy , wiec masz rozwiazanie , prawda ? – dociekal Venkat , starajac sie nie wrzasnac .

– Oczywiscie! – Jack rozpromienil sie . – Inzynierowie oprogramowania to podstepne sukinsyny , jesli chodzi o zarzadzanie danymi .

– Oswiec mnie .

– To jest sprytna czesc – powiedzial konspiracyjnie Jack . – lazik tlumaczy sygnal na bajty , potem identyfikuje specyficzne sekwencje , ktore nadaje Hab . W ten sposob naturalne fale radiowe nie zakloca naprowadzania . Jesli bajty sie nie zgadzaja , lazik je ignoruje .

– No dobra , i co ?

– To znaczy , ze jest miejsce w bazie kodu , gdzie sa te parsowane bajty . Mozemy wstawic malutki fragment kodu , tylko dwadziescia instrukcji , zeby zapisac te parsowane bajty do logu przed sprawdzeniem ich poprawnosci .

– To brzmi obiecujaco… – powiedzial Venkat .

– Takie jest! – wykrzyknal Jack podekscytowany . – Najpierw update’ujemy Pathfindera , zeby mogl porozumiewac sie z lazikiem . Potem powiemy Watneyowi , jak zhakowac oprogramowanie lazika , zeby dodac te dwadziescia instrukcji . Potem sprawimy , ze Pathfinder przesle patch lazikowi . lazik zapisze te bajty w logu . W koncu Watney odpali plik logu jako plik wykonywalny i lazik sie zaktualizuje sam!

Venkat zmarszczyl brwi . Przyswoil wiecej informacji , niz jego pozbawiony snu umysl mial ochote .

– Hm – mruknal Jack . – Nie krzyczy pan z radosci ani nie tanczy .

– Tak wiec musimy wyslac Watneyowi tylko te dwadziescia instrukcji ? – zapytal Venkat .

– To oraz jak edytowac pliki . I gdzie wstawic instrukcje w plikach .

– Tylko tyle ?

– Tylko tyle .

Venkat uciszyl sie na chwile .

– Jack , kupie calemu twojemu zespolowi podpisane pamiatki ze Star Treka .

– Wole Gwiezdne wojny – powiedzial , odwracajac sie do wyjscia . – Oczywiscie oryginalna trylogie .

– Oczywiscie .

Gdy Jack wychodzil , do biurka Venkata podeszla kobieta .

– Nie moge znalezc dietetycznej coli , skonczyla sie ?

– Tak , nie wiem , kiedy uzupelnia lodowke .

– Dzieki – powiedziala .

Juz mial wracac do pracy , gdy zadzwonila jego komorka . Jeknal glosno , unoszac wzrok , i zgarnal telefon z biurka .

– Halo ? – powiedzial tak pogodnie , jak tylko mogl .

– Potrzebne mi zdjecie Watneya .

– Czesc , Annie . Tez milo cie slyszec . Jak tam sprawy w Houston ?

– Skoncz pieprzyc , Venkat . Potrzebuje zdjecia .

– To nie takie proste .

– Gadacie z nim za pomoca aparatu . Jak trudne to moze byc ?

– Literujemy nasze wiadomosci , czekamy dwadziescia minut i robimy zdjecie . Watney jest wtedy znowu w Habie .

– To powiedzcie mu , zeby byl na zewnatrz nastepnym razem , gdy zrobicie zdjecie – zazadala .

– Mozemy wyslac tylko jedna wiadomosc w ciagu godziny , i to tylko wtedy , gdy rownina Acidalia jest skierowana w strone Ziemi – wyjasnil Venkat . – Poza tym bedzie mial na sobie skafander . Nawet nie zobaczysz jego twarzy .

– Potrzebuje czegos , Venkat . Jestescie z nim w kontakcie od dwudziestu czterech godzin i media dostaja z tego powodu swira . Chca zdjecie do historii . Bedzie w kazdych wiadomosciach na swiecie .

– Masz zdjecia jego notatek . Uzyj ich .

– Nie wystarczy . Prasa wlazi mi przez gardlo , zeby znalezc te zdjecia . I przez dupe . W obu kierunkach , Venkat! Spotkaja sie posrodku!

– To musi zaczekac pare dni . Sprobujemy podlaczyc Pathfindera do komputera w laziku .

– Kilka dni ?! – krzyknela ze zdumieniem . – To teraz interesuje ludzi . Na calym swiecie . Kumasz , o co mi chodzi ? To najwieksza historia od czasu Apollo 13 . Dawaj pieprzone zdjecie!

Venkat westchnal .

– Sprobuje to jutro zalatwic .

– Wspaniale! – powiedziala . – Nie moge sie doczekac .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 98 .

Musze sledzic aparat , kiedy pokazuje znaki . Pol bajta naraz . Patrze na pare numerow , a potem sprawdzam ja na tabliczce ASCII , ktora zrobilem . To jedna litera .

Nie chce zapomniec zadnej litery , wiec rysuje ja w piachu pretem . Proces sprawdzania litery i jej zapisywania zajmuje kilka sekund . Czasem , gdy patrze z powrotem na aparat , okazuje sie , ze przegapilem numer . Zazwyczaj moge go odgadnac z kontekstu , ale niekiedy po prostu nie wiem .

Dzis wstalem cale godziny wczesniej , niz musialem . Czulem sie , jakby to byl swiateczny poranek! Ledwo wytrzymalem do osmej . Zjadlem sniadanie , zrobilem kilka niepotrzebnych testow sprzetu w Habie . Poczytalem troche o Poirocie . Wreszcie nadszedl czas!

MzMYZHKWclZKzBPRZMWlSZPTHFDRMPRZYGSNADlUGWIAD

Taa . Zabralo mi to minute . „Mozemy zhakowac lazik , zeby porozumiewal sie z Pathfinderem . Przygotuj sie na dluga wiadomosc” .

Potrzebowalem troche gimnastyki umyslowej , zeby to rozpracowac . Ale to wspaniale wiesci! Jesli to zrobimy , jedyne , co nas bedzie ograniczac , to czas transmisji! Ustawilem notke z napisem „Przyjalem” .

Nie jestem do konca pewien , co mieli na mysli przez „dluga wiadomosc” , ale doszedlem do wniosku , ze lepiej sie przygotowac . Wyszedlem na zewnatrz pietnascie razy i wyrownalem spory kawal ziemi . Znalazlem najdluzszy pret anteny , zebym mogl dosiegac do wyrownanego gruntu , nie wchodzac na niego .

Potem czekalem .

Dokladnie o rownej godzinie nadeszla wiadomosc .

ODPLhexeditNKOMPlZK ,OTWPLK-usrlib/habcomm .so-PRZEWAzIDXPLWJT :2AAE5 ,NDPSZ141BYTKTRPRZsLMWNSTPWIAD ,ZSTNNAWIDODONASTZDJ20MINPOWYKTEGO

Jezu . OK…

Chca , zebym odpalil edytor szesnastkowy na komputerze lazika , otworzyl plik usrlibhabcomm .so , przewinal w dol , az indeks po lewej wskaze 2AAE5 , a potem zamienil tam bajty 141-bajtowa sekwencja , ktora NASA przysle w nastepnej wiadomosci . W porzadku .

Chca takze , z niezrozumialej dla mnie przyczyny , zebym zostal do czasu zrobienia nastepnego zdjecia . Nie wiem czemu . Nie mozna zobaczyc zadnej czesci mnie , gdy jestem w skafandrze . Nawet szyba zaslaniajaca twarz odbije zbyt duzo swiatla . No , ale tego chca .

Wrocilem do Habu i skopiowalem wiadomosc na przyszlosc . Potem napisalem krotka wiadomosc i wrocilem na zewnatrz . Normalnie przyczepilbym kartke i wrocil do Habu . Ale tym razem zostalem na zdjecie .

Pokazalem kciuk do kamery , razem z moja notatka : „Ayyyyy!” .

Wincie telewizje z lat siedemdziesiatych .

*

– Prosilam o zdjecie , a dostalam Fonza[9] ? – rzucila Annie .

– Masz swoje zdjecie , przestan marudzic – powiedzial Venkat , ukladajac sobie telefon na ramieniu . Bardziej poswiecal uwage schematom , ktore mial przed soba , niz rozmowie .

– Ayyyyy! – zakpila Annie . – Dlaczego to zrobil ?

– Czy kiedykolwiek spotkalas Marka Watneya ?

– Dobra , dobra . Ale chce zdjecie jego twarzy jak najszybciej – powiedziala .

– Nie da rady .

– Jak to ?

– Bo jak zdejmie helm , to umrze . Annie , musze isc . Jeden z programistow z JPL tu jest i ma cos pilnego . Czesc!

– Ale…

– To nie jest pilne – powiedzial Jack , stojac w drzwiach .

– Tak , wiem – odparl Venkat . – Co moge dla ciebie zrobic ?

– Rozmyslalismy troche . Hakowanie lazika moze zrobic sie troszke bardziej skomplikowane . Mozliwe , ze potrzebne bedzie troche komunikacji w obie strony z Watneyem .

– W porzadku . Nie spieszcie sie , zrobcie to dobrze .

– Moglibysmy to zrobic szybciej , gdyby skrocic czas transmisji – odparl Jack .

Venkat spojrzal na niego zdziwiony .

– Masz plan , jak zblizyc do siebie Ziemie i Marsa ?

– Ziemia nie musi byc w to zaangazowana . Hermes jest siedemdziesiat trzy miliony kilometrow od Marsa . To tylko cztery minuty swietlne . Beth Johanssen jest swietna programistka . Moglaby wszystko wytlumaczyc Markowi .

– Nie wchodzi w gre – powiedzial Venkat .

– Ona jest sysopem[10] misji – naciskal Jack . – To jej dodatkowa specjalnosc .

– Nie ma mowy . Zaloga dalej nie wie .

– Co jest z toba ? Dlaczego po prostu im nie powiesz ?

– Nie odpowiadam tylko za Watneya – wyjasnil Venkat . – Mam jeszcze pieciu innych astronautow w przestrzeni kosmicznej , ktorzy musza sie skoncentrowac na podrozy powrotnej . Nikt o tym nie mysli , ale statystycznie biorac , sa teraz bardziej zagrozeni niz Watney . On jest na planecie . Oni w kosmosie .

Jack podniosl rece .

– Dobra , zrobimy to powoli .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 98 . (2)

Zapisaliscie kiedys sto czterdziesci jeden przypadkowych bajtow , pol bajta naraz ?

To nudne . I trudne , jesli nie macie dlugopisu .

Wczesniej po prostu pisalem litery na piachu . Ale teraz musialem miec te numery na czyms przenosnym . Moj pierwszy pomysl : Uzyj laptopa!

Kazdy czlonek zalogi mial swojego laptopa . Tym samym mam do dyspozycji szesc . Raczej , mialem szesc . Teraz mam piec . Pomyslalem sobie , ze laptop bedzie dzialal na zewnatrz . To tylko elektronika , nie ? Bedzie wystarczajaco cieply , zeby dzialac przez krotki czas na zewnatrz , no i nie potrzebuje powietrza .

Natychmiast sie rozwalil . Ekran poczernial , zanim opuscilem sluze . Wyglada na to , ze L w LCD nie znalazlo sie przypadkiem . Znaczy , ze to jest ekran cieklokrystaliczny . Zgaduje , ze albo krysztaly wyparowaly , albo sie zamrozily . Moze napisze opinie klienta . „Zabralem go na powierzchnie Marsa i przestal dzialac . 0/10” .

Uzylem aparatu . Mam ich sporo , specjalnie zaprojektowanych do pracy na Marsie . Zapisywalem bajty w piachu , gdy nadchodzily , potem robilem zdjecie , pozniej przepisywalem je w Habie .

Teraz jest noc , wiec na razie koniec wiadomosci . Jutro wprowadze to do lazika i geeki z JPL przejma robote .

*

Zauwazalny zapach rozchodzil sie w prowizorycznym centrum kontroli Pathfindera . System wentylacyjny nie zostal zaprojektowany do obslugi tylu osob , a wszyscy poswiecali swoj caly czas poza snem na prace , nie majac go za duzo na higiene osobista .

– Chodz tu , Jack – powiedzial Venkat . – Musisz dzis siedziec obok Tima .

– Dzieki – powiedzial , sadowiac sie obok Tima . – Siema , Tim!

– Jack – odpowiedzial Tim .

– Ile zajmie wgrywanie patcha ? – zapytal Venkat .

– Powinno zadzialac prawie natychmiast – odparl Jack . – Watney wczesniej dzisiaj zhakowal lazik i potwierdzilismy , ze to dziala . Bez problemow przeprowadzilismy update systemu operacyjnego Pathfindera . Wyslalismy patch , ktory Pathfinder przeslal do lazika . Jak tylko Watney odpali patch i uruchomi ponownie komputer lazika , powinnismy miec polaczenie .

– Rety , ale skomplikowany proces – powiedzial Venkat .

– Sprobuj kiedys zaktualizowac serwer Linuxa – rzucil Jack .

Po chwili ciszy odezwal sie Tim .

– Wiesz , ze on opowiedzial kawal , prawda ? To mialo byc smieszne .

– Och , jestem fizykiem , nie informatykiem – powiedzial Venkat .

– To nie smieszylo tez informatykow .

– Jestes bardzo niemily , Tim – podsumowal Jack .

– System online – powiedzial Tim .

– Co ?

– Jest online . Dla twojej informacji .

– Ja pierdziele! – krzyknal Jack .

– Zadzialalo! – obwiescil sali Venkat .

*

[11 .18] JPL : Mark , tu Venkat Kapoor . Podgladamy cie od sola 49 . Caly swiat trzyma za ciebie kciuki . Niesamowita robota z Pathfinderem . Pracujemy nad misja ratunkowa . JPL dostosowuje MDV-a Aresa 4 , tak zeby mogl wykonac krotki lot w atmosferze . Zabiora cie , a potem poleca z toba do Schiaparellego . Przygotowujemy misje z zapasami , zeby wyzywic cie do czasu pojawienia sie Aresa 4 .

[11 .29] WATNEY : Dobrze to slyszec . Naprawde nie moge sie doczekac nieumierania . Chcialbym podkreslic , ze to nie jest wina zalogi . Pytanie poboczne : Co powiedzieli , gdy dowiedzieli sie , ze zyje ? Poza tym : „Czesc , mamo!” .

[11 .41] JPL : Opowiedz nam o swoich „uprawach” . Oszacowalismy , ze twoje paczki z jedzeniem wystarcza do sola 400 . , zakladajac 3/4 racji na posilek . Jak twoje zbiory wplyna na ten termin ? Co do twojego pytania : Jeszcze nie powiedzielismy zalodze , ze zyjesz . Chcemy , zeby sie skoncentrowali na misji .

[11 .52] WATNEY : Uprawa to ziemniaki , ktore mielismy zjesc na swieto Dziekczynienia . Rosna doskonale , ale farma nie jest wystarczajaco duza , zeby mnie calkowicie wyzywic . Skonczy mi sie jedzenie okolo 900 . sola . Powiedzcie zalodze , ze zyje! Co jest z wami , kurwa , nie tak ?

[12 .04] JPL : Sprowadzimy botanikow , zeby zadali dodatkowe pytania i sprawdzili twoja prace . Stawka toczy sie o twoje zycie , wiec wolimy sie upewnic . Sol 900 . to wspaniale wiesci . Da to nam duzo wiecej czasu na przygotowanie misji z zaopatrzeniem . Prosze , uwazaj na swoj jezyk . Wszystko , co napiszesz , nadajemy na zywo na caly swiat .

[12 .15] WATNEY : Patrzcie! Cycki!  = =» ( . Y  .)

*

– Dziekuje , panie prezydencie – powiedzial Teddy do telefonu . – Doceniam panski telefon i przekaze podziekowania calej organizacji .

Zakonczyl polaczenie i polozyl telefon w rogu biurka .

Mitch zapukal w otwarte drzwi i zapytal :

– To odpowiednia pora ?

– Wchodz , Mitch . Usiadz .

– Dzieki .

Usadowil sie na skorzanej kanapie , przyciszyl sluchawke w uchu .

– Jak kontrola misji ? – spytal Teddy .

– Fantastycznie – odpowiedzial Mitch . – Z Hermesem wszystko w porzadku . W zwiazku z tym , co dzieje sie w JPL , wszyscy sa w dobrym nastroju . Dzisiaj byl cholernie dobry dzien na zmiane!

– Owszem – zgodzil sie Teddy . – Kolejny krok zblizajacy nas do sprowadzenia Watneya do domu .

– Tak , à propos . Pewnie wiesz , po co tu jestem – powiedzial Mitch .

– Moge zgadywac . Chcesz powiedziec zalodze , ze Watney zyje .

– Tak .

– I poruszasz ten temat ze mna tutaj , gdy Venkat jest w Pasadenie i nie moze przedstawic kontrargumentow .

– Nie powinienem tego ustalac z toba , Venkatem czy z kimkolwiek innym . Jestem dyrektorem lotu . To od poczatku powinna byc moja decyzja , ale wy dwaj sie wtraciliscie i ja uchyliliscie . Ignorujac to wszystko , zgodzilismy sie , ze powiemy im , gdy bedzie nadzieja . Mamy lacznosc , mamy plan ratunkowy w trakcie realizacji , a jego farma zapewnia nam odpowiednia ilosc czasu .

– Dobra , powiedz im .

Mitch nie odezwal sie przez chwile .

– Tak po prostu ?

– Wiedzialem , ze przyjdziesz z tym wczesniej czy pozniej . Juz to przemyslalem i podjalem decyzje . smialo , powiedz im .

– W porzadku . Dzieki . – Mitch wstal i wyszedl z biura .

Teddy zakrecil sie w fotelu i wyjrzal przez okna na nocne niebo . Kontemplowal slaby , czerwony punkt widoczny posrod gwiazd .

– Trzymaj sie , Watney , lecimy po ciebie .





ROZDZIAl 12


Watney spal spokojnie na swojej koi . Poruszyl sie lekko , gdy jakis przyjemny sen przywolal na jego twarzy usmiech . Poprzedniego dnia wykonal trzy wyjscia , ktore byly wypelnione intensywna praca zwiazana z utrzymaniem Habu . Tak wiec spal lepiej i glebiej , niz mial okazje od dluzszego czasu .

– Dzien dobry , zalogo! – zawolala Lewis . – Nastal nowy dzien! Sol 6 .! Wstawac i do roboty!

Watney dodal swoj glos do choru jekow .

– Dawajcie , bez psioczenia – mobilizowala ich . – Macie czterdziesci minut wiecej snu , niz mielibyscie na Ziemi .

Martinez pierwszy wstal ze swojego lozka . Czlowiek z sil powietrznych bez problemu mogl nadazyc za harmonogramem Lewis , wywodzacej sie z marynarki wojennej .

– Dzien dobry , komandor porucznik – przywital sie rzeczowo .

Johanssen usiadla , ale nie wykonala zadnego wiecej ruchu w strone surowego swiata poza jej kocami . Byla zawodowym programista , o poranku nigdy nie czula sie rewelacyjnie .

Vogel powoli wysunal sie z lozka . Spojrzal na zegarek , bez slowa wciagnal kombinezon i wygladzil wszystkie zmarszczki tkaniny , jakie znalazl . Westchnal w duchu na mysl o kolejnym dniu bez prysznica .

Watney odwrocil sie od halasu , przytulajac mocniej poduszke do glowy .

– Halasliwi ludzie , idzcie sobie – wymamrotal .

– Beck! – krzyknal Martinez , potrzasajac lekarzem misji . – Wstawaj i swiec , slonko!

– Taa , okej – odparl ten , zaspany .

Johanssen spadla z koi na podloge i tam zostala .

Wyciagajac poduszke z rak Watneya , Lewis powiedziala :

– Wstawaj , Watney! Wujek Sam zaplacil sto tysiecy dolarow za kazda sekunde twojego pobytu tutaj .

– Zla kobieta zabrala poduszke – wyjeczal Watney , zaciskajac mocniej oczy .

– Na Ziemi wywalalam z lozek dwustufuntowych gosci . Chcesz zobaczyc , co moge zrobic przy grawitacji cztery dziesiate g ?

– Nie , nie bardzo – odparl , siadajac .

Po obudzeniu zalogi Lewis zajela miejsce przed konsola komunikacyjna , zeby sprawdzic wiadomosci , ktore w nocy nadeszly z Houston .

Watney poczlapal do szafki z racjami zywnosciowymi i wybral przypadkowe sniadanie .

– Podaj mi jajka , dobra ? – poprosil Martinez .

– Potrafisz to rozroznic ? – zapytal Watney , podajac mu paczke .

– Niespecjalnie – odparl Martinez .

– Beck , co zjesz ? – spytal Watney .

– Wszystko jedno . Daj cokolwiek .

Watney rzucil mu paczke .

– Vogel , twoje zwyczajowe kielbaski ?

– Ja , poprosze .

– Wiesz , ze jestes stereotypowy , prawda ?

– Nie przeszkadza mi to – odpowiedzial Vogel , odbierajac paczke ze sniadaniem .

– Hej , promyczku! – zawolal Watney do Johanssen . – Jesz dzis sniadanie ?

– Mnrrn – chrzaknela .

– Jestem pewien , ze to znaczy nie – zgadywal .

Zaloga jadla w ciszy . Johanssen w koncu doczlapala do szafki i wziela pakiet z kawa . Niezdarnie dolala cieplej wody i saczyla kawe , az przyszlo rozbudzenie .

– Aktualizacja misji z Houston – powiedziala Lewis . – Satelity pokazuja nadchodzaca burze . Ale mozemy prowadzic operacje na zewnatrz do jej uderzenia . Vogel , Martinez , idziecie ze mna na zewnatrz . Johanssen , utknelas , sprawdzajac raporty pogodowe . Watney , twoje eksperymenty z gleba zostaly przeniesione na dzis . Beck , sprawdz w spektrometrze probki z wczorajszego wyjscia .

– Czy naprawde powinniscie wychodzic na zewnatrz , gdy zbliza sie burza ? – spytal Beck .

– Houston to autoryzowalo – odpowiedziala Lewis .

– Wydaje sie , ze to zbedne ryzyko .

– Przylot na Marsa byl zbednym ryzykiem . O co ci chodzi ? – spytala Lewis .

Beck wzruszyl ramionami .

– Po prostu badzcie ostrozni .

*

Trzy postacie patrzyly na wschod . W wielkich kombinezonach EVA wygladaly identycznie . Tylko flaga Unii Europejskiej na ramieniu Vogla odrozniala go od Lewis i Martineza , ktorzy mieli flagi amerykanskie .

Ciemnosc na wschodzie falowala i migotala w promieniach wschodzacego slonca .

– Burza – powiedzial Vogel po angielsku ze swoim mocnym akcentem – jest blizej , niz podawalo Houston .

– Mamy czas – odparla Lewis . – Skup sie na zadaniu . To wyjscie ma na celu analize chemiczna . Vogel , ty jestes chemikiem , wiec decydujesz , co mamy wykopac .

– Ja , prosze kopcie na glebokosc trzydziestu centymetrow i zbierzcie probki gleby . Co najmniej sto gramow w kazdej . Bardzo wazne , trzydziesci centymetrow w dol .

– Tak zrobimy – powiedziala Lewis . – Zostancie w promieniu stu metrow od Habu .

– Yhm – mruknal Vogel .

– Tak jest – rzucil Martinez .

Rozdzielili sie . Znacznie ulepszone od czasu misji Apollo skafandry EVA pozwalaly na swobodniejsze poruszanie sie . Kopanie , schylanie sie i pakowanie probek przychodzilo astronautom bez trudu .

Po pewnym czasie Lewis zapytala :

– Ile potrzebujesz probek ?

– Moze siedem od kazdego ?

– W porzadku , na razie mam cztery – rzekla Lewis .

– Ja piec – zglosil sie Martinez . – Oczywiscie nie spodziewamy sie , ze marynarka dotrzyma kroku silom powietrznym , prawda ?

– Tak chcesz sie bawic ? – zapytala Lewis .

– Tylko mowie , co widze , pani komandor .

– Tu Johanssen – uslyszeli glos sysopa w radiu . – Houston zmienilo status burzy na ciezka . Bedzie tu za pietnascie minut .

– Wracamy do bazy – rozkazala Lewis .

*

Hab trzasl sie w ryczacym wietrze , a astronauci tloczyli sie na srodku . Wszyscy wlozyli swoje skafandry do lotu , na wypadek gdyby musieli sie ewakuowac do MAV-u i odleciec . Johanssen patrzyla w laptopa , a reszta spogladala na nia .

– Utrzymujacy sie wiatr o predkosci powyzej stu kilometrow na godzine . W porywach do stu dwudziestu pieciu – powiedziala .

– Rety , skonczymy w krainie Oz – powiedzial Watney . – Przy jakiej predkosci przerywamy misje ?

– Formalnie rzecz biorac , sto piecdziesiat kilometrow na godzine – odparl Martinez . – Przy wiekszej MAV moze sie przewrocic .

– Jakies przewidywania co do trasy burzy ? – zapytala Lewis .

– Jestesmy na jej skraju – poinformowala ja Johanssen , gapiac sie w ekran . – Bedzie gorzej , zanim sie poprawi .

Tkanina Habu marszczyla sie pod brutalna napascia , a wewnetrzne wsporniki uginaly sie i jeczaly przy kazdym porywie . Kakofonia dzwiekow stawala sie glosniejsza z minuty na minute .

– W porzadku – rzucila Lewis . – Przygotowac sie do ewakuacji . Idziemy do MAV-u i liczymy na szczescie . Jesli wiatr bedzie za mocny , odlecimy .

Opuszczajac Hab parami , zgrupowali sie przed sluza pierwsza . Wiatr i piach smagaly ich , ale utrzymywali sie na nogach .

– Widocznosc jest prawie zerowa – powiedziala Lewis . – Jesli sie zgubicie , idzcie na moja telemetrie . Wiatr bedzie silniejszy z dala od Habu , badzcie na to przygotowani .

Idac pod wiatr , zmierzali do MAV-u . Z przodu szli Lewis i Beck , z tylu – Johanssen i Watney .

– Hej – wysapal Watney . – Moze moglibysmy podeprzec MAV . To by zmniejszylo szanse na wywrotke .

– Jak ? – wydyszala Lewis .

– Moglibysmy uzyc kabli z farmy slonecznej jako lin . – Oddychal ze swistem przez kilka sekund i kontynuowal : – laziki moglyby posluzyc za kotwice . Trudnosc polegalaby na owinieciu liny wokol…

Lecace szczatki uderzyly w Watneya , ktory przesunal sie i wtedy wiatr uderzyl w niego z cala sila .

– Watney! – krzyknela Johanssen .

– Co sie stalo ? – zapytala Lewis .

– Cos w niego walnelo! – odparla Johanssen .

– Watney , zglos sie – powiedziala Lewis .

Brak odpowiedzi .

– Watney , zglos sie – powtorzyla .

Znow cisza .

– Jest offline – stwierdzila Johanssen . – Nie wiem , gdzie sie podzial!

– Dowodco – powiedzial Beck . – Zanim stracilismy telemetrie , odebralem alarm dekompresyjny .

– Kurwa! – krzyknela Lewis . – Johanssen , gdzie go ostatnio widzialas ?

– Byl tuz przede mna , a potem zniknal . Odlecial na zachod .

– Okej – powiedziala Lewis . – Martinez . Wlaz do MAV-u i przygotuj go do startu . Wszyscy inni kierowac sie na Johanssen .

– Doktorze Beck – powiedzial Vogel , przedzierajac sie przez burze . – Ile czasu czlowiek moze przezyc dekompresje ?

– Mniej niz minute – odparl Beck , czujac ucisk w gardle .

– Nic nie widze – powiedziala Johanssen , gdy zaloga zbierala sie dookola niej .

– Ustawic sie w szeregu i kierowac na zachod – rozkazala Lewis . – Malymi krokami . Najprawdopodobniej lezy na ziemi , nie chcemy przejsc nad nim .

Pozostajac w zasiegu wzroku , brneli wsrod pylu i wiatru .

Martinez wpadl do sluzy MAV-u i zamknal ja , chociaz wiatr w tym mocno przeszkadzal . Gdy cisnienie sie wyrownalo , szybko zdjal skafander . Wspial sie po drabinie do przedzialu zalogi . Wslizgnal sie na kanape pilota i uruchomil system .

Zlapal awaryjna liste kontrolna jedna reka , druga pospiesznie pstrykal przelacznikami . Jeden po drugim systemy zglaszaly gotowosc do lotu . Gdy sie uruchamialy , jeden przykul jego uwage .

– Dowodco – nadal przez radio . – MAV ma przechyl siedem stopni . Przewroci sie przy dwunastu i trzech dziesiatych .

– Przyjelam .

– Johanssen – powiedzial Beck , patrzac na swoj wyswietlacz naramienny . – Biomonitor Watneya nadal cos przed wylaczeniem sie . Moj komputer pokazuje po prostu „zly pakiet” .

– Tez to mam – odpowiedziala . – Nie skonczyl transmisji . Brakuje danych i nie ma sumy kontrolnej . Daj mi sekunde .

– Dowodco – zglosil sie Martinez . – Wiadomosc z Houston , misja zostala odwolana . Burza na pewno bedzie zbyt silna .

– Przyjelam – powiedziala Lewis .

– Wyslali to cztery i pol minuty temu , biorac pod uwage dane z satelitow sprzed dziewieciu minut – kontynuowal Martinez .

– Zrozumialam – powiedziala Lewis . – Kontynuuj przygotowania do startu .

– Przyjalem .

– Beck – odezwala sie Johanssen . – Mam surowy pakiet danych . To tekst : BP 0 , PR 0 , TP 36 ,2 . Na razie to wszystko .

– Zrozumialem – odparl posepnie . – Cisnienie krwi zero , pulsu brak , temperatura w normie .

Na pewien czas zapadla cisza . Kontynuowali marsz pod wiatr w burzy piaskowej , liczac na cud .

– Temperatura w normie ? – zapytala Lewis z nadzieje w glosie .

– Potrzeba troche czasu , zeby… – zajaknal sie Beck . – Potrzeba chwili , zeby sie ochlodzil .

– Dowodco – powiedzial Martinez . – Przechyl dziesiec i pol stopnia , przy podmuchach jedenascie .

– Zrozumialam – powiedziala Lewis . – Zakonczyles procedure ?

– Potwierdzam , mozemy odlatywac w kazdej chwili .

– Czy dasz rade wystartowac , gdy zacznie sie przewracac ?

– Uch – sapnal Martinez , slyszac to niespodziewane pytanie . – Tak , ma’am . Przeszedlbym na reczne sterowanie i wlaczyl pelny ciag . Potem wyrownalbym i powrocilbym do zaprogramowanego wznoszenia .

– Przyjelam . Wszyscy kierowac sie na kombinezon Martineza . To zaprowadzi was do sluzy MAV-u . Wsiadac i przygotowac sie do startu .

– Co z pania , dowodco ? – zapytal Beck .

– Poszukam jeszcze troche . Ruszac sie . Martinez , jesli zacznie sie wywracac , startuj .

– Naprawde myslisz , ze cie zostawie ?

– Wlasnie ci to rozkazalam – odpowiedziala . – Wasza trojka , ladowac sie na statek .

Niechetnie posluchali rozkazu Lewis i przedzierali sie w strone MAV-u . Wiatr walczyl z nimi na kazdym kroku .

Nie widzac gruntu , Lewis szla pomalu naprzod . Przypomniala sobie cos , siegnela na plecy i wyjela pare wiertel do skal . Dodala wczesniej rano do swojego ekwipunku jednometrowe wiertla , przygotowujac sie do pobierania probek geologicznych . Trzymala po jednym w reku i szla , ciagnac je za soba .

Po przejsciu dwudziestu metrow zawrocila i zaczela isc w przeciwnym kierunku . Nie dawala rady isc w linii prostej . Nie tylko nie widziala punktu odniesienia , ale tez ciagly wiatr spychal ja z kursu . Ilosc nawiewanego piachu byla tak duza , ze z kazdym krokiem przykrywal jej stopy . Stekajac z wysilku , parla do przodu .

Beck , Johanssen i Vogel wcisneli sie do sluzy MAV-u . Zaprojektowana dla dwoch osob , w sytuacji awaryjnej mogla zostac uzyta przez trzy . Gdy cisnienie sie wyrownalo , z radia dobiegl glos Lewis .

– Johanssen , czy aparat na podczerwien w laziku cos pomoze ?

– Nie . Niestety , podczerwien nie przenika przez piach lepiej niz swiatlo widzialne .

– Co ona kombinuje ? – zapytal Beck po zdjeciu helmu . – Jest geologiem . Wie , ze podczerwien nie przedrze sie przez burze piaskowa .

– Chwyta sie kazdej mozliwosci – odparl Vogel , otwierajac drzwi wewnetrzne . – Musimy usadowic sie w kanapach . Prosze , pospieszcie sie .

– Nie podoba mi sie to – powiedzial Beck .

– Mnie takze . Ale komandor wydala nam rozkazy – powiedzial Vogel , wspinajac sie po drabinie . – Niesubordynacja nie pomoze .

– Dowodco – wywolal Martinez przez radio Lewis . – Mamy przechyl jedenascie i szesc dziesiatych stopnia . Jeden mocny podmuch i zaczniemy sie przewracac .

– Co z radarem zblizeniowym ? – pytala Lewis . – Moze wykryc skafander Watneya ?

– Nie ma mowy – odpowiedzial Martinez . – Jest przystosowany do wykrycia Hermesa na orbicie , nie metalowych elementow w skafandrze .

– Sprobuj – nakazala .

– Dowodco – odezwal sie Beck , nakladajac sluchawki , gdy wciskal sie w kanape przyspieszeniowa . – Wiem , ze nie chcesz tego slyszec , ale Wat… Mark nie zyje .

– Przyjelam – odpowiedziala . – Martinez , sprobuj z radarem .

Martinez wlaczyl radar i czekal , az ten sie zaladuje . Spojrzal na Becka .

– Co z toba ?

– Moj przyjaciel wlasnie zginal . I nie chce , zeby zginal tez moj dowodca .

Martinez poslal mu srogie spojrzenie .

– Brak kontaktu na radarze zblizeniowym – zameldowal przez radio .

– Nic ? – spytala Lewis .

– Ledwo widzi Hab . Burza wszystko psuje . Nawet gdyby nie , w skafandrze nie ma wystarczajaco duzo met… Kurwa! Zapiac pasy! – krzyknal do zalogi . – Przewracamy sie!

MAV zaczal skrzypiec i przechylal sie coraz szybciej .

– Trzynascie stopni! – zawolala Johanssen ze swojej kanapy .

Zapinajac uprzaz , Vogel powiedzial :

– Stracilismy rownowage . Nie ustawimy sie poprawnie .

– Nie mozemy jej zostawic! – krzyknal Beck . – Niech sie przewroci . Naprawimy!

– Trzydziesci dwie tony , wliczajac paliwo – powiedzial Martinez , przelaczajac kontrolki . – Jesli walniemy w ziemie , beda uszkodzenia strukturalne zbiornikow , ramy i pewnie uszkodzenia silnika drugiego stopnia . Nigdy bysmy tego nie naprawili .

– Nie mozesz jej porzucic! – ciagnal Beck . – Nie mozesz .

– Mam jeden trik w zanadrzu , jesli nie zadziala , poslucham jej rozkazow .

Uruchomil Orbitalny System Manewrowy i odpalil nieprzerwany ciag z nosa statku . Male silniki sterujace walczyly z ciezka masa powoli przechylajacego sie statku kosmicznego .

– Odpalasz OSM ? – spytal Vogel .

– Nie wiem , czy zadziala . Nie przechylamy sie bardzo szybko . Mysle , ze zwalniamy…

– Oslony aerodynamiczne zostana automatycznie odrzucone – powiedzial Vogel . – Mocno nami zatrzesie przy wznoszeniu , jesli bedziemy mieli trzy dziury z boku statku .

– Wszystko wina przechylu – powiedzial Martinez , utrzymujac ciag silniczkow i obserwujac odczyt przechylu . – No dalej…

– Nadal trzynascie stopni – zameldowala Johanssen .

– Co tam sie dzieje ? – spytala Lewis . – Uciszyliscie sie . Odpowiedzcie .

– Badzcie gotowi – powiedzial Martinez .

– Dwanascie i dziewiec dziesiatych stopnia – poinformowala ich Johanssen .

– Dziala – podsumowal Vogel .

– Na razie – rzekl Martinez . – Nie wiem , czy wystarczy paliwa manewrowego .

– Teraz dwanascie i osiem – odezwala sie Johanssen .

– Poziom paliwa w OSM szescdziesiat procent – powiedzial Beck . – Ile potrzebujesz , zeby zadokowac do Hermesa ?

– Dziesiec procent , jesli nic nie spieprze – powiedzial Martinez , korygujac wektor ciagu .

– Dwanascie i szesc , wyrownujemy – powiedziala Johanssen .

– Lub wiatr po prostu przycichl na chwile – wyjasnil Beck . – Poziom paliwa czterdziesci piec procent .

– Grozi nam uszkodzenie dysz – zwrocil uwage Vogel . – OSM nie jest przygotowany do przedluzonego ciagu .

– Wiem – rzucil Martinez . – Moge dokowac bez dysz dziobowych , jesli zajdzie potrzeba .

– Juz prawie… okej , jest mniej niz dwanascie i trzy – powiedziala Johanssen .

– Odcinam OSM – oznajmil Martinez , wylaczajac ciag .

– Nadal wyrownujemy – rzekla Johanssen . – Jedenascie i szesc… jedenascie i piec… zatrzymalismy sie na jedenascie i pol .

– Poziom paliwa w OSM dwadziescia dwa procent – wtracil Beck .

– Taa , widze – odparl Martinez . – Starczy .

– Pani komandor – nadal Beck przez radio . – Musi pani natychmiast wracac na statek .

– Zgadzam sie – dodal Martinez . – On odszedl . Watney odszedl .

Czworo czlonkow zalogi oczekiwalo na odpowiedz komandor porucznik .

– Przyjelam . Jestem w drodze – uslyszeli w koncu .

Lezeli w ciszy , przypieci pasami do swoich kanap , gotowi do startu . Beck spojrzal na pusta kanape Watneya i dostrzegl , ze Vogel robil to samo . Martinez wlaczyl autodiagnostyke nosowych dyszy dopalaczy OSM . Lepiej ich dalej nie uzywac . Zanotowal to w swoim dzienniku .

sluza zakonczyla prace . Po zdjeciu skafandra Lewis udala sie do kokpitu . Bez slowa usadowila sie na kanapie i przypiela pasami . Jej twarz nic nie wyrazala . Tylko Martinez odwazyl sie odezwac .

– Nadal pelna gotowosc – powiedzial cicho . – Mozemy startowac .

Lewis zamknela oczy i skinela glowa .

– Przykro mi , musisz wydac komende ustnie – powiedzial .

– Startuj .

– Tak jest , ma’am – odrzekl , uruchamiajac sekwencje startowa .

Klamry zaciskajace zostaly odrzucone od modulu startowego i spadly na ziemie . Sekundy pozniej nastapil zaplon glownych silnikow i MAV szarpnal w gore .

Statek powoli nabieral predkosci . Wiatr jednak sciagal go w bok . Oprogramowanie statku wyczulo problem i ustawilo jednostke bardziej w strone wiatru , zeby temu przeciwdzialac .

Wraz ze spalaniem paliwa statek robil sie coraz lzejszy , a przyspieszenie wzrastalo . Roslo wykladniczo i jednostka szybko osiagnela predkosc maksymalna . Ograniczenie nie bylo nalozone przez moc statku , lecz przez delikatne ludzkie ciala , ktore nim podrozowaly .

W miare wznoszenia sie otwarte porty OSM dawaly im niezle w kosc . Zaloga obijala sie w swoich kanapach , gdy statkiem gwaltownie trzeslo . Martinez i oprogramowanie sterujace wznoszeniem robili wszystko , zeby utrzymac statek na kursie , ale byla to ustawiczna bitwa . Turbulencje zmniejszyly sie i w koncu ustaly , gdyz atmosfera robila sie coraz rzadsza .

Nagle wszystkie sily zniknely . Zakonczyl sie pierwszy etap wznoszenia . Przez kilka sekund zaloga doswiadczyla stanu niewazkosci , a potem zostala wcisnieta w kanapy , gdy rozpoczal sie kolejny etap . Od statku odpadl pusty silnik pierwszego stopnia . W koncu mial uderzyc w nieznany obszar planety .

Silnik drugiego stopnia wypchnal statek jeszcze wyzej , wprowadzajac go na niska orbite . Jego praca trwala krocej niz masywnego silnika pierwszego stopnia i byla spokojniejsza .

Nagle silnik przestal pracowac i halas , ktory towarzyszyl startowi , ucichl , zapanowala przytlaczajaca cisza .

– Glowny silnik wylaczony – zameldowal Martinez . – Czas wznoszenia : osiem minut i czternascie sekund . Jestesmy na kursie przechwytujacym Hermesa .

Normalnie swietowano by start bez zadnych przeszkod . Ale tym razem cisze przerwal tylko cichy placz Johanssen .

*

Cztery miesiace pozniej…

Beck staral sie nie myslec o bolesnym powodzie , dla ktorego przeprowadzal eksperymenty zwiazane z uprawa roslin w warunkach zerowej grawitacji . Zanotowal rozmiar i ksztalt lisci paproci , zrobil zdjecia i sporzadzil notatki .

Skonczyl prace naukowa na dzis i spojrzal na zegarek . Doskonale zgranie w czasie . Zrzut danych niedlugo przybedzie . Przeplynal obok reaktora do drabiny prowadzacej do Semicone-A .

Po drabinie szedl stopami do gory , wkrotce musial sie mocno trzymac , gdyz poczul wyraznie sile dosrodkowa obracajacego sie statku . Do czasu dotarcia do Semicone-A byl juz w ciazeniu 0 ,4 g .

Nie byl to luksus . Sila dosrodkowa odgrywajaca role grawitacji utrzymywala ich w formie . Bez niej przez pierwsze tygodnie na Marsie ledwo by sie ruszali . cwiczenia w zerowej grawitacji mogly utrzymac w dobrym stanie ich serca i kosci , ale zadne nie zapewniloby im pelnej sprawnosci od 1 . sola .

Korzystali z tych cwiczen takze w drodze powrotnej .

Johanssen siedziala przy swoim stanowisku . Lewis usiadla obok , a Vogel i Martinez krecili sie w poblizu . Zrzut danych zawieral e-maile i filmy z domu . To byl wazny punkt dnia .

– Juz jest ? – zapytal Beck , wchodzac na mostek .

– Prawie – powiedziala Johanssen . – Dziewiecdziesiat osiem procent .

– Wygladasz na zadowolonego , Martinez – zauwazyl Beck .

– Moj syn wczoraj skonczyl trzy lata – rzucil usmiechniety . – Powinny byc w srodku jakies zdjecia z przyjecia urodzinowego . A co z toba ?

– Nic specjalnego – odrzekl Beck . – Recenzje artykulu , ktory napisalem kilka lat temu .

– Skonczone – poinformowala ich Johanssen . – Wszystkie e-maile zostaly rozeslane na wasze laptopy . Jest tez telemetryczna aktualizacja dla Vogla i aktualizacja systemu dla mnie . Hm… Jest tez wiadomosc glosowa , zaadresowana do calej zalogi .

Spojrzala ponad ramieniem na Lewis . Ta wzruszyla ramionami .

– Pusc ja .

Johanssen otworzyla plik i oparla sie w fotelu .

– Hermes , tu Mitch Henderson – zaczela sie wiadomosc .

– Henderson ? – powiedzial zaskoczony Martinez . – Zwraca sie bezposrednio , bez CAPCOM-u ?

Lewis uniosla reke w uciszajacym gescie .

– Mam dla was pewne wiadomosci – kontynuowal glos Mitcha . – Nie ma subtelnego sposobu , zeby wam to powiedziec : Mark Watney ciagle zyje .

Johanssen zrobila gwaltowny wdech .

– C-c-co ? – zajaknal sie Beck .

Vogel stal z szeroko rozdziawionymi ustami , a na jego twarzy pojawil sie wyraz calkowitego zaskoczenia .

Martinez spojrzal na Lewis . Pochylila sie do przodu i uszczypnela w podbrodek .

– Wiem , ze to niespodzianka – ciagnal Mitch . – Wiem , ze macie duzo pytan . Odpowiemy na nie . Jednak na razie daje wam tylko podstawy . Jest zywy i zdrowy . Dowiedzielismy sie dwa miesiace temu i zdecydowalismy sie was o tym nie informowac : cenzurowalismy nawet prywatne wiadomosci do was . Bylem temu zdecydowanie przeciwny . Mowimy wam teraz , poniewaz komunikujemy sie z nim i mamy wykonalny plan ratunkowy . W skrocie polega on na tym , ze Ares 4 go zabierze , uzywajac zmodyfikowanego MDV-a . Omowimy dokladnie , co sie stalo , ale to zdecydowanie nie jest wasza wina . Mark podkresla to przy kazdej mozliwej okazji . To po prostu byl niefart . Poswieccie troche czasu na przetrawienie tego . Wasz harmonogram prac naukowych na jutro zostal wyczyszczony . Mowil Henderson .

Koniec wiadomosci wprowadzil na mostek cisze pelna oslupienia .

– On… On zyje ? – zapytal Martinez i usmiechnal sie .

Vogel entuzjastycznie kiwnal glowa . zyje .

Johanssen patrzyla w ekran szeroko otwartymi oczyma pelnymi niedowierzenia .

– O kurna . – Beck zasmial sie . – O kurna! Komandorze! On zyje!

– Zostawilam go tam – powiedziala Lewis cicho .

Radosc natychmiast ustala , gdy zaloga ujrzala wyraz twarzy dowodcy .

– Ale… – zaczal Beck . – Zostawilismy go wszys…

– Wy sluchaliscie rozkazow – przerwala mu Lewis . – Ja go zostawilam . Na jalowym , dalekim , zapomnianym przez Boga pustkowiu .

Beck blagalnie spojrzal na Martineza . Ten otworzyl usta , ale nie znalazl wlasciwych slow .

Lewis powoli opuscila mostek .





ROZDZIAl 13


Pracownicy Deyo Plastics pracowali na podwojnych zmianach nad plotnem Habu dla Aresa 3 . Byla mowa o potrojnych , jesli NASA znowu zwiekszylaby zamowienie . Nikomu to nie przeszkadzalo . Nadgodziny byly placone wyjatkowo dobrze , a fundusze byly nieograniczone .

Pleciona nic z wlokna weglowego powoli przeszla przez prase , ktora scisnela ja miedzy warstwami polimeru . Ukonczony material zostal zlozony czterokrotnie i sklejony razem . Powstala z tego gruba tkanina , ktora zostala pokryta delikatna zywica i odstawiona do komory grzewczej , zeby wszystko sie zwiazalo .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 114 .

Odkad NASA moze do mnie mowic , nie chce sie zamknac .

Ciagle potrzebuja informacji na temat kazdego ukladu Habu i maja pokoj pelen ludzi starajacych sie nadzorowac moja plantacje . To wspaniale miec bande glabow na Ziemi , mowiaca mi , botanikowi , jak uprawiac rosliny .

Zazwyczaj ich ignoruje . Nie chce wyjsc na aroganckiego , ale jestem najlepszym botanikiem na planecie .

Jeden duzy bonus : e-mail! Tak jak to bylo na Hermesie , dostaje zrzuty danych . Oczywiscie przekazuja mi e-maile od rodziny i przyjaciol , ale NASA przesyla tez wybrane e-maile od spoleczenstwa . Dostalem listy od gwiazd rocka , sportowcow , aktorow i aktorek , a nawet od prezydenta .

Jeden z nich byl z mojej Alma Mater , Uniwersytetu Chicago . Pisza w nim , ze gdy gdzies zaczales prowadzic uprawy , to oficjalnie „skolonizowales” to miejsce . Czyli formalnie rzecz biorac , skolonizowalem Marsa .

Zmierz sie z tym , Neilu Armstrongu!

Ale moj ulubiony byl od matki . Dokladnie to , czego moglibyscie sie spodziewac . Dzieki Bogu , ze zyjesz , badz silny , nie umieraj , ojciec mowi czesc etc .

Przeczytalem go piecdziesiat razy z rzedu . Hej , nie zrozumcie mnie zle . Nie jestem maminsynkiem czy cos takiego . Jestem w pelni doroslym facetem , ktory okazjonalnie nosi pieluchy (trzeba w skafandrach EVA) . Jest dla mnie calkowicie meskie i normalne uczepienie sie listu od mamy . To nie jest tak , ze jestem jakims dzieciakiem na obozie , ktory teskni za domem , prawda ?

Piec razy w ciagu dnia laze do lazika sprawdzic e-maile . Moga przeslac wiadomosc z Ziemi na Marsa , ale nie moga jej przeslac dziesiec metrow dalej do Habu . Nie mam co narzekac . Moje szanse na przezycie sporo wzrosly .

Ostatnio slyszalem , ze rozwiazali problem masy MDV-a Aresa 4 . Gdy tu wyladuje , odlacza oslone termiczna , caly sprzet do podtrzymywania zycia i kilka pustych zbiornikow paliwa . Potem beda mogli zabrac nasza siodemke (zaloge Aresa 4 i mnie) do Schiaparellego . Juz opracowuja plany moich operacji na powierzchni . Fajnie , nie ?

Z innych informacji . Ucze sie alfabetu Morse’a . Czemu ? Bo to nasz zapasowy sposob komunikacji . NASA wpadla na to , ze sonda majaca cale dekady nie jest idealnym srodkiem lacznosci .

Jesli Pathfinder sie rozchrzani , uloze wyrazy z kamieni , a NASA to zobaczy dzieki satelitom . Nie zdolaja odpowiedziec , ale przynajmniej bedziemy mieli jednokierunkowy kontakt . Czemu alfabet Morse’a ? Poniewaz robienie kresek i kropek kamieniami jest duzo latwiejsze niz liter .

To gowniany sposob porozumiewania sie . Mam nadzieje , ze nie bedzie potrzebny .

Wszystkie reakcje chemiczne zakonczone , plat zostal wysterylizowany i przeniesiony do czystego pokoju . Podszedl robotnik i odcial pasek z krawedzi . Podzielil go na kwadraty i kazdy z nich poddal serii rygorystycznych testow .

Po przejsciu kontroli plat zostal wyciety w zadany ksztalt . Brzegi zostaly zawiniete , zszyte i uszczelnione zywica . Mezczyzna trzymajacy podkladke do pisania dokonal koncowych kontroli , niezaleznie sprawdzajac pomiary , a potem zatwierdzil material do uzycia .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 115 .

Wtracajacy sie botanicy niechetnie przyznali , ze spisalem sie dobrze . Zgadzaja sie , ze starczy mi jedzenia , zeby dotrwac do 900 . sola . Majac to na uwadze , NASA zdradzila szczegoly misji zaopatrzeniowej .

Na poczatku pelni desperacji pracowali nad planem , zeby dostarczyc mi zapasy przed solem 400 . Ale kupilem kolejne piecset solow zycia farma ziemniakow , wiec maja wiecej czasu , zeby sie tym zajac .

Wystrzela sonde w przyszlym roku , gdy bedzie okienko do wykonania manewru transferowego Hohmanna . Powinny dotrzec okolo sola 856 . Bede mial mase jedzenia , dodatkowy oksygenator , odzyskiwacz wody i system lacznosci . Wlasciwie to trzy systemy lacznosci . Zgaduje , ze nie zamierzaja ryzykowac , uwzgledniajac moj zwyczaj bycia niedaleko , gdy psuje sie radio .

Dzis dostalem pierwszy e-mail z Hermesa . NASA ograniczyla bezposredni kontakt . Pewnie boja sie , ze powiem cos w stylu : „Porzuciliscie mnie na Marsie , dupki” . Rozumiem , ze zaloga jest zaskoczona wiesciami od Ducha Minionej Misji Marsjanskiej , ale dajcie spokoj . Chcialbym , zeby NASA czasem nie zachowywala sie jak nianka . Tak czy siak , w koncu puscili e-mail od komandor porucznik :

Watney , oczywiscie jestesmy szczesliwi , ze zyjesz . Jako osoba odpowiedzialna za Twoja sytuacje zaluje , ze nie moge dla Ciebie wiecej zrobic . Ale wyglada na to , ze NASA ma dobry plan ratunkowy . Jestem pewna , ze dalej bedziesz pokazywal swoja niesamowita zaradnosc i przetrwasz . Nie moge sie doczekac , az bede mogla Ci postawic piwo na Ziemi .

– Lewis

Moja odpowiedz :

Komandor porucznik , za moja sytuacje odpowiada pech , nie Ty . Podjelas sluszna decyzje i uratowalas reszte zalogi . Wiem , ze to musiala byc trudna decyzja . Ale wszystkie analizy tego dnia pokazuja , ze byla sluszna . Doprowadz wszystkich do domu , a bede szczesliwy .

Z checia zabiore Cie na to piwo .

– Watney

Pracownicy ostroznie zlozyli plachte i umiescili ja w hermetycznym , wypelnionym argonem kontenerze . Mezczyzna z podkladka przykleil na paczce naklejke z napisem : Projekt Ares 3; Plotno Habu; Plachta AL102 .

Paczka zostala dostarczona na poklad wyczarterowanego samolotu i poleciala do Bazy Sil Powietrznych Edwards w Kalifornii . Samolot lecial wyjatkowo wysoko , kosztem znacznie zwiekszonego zuzycia paliwa , zeby lot przebiegal jak najspokojniej .

Po przybyciu paczka zostala ostroznie przetransportowana specjalnym konwojem do Pasadeny . Gdy tam dotarla , zostala przeniesiona do skladu obiektow przeznaczonych dla statku kosmicznego nalezacego do JPL . W ciagu nastepnych pieciu tygodni inzynierowie w sterylnych kombinezonach zlozyli sonde Zaopatrzenie 309 . Zawieralo AL102 oraz dwanascie innych placht plotna Habu .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 116 .

Juz prawie czas na moje drugie zbiory .

Yupiiii!

Chcialbym miec slomkowy kapelusz i szelki .

Moje powtorne sadzenie ziemniakow poszlo dobrze . Zaczynam widziec , ze uprawy na Marsie sa wyjatkowo plodne dzieki wartemu miliardy dolarow systemowi podtrzymywania zycia , ktory mnie otacza . W tej chwili mam czterysta zdrowych roslin , kazda ku mojej radosci wytwarza wiele bogatych w kalorie bulw . Dojrzeja za dziesiec dni!

I tym razem nie uzyje ich do obsadzenia wiekszego obszaru . To moje pozywienie . Naturalne , ekologiczne , wyhodowane na Marsie ziemniaki . Nie slyszycie tego co dzien , prawda ?

Mozecie sie zastanawiac , jak bede je przechowywal . Nie moge po prostu rzucic ich na sterte . Wiekszosc zepsulaby sie , zanimbym sie zabral do jedzenia . Zrobie cos , co nie zadzialaloby na Ziemi : wystawie je na dwor .

Wiekszosc wody zostanie wyssana przez te prawie proznie , to , co zostanie , zamarznie . Kazda bakteria , ktora pomysli o zniszczeniu moich bulw , umrze z krzykiem .

Z innych wiadomosci , dostalem e-mail od Venkata Kapoora :

Mark , troche odpowiedzi na Twoje poprzednie pytania :

Nie , nie powiemy naszemu zespolowi botanikow , zeby „poszli sie pierdolic” . Rozumiem , ze byles zdany na siebie przez dlugi czas . Ale mamy teraz kontakt i lepiej sluchaj tego , co mamy do powiedzenia .

Cubsi zakonczyli sezon na koncu NL Central .

Predkosc transferu danych nie jest wystarczajaca do przesylania plikow muzycznych , nawet w skompresowanych formatach . Tak wiec Twoja prosba o „cokolwiek , och , Boze , COKOLWIEK , tylko nie disco” zostala odrzucona . Daj sie poniesc boogie .

Jest takze niemila notka… NASA zbiera komisje . Chca sprawdzic , czy byly jakies mozliwe do unikniecia bledy , ktore doprowadzily do tego , ze zostales . Tylko uprzedzam . Potem moga miec do Ciebie pytania .

Informuj nas o swoich dzialaniach .

– Kapoor

Moja odpowiedz :

Venkat , powiedz czlonkom komisji , ze swoje polowanie na czarownice musza przeprowadzic bez mojego udzialu . I kiedy nieuchronnie obwinia komandor porucznik Lewis , ostrzegam , publicznie to obale .

A takze prosze powiedz im , kazdemu z osobna , ze ich matki to prostytutki .

– Watney

PS Ich siostry tez .

Sondy z zapasami dla Aresa 3 zostaly wystrzelone w ciagu czternastu kolejnych dni w trakcie trwania okna dla transferu Hohmanna . Sonda Zaopatrzenie 309 zostala wystrzelona trzecia w kolejnosci . Podroz na Marsa trwala dwiescie piecdziesiat jeden dni i odbyla sie bez przygod , potrzebne byly tylko dwie niewielkie korekty kursu .

Po kilku manewrach hamowania aerodynamicznego rozpoczela swoje koncowe opadanie w kierunku rowniny Acidalia . Najpierw jej oslony musialy zniesc wejscie w atmosfere . Potem sonda otworzyla spadochron i odrzucila zuzyta juz oslone termiczna .

Gdy jej radar pokladowy wykryl , ze znajdowala sie trzydziesci metrow od powierzchni , odrzucila spadochron i napompowala balony rozmieszczone dookola kadluba . Nastepnie bezceremonialnie uderzyla w powierzchnie , odbijala sie i toczyla , az wreszcie sie zatrzymala .

Spuscila gaz z balonow , komputer pokladowy zaraportowal Ziemi udane ladowanie .

Potem czekala dwadziescia trzy miesiace .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 117 .

Odzyskiwacz wody sprawia problemy .

Szostka ludzi zuzywa dziennie osiemnascie litrow wody . Zbudowany jest tak , zeby dal rade z dwudziestoma litrami dziennie . Ale ostatnio cos mu nie idzie . Odzyskuje tylko dziesiec , maks .

Czy wytwarzam dziesiec litrow wody dziennie ? Nie , nie jestem swiatowym czempionem w oddawaniu moczu . Wilgotnosc w Habie jest duzo wieksza , niz zakladano przy jego projektowaniu . Dlatego odzyskiwacz wody nieustannie filtruje ja z powietrza .

Nie martwie sie tym , woda to woda . Rosliny ja zuzywaja , ja ja zuzywam . Jesli zajdzie potrzeba , moge sikac prosto na rosliny . Wyparuje i osadzi sie na scianach . Moglbym zrobic cos do zbierania jej , na pewno . Problem w tym , ze woda nie ma dokad uciec . To obieg zamkniety .

No dobra , formalnie rzecz biorac , to nie do konca prawda . Rosliny nie zachowuja sie tak neutralnie wzgledem wody . Odlaczaja wodor z wody (uwalniajac tlen) i wykorzystuja go do produkcji zlozonych weglowodanow , z ktorych sie skladaja . Ale to bardzo mala strata , no i zrobilem jakies dodatkowe szescset litrow z paliwa MDV-a . Moglbym zazywac kapieli i nadal mialbym mnostwo wody .

NASA natomiast sra ze strachu . Dla nich odzyskiwacz wody to element wyjatkowo potrzebny do przetrwania . Nie ma zapasowego i mysla , ze umre , gdy on sie zepsuje . Dla nich jest to przerazajaca awaria sprzetu . Dla mnie po prostu „wtorek” .

Tak wiec zamiast przygotowywac sie do zbiorow , wykonalem kilka dodatkowych wycieczek do lazika , zeby odpowiedziec na ich pytania . Kazda nowa wiadomosc zawiera instrukcje nowego rozwiazania i prosbe , zebym im opisal rezultaty .

Do tej pory ustalilismy , ze nie zawinila elektronika , system zamrazania , oprzyrzadowanie ani temperatura . Jestem pewien , ze okaze sie , iz gdzies jest mala dziurka . A NASA zorganizuje czterogodzinne spotkanie , zanim poradza mi , zebym zalepil ja tasma klejaca .

Lewis i Beck otworzyli Zapasy 309 . Pracujac , jak najlepiej umieli , w swoich obszernych kombinezonach EVA , wyjeli rozne porcje plotna Habu i polozyli je na ziemi . Trzy pelne sondy z zapasami byly poswiecone tylko Habowi .

Postepujac zgodnie z procedura , ktora przecwiczyli setki razy , sprawnie polaczyli fragmenty . Specjalne pasy pomiedzy fragmentami zapewnialy szczelne dopasowanie .

Po wzniesieniu glownej struktury Habu zlozyli trzy sluzy powietrzne . Plotno AL102 mialo otwor specjalnie dopasowany rozmiarem do sluzy 1 . Beck podciagnal plotno dokladnie do pasow uszczelniajacych na zewnetrznej powierzchni sluzy .

Po zamontowaniu wszystkich sluz Lewis napompowala Hab i AL102 po raz pierwszy poczulo cisnienie . Odczekali godzine . Nie bylo spadku cisnienia , dopasowali wszystko perfekcyjnie .

WPIS W DZIENNIKU : SOL 118 .

Moja konwersacja z NASA dotyczaca odzyskiwacza wody byla nudna i naszpikowana technicznymi detalami . Dlatego ja wam sparafrazuje .

Ja : To oczywiste , ze cos sie zapchalo . Moze po prostu rozbiore go i sprawdze rurki w srodku ?

NASA : (Po pieciu godzinach zastanawiania sie) Nie , spieprzysz to i umrzesz .

Wiec go rozebralem .

Tak , wiem . NASA ma duzo ultramadrych ludzi i powinienem robic , co mowia . I jestem zbyt negatywnie nastawiony , biorac pod uwage to , ze spedzili caly dzien , pracujac nad tym , jak mi ocalic zycie .

Po prostu mam dosc sluchania tego , jak podetrzec dupe . Niezaleznosc byla jedna z cech , ktorych szukali u astronautow do misji Ares . To trzynastomiesieczna misja , wiekszosc czasu jest sie cale minuty swietlne od Ziemi . Chcieli ludzi , ktorzy przejawialiby inicjatywe .

Jesli komandor porucznik Lewis by tu byla , zrobilbym to , co by kazala , bez oporow . Ale komisja anonimowych biurokratow na Ziemi ? Sorry , chyba nie dam rady .

Bylem naprawde ostrozny . Po odmontowaniu kazdego kawalka dokladnie go oznaczalem . Wszystko odkladalem na stol . W komputerze mam plany , tak wiec nic nie bylo dla mnie zaskoczeniem .

I tak jak podejrzewalem , przyczyna byla zatkana rurka . Odzyskiwacz wody zostal zaprojektowany do oczyszczania moczu i pochlaniania wilgoci z powietrza (wydychasz prawie tyle wody , co wysikujesz) . Zmieszalem swoja wode z ziemia , tworzac wode mineralna . Mineraly osadzily sie w odzyskiwaczu wody .

Oczyscilem rurki i poskladalem wszystko . Rozwiazalo to calkowicie problem . Bede to musial jeszcze na pewno zrobic , ale nie w ciagu nastepnych stu solow lub cos takiego . zaden problem .

Powiedzialem NASA , co zrobilem . Nasza (sparafrazowana) konwersacja wygladala tak :

Ja : Rozebralem odzyskiwacz , znalazlem problem i go rozwiazalem .

NASA : Kutas .

AL102 drgalo targane potezna burza . Wytrzymujac sily i cisnienia wieksze niz te , do ktorych bylo stworzone , zmarszczylo sie gwaltownie w miejscu paska uszczelniajacego sluze . Inne sekcje plotna falowaly razem ze swoimi paskami uszczelniajacymi , ale AL102 nie mialo takiego luksusu . sluza ledwo drgala , sprawiajac , ze AL102 musialo wytrzymac pelna sile burzy .

Warstwy plastiku , nieprzerwanie sie zginajac , ogrzaly zywice dzieki czystemu tarciu . Nowe , bardziej plastyczne srodowisko pozwolilo rozdzielic sie wloknom weglowym .

AL102 sie rozciagnelo .

Niewiele . Tylko cztery milimetry . Ale wlokna weglowe , zazwyczaj oddalone od siebie o piecset mikronow , teraz mialy miedzy soba przerwe osiem razy wieksza .

Po ustaniu burzy osamotniony astronauta przeprowadzil inspekcje Habu . Ale nie zauwazyl nieprawidlowosci . Oslabiony fragment plotna byl przykryty pasem uszczelniajacym .

Zaprojektowane na misje trwajaca trzydziesci jeden solow AL102 spisywalo sie dobrze duzo dluzej , niz zakladal jego okres eksploatacji . Mijal sol za solem , w trakcie ktorych samotny astronauta wchodzil do Habu i wychodzil z niego praktycznie codziennie . sluza 1 byla najblizej stacji ladowania lazikow , wiec astronauta ja preferowal .

Kiedy byla nadmuchiwana , lekko sie rozciagala; kiedy spuszczano z niej powietrze , kurczyla sie . Za kazdym razem , gdy astronauta uzywal sluzy , naprezenie AL102 zmniejszalo sie , a potem znow zwiekszalo .

Ciagnac , napinajac , oslabiajac , rozciagajac…

WPIS W DZIENNIKU : SOL 119 .

Zeszlej nocy obudzil mnie trzesacy sie Hab .

Burza piaskowa sredniego stopnia zakonczyla sie tak nagle , jak sie zaczela . To byla tylko burza trzeciej kategorii , z wiatrem siegajacym 50 km/h . Nic , czego musialbym sie bac . Jednak dzwiek hulajacego wiatru jest troche niepokojacy , gdy czlowiek jest przyzwyczajony do kompletnej ciszy .

Martwie sie o Pathfindera . Jesli burza go uszkodzila , to strace polaczenie z NASA . Logicznie rzecz biorac , nie powinienem sie bac . Przesiedzial on cale dziesieciolecia na powierzchni . Maly wicher mu nie zaszkodzi .

Gdy wyjde na zewnatrz , sprawdze , czy Pathfinder nadal dziala i dopiero potem zabiore sie do meczacych , denerwujacych prac przewidzianych na ten dzien .

Tak , z kazda burza nadchodzi nieuniknione Czyszczenie Ogniw Slonecznych . Uhonorowana czasem tradycja obchodzona przez prawdziwych Marsjan , takich jak ja . Przypomina mi czasy , gdy dorastalem w Chicago i musialem odgarniac snieg lopata . Uznanie dla mojego ojca; nigdy nie mowil , ze to po to , by wzmocnic moj charakter lub nauczyc mnie wartosci ciezkiej pracy .

„Odsniezarki sa drogie – mawial . – Ty jestes za darmo” .

Raz probowalem poskarzyc sie mamie . „Nie badz takim mieczakiem” – powiedziala .

Z innych informacji . Zostalo siedem solow do zbiorow , a ja nadal nie zaczalem przygotowan . Na poczatek musze zrobic motyke . Musze takze zbudowac zewnetrzna szope na ziemniaki . Nie moge ich po prostu rzucac na zewnatrz . Nastepna wielka burza spowodowalaby Wielka Marsjanska Migracje Ziemniakow .

W kazdy razie to wszystko musi poczekac . Mam dzis zajety caly dzien . Po oczyszczeniu ogniw slonecznych musze sprawdzic cala farme sloneczna , zeby sie upewnic , ze burza jej nie uszkodzila . Potem to samo musze zrobic z lazikiem .

Lepiej wezme sie do roboty .

*

W sluzie 1 powoli spadalo cisnienie do szesciu tysiecznych atmosfery . Watney w skafandrze czekal na zakonczenie procesu . Robil to doslownie setki razy . Jakikolwiek lek , ktory mogl mu towarzyszyc w trakcie 1 . sola , dawno zniknal . Teraz byl to tylko nudny obowiazek przed wyjsciem na powierzchnie .

Gdy cisnienie spadalo , cisnienie Habu skompresowalo sluze i naciagnelo AL102 po raz ostatni .

Podczas 119 . sola nastapilo rozszczelnienie Habu .

Poczatkowe rozdarcie mialo tylko niecaly milimetr . Prostopadle wlokna weglowe powinny powstrzymac powiekszanie sie rozdarcia . Ale niezliczone akty znecania sie rozciagnely podluzne wlokna i oslabily poprzeczne ponizej wymaganego minimum .

Z pelna sila atmosfera Habu pognala przez wyrwe . W ciagu dziesiatej czesci sekundy rozdarcie osiagnelo metr dlugosci i bieglo wzdluz pasa uszczelniajacego , az zatoczylo pelne kolo . sluza nie byla juz przytwierdzona do Habu .

Gdy Hab eksplodowal , cisnienie , ktoremu nic sie nie przeciwstawialo , wystrzelilo sluze jak kule armatnia . W srodku zaskoczony Watney walnal w tylne drzwi .

sluza przeleciala czterdziesci metrow , nim uderzyla w ziemie . Watney , ledwo ocknawszy sie z szoku , teraz wpadl w kolejny , gdy wyrznal twarza w przednie drzwi .

Jego oslona przyjela na siebie sile uderzenia , szklo bezpiecznie rozsypalo sie na setki malych szescianow . Glowa uderzyla o wnetrze helmu i stracil przytomnosc .

sluza potoczyla sie po gruncie przez pietnascie metrow . Gruba wysciolka skafandra Watneya uratowala go przed polamaniem wielu kosci . Probowal ocenic sytuacje , ale byl ledwo przytomny .

W koncu sluza przestala koziolkowac i zatrzymala sie , wzniecajac chmure pylu .

Watney lezal na plecach , patrzyl slepo w gore przez dziure w zbitej oslonie . Po twarzy ciekla mu krew z rany na czole .

Doszedl troche do siebie i zorientowal sie w sytuacji . Odwrocil glowe na bok i spojrzal przez okienko w tylnych drzwiach . Zapadniety Hab falowal w oddali , przed nim lezalo morze szczatkow .

Wtedy dobiegl go syczacy dzwiek . Wsluchal sie uwaznie i stwierdzil , ze nie dochodzil ze skafandra . Gdzies w sluzie wielkosci budki telefonicznej byla dziura , przez ktora uciekalo powietrze .

Bacznie sluchal syczenia . Potem dotknal peknietej szyby helmu . Znow wyjrzal przez okno .

– Jaja se , kurwa , robicie ? – powiedzial .